|
٢٩\١٢\٢٠١٤
کانتۆنی شەنگال هەنگاوی
یەکەمە بەرەو "ڕۆژاوا".*
هەژێن
وێرای ٢٣ ساڵ گەندەڵی و دابەشکردنی کۆمەڵ و شار و گوند و گەڕەك و کۆڵان
و خێزانی کوردی بەسەر دەسەڵات و ڕێکخستنی پارتیی و وابەستەیی بۆ
دەوڵەتانی ناوچەکە و کردنی هەرێمی کوردستان بە بەشێك لە بازار-ئازادی
سەرمایەداری و جەنگی گەرمی نێوخۆیی و درێژەپێدانی بە ساردی تا
هەنووکەش، لە سایەی بەڕێوەبەرایەتی پارتیی و فەرمانداریی سەروخەڵکی و
هەڵاواردنی پێکهاتەکانی کۆمەڵی کوردستان بە گوێرەی زێدی بنەماڵە و
سەرکردایەتی پارتییەکان، کۆمەڵی کوردستان بەسەر چەند هەرێمی نایەکسان
لە ماف و بەهرەمەندیی لە داهاتدا دابەشکراوە؛ بۆ نموونە هۆرامان و
گەرمیان و ناوچە شەبەك و ئێزیدی و کاکیی-نشینەکان لە هەموو شتێك
بێبەشکراون و ناوچەکانی دیکە کراونەتە چەقی هەموو بڕیاردان و
بەهرەمەندییەك، هەڵبەتە مەبەستم ئەوە نییە، کە ناوچەکانی دیکە هەمووان
سەد لە سەد وەك یەك لە داهات و خزمەتگوزاریی بەهرەمەندن، نەخێر لەنێوان
ئەوانیشدا بەرادەیەك هەڵاواردن هەیە، بەڵام هەڵاواردن و بێبەشییەکە بەو
ڕادە نییە، کە بەرانبەر ناوچەی هۆرامان و گەرمیان و ناوچەی شەبەك و
ئیزیدی و کاکەییەکان کراوە.
لە بەرانبەر ئەو مۆدێلە لە دێمۆکراسی [پارلەمانی] و شێوازی ڕێکخستن و
بەرهەمهێنان و دابەشکردن، دەتوانین بە سەد و هەشتا پلە جیاوازیی لە
هەموو بوارێكدا سەرنجی هەرێمی کانتۆنەکانی جزیرە و کۆبانێ و عەفرین
[خۆراوا] بدەین، کە لە ماوەی کەمتر لە سێ ساڵدا توانیویەتی
بەڕێوەبەرایەتیی گەلیی لەسەر بنەمای ڕێکخستنی هەرەوەزیی ئابوووریی و
کارگێریی کۆمونەیی
** و یەکسانی هەمەلانەی ئێتنییەکان و ئایینەکان و
زمانەکان لە سایەی [دێمۆکراسی ڕاستەوخۆ***]دا کۆمەڵی "خۆراوا" بەو
هەمووە ئێتنیی و ئایین و زمانە جیاوازنەوە لە یەکێتییەکی ئازادانەی
گەلییدا [کۆنفیدرالیزمی دێمۆکراتیك****] کۆبکاتەوە و ببێتە نموونەیەکی
ئایدیال بۆ دەوروبەر و تەنانەت ئازادیخوازانی وڵاتانی ئەوروپی و ...تد.
لەم دووڕیانەدا، ئەگەر بمانەوێت کۆمەڵی هەرێمی کوردستان وەك کۆمەڵێکی
فرە ئێتنیی و فرە ئایین و فرە زمان لەو نالەباریی و نەهامەتییە
بەردەوامەی بەڕێوەبەرایەتی پارتیی و پارلەمانی ڕزگاربکەین و بەر بە
دووبەرەکی و کینەدۆزیی و کۆمەڵایەتییبوونەوەی گەندەڵیی و جەنگی
ڕامیاریی و بازار-ئازادی سەرمایەداری بگرین، ئەوا پێویستە لە هەنگاوە
سەرەتاییەکانی خۆبەڕێوەبەرایەتی دێمۆکراتیکی کانتۆنەکانی "خۆراوا"وە
دەستپێبکەین. لێرەدا بەدیاریکراوی مەبەستم لە هەنگاوە سەرەتاییەکان:
گۆڕانی کۆمەڵایەتییە لە ڕیزەکانی خوارەوەی کۆمەڵ و گرتنەبەری خەباتی
نافەرمانی سڤیلی [مەدەنی]یە، کە پێکهێنانی ڕێکخراوە جەماوەرییەکان و
گروپە خۆجێییەکان [لۆکاڵییەکان
*****] و کۆمەڵە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە
پایەکانی ڕاگرتن و بەردەوامیی پێکدەهێنن، ئەوانەی کە بوونە بنەمای
ڕێکخستنی کۆمەڵێکی ئازاد لە "خۆراوا".
ئەگەر سەرنجبدەین، دەبینین کە لە گەرمەی سەرهەڵدانی جەنگی میلیشیایی و
کاولکاریی بەشەکانی دیکەی (سوریە)دا، لەو سێ هەرێمەی کە لەم ڕۆژگارەدا
بوونەتە سیمبوڵی ئازادیخوازیی و یەکسانیخوازیی، بەپێچەوانەی نەخشە و
ئامانجی گروپ و لایەنە سەربازییەکانەوە، لە "خۆراوا" بەبێ جەنگ و دوور
لە کینەدۆزیی ئایینی و ناسیونالیستی توانرا دەسەڵاتی ڕژێمی دیکتاتۆر
ناچار بەکشانەوە و ڕادەستکردنی بەڕێوەبەرایەتی ئەو ناوچانە بەخودی
دانیشتووانی شار و گوندەکانی ئەو سێ هەرێمە بکرێ و ئەوانیش بە پشتبەستن
بە ویست و خواستی جەماوەریی و گەلیی خۆیان توانییان ئازادییەك، کە
خەونیان پێوەدەبینی بۆ خۆیان دەسەبەریبکەن و لەجیاتی جەنگی
ناسیونالیستی لەسەر دەسەڵات و نەوت و کێبڕکێ لەسەر قۆرخکردنی بازار،
یەکێتییەکی مێژوویی وەك پێشمەرجی کۆمەڵی ڕزگار و پشتبەخۆبەستوو بکەنە
دروشم و ئامانجی سەرەکی.
ئا لێرەوە ئێمە دەتوانین سوود لەو ئەزموونە زیندوو و نزیکە وەربگرین و
پێش لەوەی کە لە ناوچە بێبەشکراوەکاندا یاخیبوونی چەکدارانە و
کینەدۆزیی و لەیەكدابڕان دروستببێت و ببێتە مایەی کایەکردنی داگیرکەران
و دەوڵەتەکانی ناوچەکە و جەنگی خوێناویی نەبڕاوە، بکەوینە خۆمان و
هەوڵی پێکهێنانی کانتۆنە سەربەخۆکانی ئەو ناوچانە بدەین و لە
یەکگرتنەوەی ئازادانەی ئەو کانتۆنانەدا سیستەمێك بۆ ئازادی و یەکسانی
کۆمەڵ و پێکهاتەکانی لەسەر بنەمای کۆنفێدرالیزمی دێمۆکراتیك ڕۆنبێین و
هەنگاو بە هەنگاو، خشت بە خشت سیستەمی گەندەڵ و ناسەربەخۆی پارلەمانی
بگۆڕین بە سیستەمێکی گەلیی پشتبەخۆبەستوو لەسەر بنەمای دێمۆکراتیی
ڕاستەوخۆ [دێمۆکراسیی گەلیی]. هەڵبەتە پێویستە ئەوەش بڵێم، کە وەها
سیستەمێك تەنیا لە ڕێکخستنی سەرخانی کۆمەڵدا کورتنابێتەوە و پێویستی بە
سیستەمێکی ئابووریی ئیکۆلۆجیك لەسەر بنەمای ئیکۆلۆجیکی کۆمەڵایەتیی
******؛ هەرەوەزیی و گەلکاریی و ژینگەپارێزیی هەمووان هەیە، پێویستی بە
گەشەی ڕۆشنبیتیی و پاکژکردن و پەرەپێدانی کولتووریی هەیە، پێویستی بە
پەروەردەی تاکی ئازادیخواز و پشتبەخۆبەستوو هەیە، پێویستی بە سڕینەوەی
بنەما کولتووریی و ئابوورییەکانی هەڵاواردنی ڕەگەزیی [جێندەریی] و
نەژادیی و ئایینی و ... هەیە، پێویستی بە فەرمیناسینی مافی خوێندن و
نووسین بە زمانی دایك هەیە، پێویستی بە هێزی پاڕێزگاریی گەلیی و خۆجێی
هەیە، ئینجا بە نۆرەی خۆی پێویستی بە ڕێکخستنی ئاسۆیی بەرێوەبەرایەتیی
گەلیی و ڕۆنانی ئابووریی سەربەخۆ هەیە.
ئەگەر لەم ساتدا سەرنجی کۆمەڵی هەرێمی کوردستان و گرفتەکانی و
ڕووداوەکانی ئەم دواییانە و پاشکاراییەکانیان بدەین، ئەوا دەبینین پێش
هەموو شت و بەر لە هەمووان پێویستە لە ناوچەی شەبەك و ئێزیدی و
کاکەییەکانەوە دەستپێبکەین و خۆبەڕێوەبەرایەتی سەربەخۆی خۆیان لە
کانتۆنە ئازادانەکاندا پێکبهێنن و وەك پێشتر گوتم وەها کارێك پێویستە
ئاشتییانە و لەسەر بنەمای ڕاپرسیی گشتی دانیشتووان و دوور لە
دەستتێوەردانی پارتییەکان و و ڕۆڵی دەوڵەتانی ناوچەکە و کۆمپانییەکان و
نێوەندە ئایینی و ئاراستە ناسیونالیستەکان، ئەگەر وەها بڕیارێك لەتەك
هەڵویستی ناڕازییانەی دەسەڵاتدارانی هەرێم یا عیراق بووەوە، ئەوا
پێویستە خەباتی نافەرمانی سڤیلیی بکرێتە بەردەبازێك بۆ پەڕێنەوە بەرەو
بڕیاردانی گشتیی دانیشتووان.
سەرەنجام سەرکەوتنی وەها هەنگاویك دەتوانێت هاندەر و ڕێگەچارەش بێت بۆ
کێشەی ناوچە هەڵاوێردراوەکانی دیکەی وەك گەرمیان و هۆرامان و لەوێشەوە
کارایی دانان لەسەر ناوچە چەقییەکان و گۆڕینی یەکجارەکی سیستەمی گەندەڵ
و سەروخەڵکیی پارلەمانی و ڕێکخستنەوە و یەکگرتنبەوەی هەموو ناوچە و
پێکهاتەکان لە کۆنفێدرالیزمی دێمۆکراتیکدا. هەڵبەتە پێویستە ئەوەش
بزانین گەییشتن بە وەها ئامانجێك کاری یەك دوو ڕۆژ نییە و خۆشخەیاڵیی
ئایدیۆلۆجی و دەستپێشخەریی گروپێکی ڕامیاریی نابێتە مسۆگەرکەری، بەڵکو
پێویستی بە چالاکی و بەشداریکردنی هەموو تاك و کۆمەڵە گۆڕانخوازەکانی
کۆمەڵ هەیە لە هەموو بوارەکانی ژیاندا و بەچالاکبوون لە هەموو
مەیدانەکانی خەباتدا: ڕۆشنگەریی، هونەریی و کۆمەڵایەتیی و جەماوەریی و
ئابووریی و ژینگەپارێزیی و ئاژەڵدۆستیی ...
_____________________________
بۆ زانیاریی فرەتر لە بارەی ئەو بنەمایانە بە زمانەکانی دیکە، لەسەر
ئەم لینکانە کرتە بکە:
* مەبەست لە "ڕۆژاوا" پەیوەستبوونی کانتۆنی شەنگال نییە بە
خۆبەڕێوەبەرایەتی سێ کانتۆنەکەی "خۆراوا"، مەبەست لە گۆڕینی سیستەمی
بەڕێوەبەرایەتی هەرێمی کوردستان [دێمۆکراسی پارلەمانی]یەە بە
خۆبەڕێوەبەرایەتیی گەلی [دێمۆکراسی راستەوخۆ].
**
هەرەوەزیی ئازادیخوازانە.
http://en.wikipedia.org/wiki/Libertarian_municipalism
*** دێمۆکراسی ڕاستەوخۆ.
http://shawnewald.info/aia/dec_directdemocracy.html
**** کۆنفیدرالیزم.
http://theanarchistlibrary.org/library/murray-bookchin-the-meaning-of-confederalism
***** گروپی خۆجێی.
https://www.anarchistaction.net/about-us/local-groups
****** ئابووریی ئیکۆلۆجیك و ئیکۆلۆجیکی کۆمەڵایەتیی.
http://dwardmac.pitzer.edu/Anarchist_Archives/bookchin/BookchinCW.html
٢٧\١٢\٢٠١٤
ماڵپه‌ڕی هه‌ژێن
|
