په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢٨\١٢\٢٠١٥

''خۆسەریی دیموکراتیک''ی باکوور لە سەرجەم کوردان پیرۆزە.


دارا خونچە      

 

رۆژی ٢٦ و ٢٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ کۆنگرەی جڤاکی دیموکراتیک (کجد) وە بەشداریی هەزار نوێنەر کۆبوونەوەیەکی گشتیی لە شاری ئامەد ئەنجام دا و تێیدا قەوارەی سیاسیی و کارگێڕیی ''خۆسەریی دیموکراتیک''ی شارەکانی باکووری پەسند کرد و هەر لەو کۆبوونەوەیەشدا ئەنجامنامەیەکی سەبارەت وە چارەسەریی سیاسیی بەڕیوەبەرایەتیی خۆجێیی راگەیاند.

 

ئەمن وەک نووسەر و رۆژنامەنووسەکی ئازاد - کە سەر وە هیچ لایەنەکی حیزبیی و رێکخراوەیی و حکومیی نیم و لە کنە خۆشم وەهای دەبینم حیزب و حیزبایەتیی لەو سەردەمەدا واتە کۆیلە و کۆیلەداریی - ئەو رابوونە مەزنەی کوردانی باکوور و کارتێکردنی لەسەر چارەنووسی سەربەخۆیی کوردستان و رزگاریی ژنانی کورد زۆر وە گرنگ و پڕ بایەخ دەزانم.. لەبەرئەوە ئەوپەڕی هاوپشتیی خۆم لەو بەرخۆدانە شۆڕشگێڕییەی خەڵکی قارەمانی باکوور رادەگەیەنم.. هەروا بڕیاری دامەزراندنی ''خۆسەریی دیموکراتیکی هەرێمەکان''یش لە سەرجەم هاونیشتیمانیانی پارچەکانی کوردستانی مەزن پیرۆز دەکەم.

 

جێی خۆیەتی هەر لێرەشەوە پەیامی خۆم ئاراستەی تێکڕای خەڵکی کوردستان بکەم کە پشتگیرییکردن لەو ئەزموونە و سەرکەوتنی واتە گەیشتن وە سەربەخۆیی سەرجەم پارچەکانی کوردستان و هەنگاونان بەرەو یەکسانیی نێوان ژنان و پیاوان.. ئەوەش هۆیەکی زۆر کاریگەرە تا خەبات و تێکۆشانی چینایەتیی و کۆمەڵایەتیی چینە هەژار و بێبەشەکانی کۆمەڵ وە شێوەی ئاسایی خۆی بکەویتە سەرپێ و خەڵکی کوردستانیش وەک گەلانی جیهان پێ وە پێ ماف و ئازادییەکانی خۆی وەدەستبهینی و بەرە بەرە وڵات روو لە بوژانەوە و گەشانەوە بکا و هاوڵاییانیش لە ئاشتیی و ئارامیی و ئاسوودەیی سەرڕێژ ببن.

 

٢٨\١٢\٢٠١٥ - لەندەن

ماڵپه‌ڕی دارا خونچە
 


ئەوەش دەقی ئەنجامنامەی کۆبوونەوەکەی ''کۆنگرەی جڤاتی دیموکراتیک''ە:
 


مەتنا ئەنجامنامەیا جڤینا کۆنگرەیا جڤاکا دەمۆکراتیک (کجد).
 


''رۆژھلاتا ناڤینا کو ترکیە و کوردستان ژی د ناڤ دە نە د پێڤاژۆیەکە دیرۆکی رە دەرباس دبە. د رۆژا مە دە کاپیتالیزما کورەوی کاۆسەکە کوور دژی. ئەڤ کاۆس ھەری زێدە ل ھەرەمێن وەکی رۆژھلاتا ناڤین، مەزۆپۆتامیا و ئاناتۆلیایێ باندۆر دکە. ب ڤێ ڤە گرێدایی ھەموو ھێزێن جیھانێ ل سەر ھەرەمێ ھەسابان دکن.

د دەمێن کاۆسێ دە ژ بەر پرسگرێکێن ئابۆری، جڤاکی، سیاسی، چاندی و لەشکەری، پرسگرێکێن ناسنامەیا نەتەوەیی، ئازادی و دەمۆکراسیێ ژی، د ڤێ سەدسالا مە دە نەھاتنە چارەسەرکرن. ژ بەر ڤێ ژی سازوومانیێن کو پەرگالا کەڤن پێناسە دکرن یەک ب یەک ژ ھۆلێ رابوونە و ئالتەرناتیفێن نوویێن دەمۆکراتیک دەرکەتنە ھۆلێ.

د دەمەکە وسا دیرۆکی دە، ژ ئالیێ سەرۆکێ گەلێ کورد برێز ئابدوڵاھ ئۆجالان ڤە د نەورۆزا ٢٠١٣عان دە ژ بۆ ھەموو جڤاکێن ترکیە و دنیایێ، بانگ ھاتە کرن. بێگومان دڤێ چارەسەریا پرسگرێکێن وەلاتێ مە د چارچۆڤەیا موزاکەرەیێن کوور و پێباوەر دە، ب ئەرێکرنا مەجلیسا مەزنا ترکیەیێ پێک وەرە. ژخوە پشتی دەکلەراسیۆنا کو د نەورۆزا ٢٠١٣عان دە ژ ئالیێ برێز ئۆجالان ڤە ھاتبوو ئەشکەرەکرن دە ژی، ئەڤ ھاتبوو ھەدەفگرتن. ئێدی دێ چەک بھاتانا راوەستاندن و دیالۆگ ب پێش بکەتا.

تەرزا تێکۆشینا نوو دێ فکر و سیاسەتا دەمۆکراتیک بوویا، لێ مخابن ئەڤ ریا راستەقینا چارەسەریێ ژ ئالیێ ھکوومەتا ئاکپعێ ڤە وەکی پۆلیتکایا ئاوقاندن و تاسفیەیێ ھات بەرۆڤاژیکرن. بەلگەیا موتاباکاتێ کو د ٢٨عە سباتێ دە ل قەسرا دۆلماباھچەیێ ھات ئەشکەرەکرن و پەیوردارێن ھکوومەتێ ژی ئامادە بوون، ژ ئالیێ سەرۆکوەزیر ڤە ھاتە رەدکرن. پشتی ڤێ، لگەل نێزیکبوویینا ماقوول و چارەسەرکەرا کو ژ ئالیێ ھەموو دەردۆرێن پێڤەندیدار ڤە ھاتبوو ئەرێکرن ژی، ل سەر رێبەرێ گەلێ کورد برێز ئابدووڵاھ ئۆجالان گرانکرنا پێڤاژۆیا تەجریدێ و ژ ھۆلێراکرنا بەلگەیێ دا خویاکرن کو، د دەربارێ پرسگرێکا کورد دە پۆلیتکایەکە ب رێک و پێکا ئاکپعێ تونەیە. دیسا ب ئاوایەکی ئەشکەرا دەرکەت ھۆلێ کو، ئارمانج ب پێکوتی و شەر ژ ھۆلێ راکرنا تێکۆشینا ئازادیا گەلێ کوردە.

ئیرادەیا گەلا کو پشتی ھلبژارتنێن ٧عێ ھەزیرانا ٢٠١٥عان دەرکەت ھۆلێ، بەرسڤدایینەکە گەلانا خورتا ژ بۆ پرسگرێکا گەلێ کورد، و پێڤاژۆیا ئاشتی و دەمۆکراتیکبوویینێ بوو. دیسا ئەڤ ھەلوەستا گەلان کو ژ سندۆقان دەرکەت د ھەمان دەمێ دە ژ بۆ دەمۆکراتیکبوویینا ترکیەیێ و ب ریا ئاشتیانە چارەسەرکرنا پرسگرێکا کورد بوو. لێ مخابن نەناسکرن و نەپەژراندنا ڤێ ئەنجاما کو ژ ئالیێ گەل ڤە ھاتبوو دانین و دێ ترکیە ژ پرسگرێکێن خوە رزگار بکرانا، فەرسەندەکە دیرۆکی ژ دەست ھات فلتاندن. بێەرکھشتنا پارلەمەنتۆیێ و دەستەسەرکرانا برۆکراسیێیا ژ ئالیێ تایپ ئەردۆگان دەردۆرا وی و رێڤەبریا ئاکپعێ ڤە، ب دەربەیەکە سیاسی ئەنجامێن ٧عێ ھەزیرانێ ژ ھۆلێ ھاتن راکرن و ئەڤ پێڤاژۆ ژ خوە رە کرن سەرگرتنا پۆلیتکایا شەر.

پشتی بداویکرنا ھەڤدیتنێن ئیمرالیێ و تونەھەسباندنا مووتاباکاتێ، گرتنا بریارا شەر و ئێریشێن ھەوایی و بەژاھییێن قادێن گەریلا و فەراسەتا چەوساندنا داخوازێن رەوا و دەمۆکراتیکێن گەلێ کورد، ل ھن باژار و باژارۆکان ب ئینسییاتیفا مەجلیسێن گەل رێڤەبەریێن خوەسەر ھاتن ئیلانکرن. د ڤان جھێن کو رێڤەبەریێن خوەسەر ھاتنە ئیلانکرن دە، ئەڤ سالەکە کو د بن ناڤێ "ئەولەھیا جڤاکی" دە، ل ھەمبەری سیاسەتمەدار، ھلبژارتی و جوانێن گەلێ کورد، ئێریشێن توند ھاتنە دەستپێکرن. ئەڤ ژی بوو سەدەم کو، ل ھەمبەری ڤێ ئێریشێ، گەل ب کۆلاندنا خەندەک و ئەرخان خوەپاراستنا جەوھەری بدە دەستپێکرن. ئەڤ تشتێ کو ئیرۆ د بن ناڤێ خەندەکان دە تێ نیقاشکرن و بوویە سەدەما بنگەھینا مەشرووکرنا ئێریشێن تەرۆروارییێن دەولەتێ، د راستیێ دە تێکۆشینا گەلا ل ھەمبەری ڤان ئێریشان خوەپاراستن، خوەرێڤەبرن و ئینشاکرنا دەمۆکراسیا ھەرەمییە. ژ بەر کو تو مافەکی گەلێ کوردێ ھقووقی، سیاسی و جڤاکی نایێ پەژراندن، گەلێ کورد ژی ب بەرخوەدانا خوەیا جەوھەری کەتیە ناڤ پێڤاژۆیا تێکۆشینێ.

ئەڤ تێکۆشینا جڤاکی ل ھەمبەری ھەلوەستا دەستھلاتپارێز، ناڤەندی و فەراسەتا دەستھلاتداریا مێرانە، ئالتەرناتیفا ب فەراسەتا سیاسەتەکە دەمۆکراتیک رێڤەبرن، ب ھەڤ رە ژیانکرن و د چارچۆڤەیا ستاتویەکە سیاسی دە چارەسەرکرنا پرسگرێکا کورد ئەساس دگرە. ئەڤ ژی تێ وێ واتەیێ کو، د بنگەھا خوە دە پرسگرێک، پرسگرێکا ئازادی و دەمۆکراسیێیە. داخوازا دەمۆکراسی و ئازادیێ د بنگەھا خوە دە داخوازا ستاتویا سیاسییە. ژ بۆ وێ، دڤێ چارەسەری ژی ب رێبازێن موزاکەرەیێن سیاسی بە. ب ڤێ مەبەستێ ژ بۆ چارەسەرکرنا ھەموو پرسگرێکێن کو تێن ژیین، دڤێ ریێن دیالۆگ و موزاکەرەیان ژ نوو ڤە بکەڤن مەریەتێ. ژ بۆ کو ئەڤ پێڤاژۆ ب ئاوایەکی ب رێک و پێک بمەشە و چارەسەریەکە مایندە دەربکەڤە ھۆلێ، ئەم ئازادیا برێز ئۆجالان وەکی شەرتەکی ژێنەگەر دبینن.

د ڤێ چارچۆڤەیێ دە وەکی کو د سەری دە ژ ئالیێ کجدعێ ڤە ژ رایا گشتی رە ھاتبوو ئەشکەرەکرن و د بەرنامەیێن ھدک، دبپ و ھدپعێ دە ژی جھ گرتبوو، ئەم ناڤەرۆکا خوەسەریا دەمۆکراتیک جارەکە دن ژ رایا گشتی رە دەکلەرە دکن. ب ڤی ئاوایی ئارمانجا خوەبرێڤەبرنا جەوھەرییا گەلێ مە چیە و گەلێ مە چ دخوازە، دێ باشتر وەرە فێمکرن.

ئیرۆ ل ھەموو جیھانێ فەراسەتا برێڤەبرنێیا کو تێ پەژراندن، بێنیقاش دەمۆکراسییە. دەمۆکراسیا ھەرەمی و ناسکرنا ئازادیا جھێرەنگیان، ھێمانێن بنگەھینێن دەمۆکراسیا ئیرۆیینن. رەوابوونا رێڤەبریێن دەمۆکراتیک نە ژ ناڤەندێ برێڤەبرنا ھەر کۆلان، تاخ، ناڤچە و باژارییە. رێڤەبرنا دەمۆکراتیکا راستەقین، دەمۆکراسیا ھەرەمییا خوەجھی و جەوھەرییە. ئێدی د جیھانێ دە دەمۆکراسیا کو خوەسەریا جڤاکان نەپەژرینە نەمایە. ئێدی تێ زانین دەمۆکراسیا کو وان مافان نەپەژرینە، نکارە ببە دەمۆکراسیەکە پێشکەتی.

ھەر کەسێ کو ل رابووردوویا دیرۆکییا ترکیەیێ بنھێرە و ب ئاوایەکی راسیۆنەل بفکرە دێ ببینە کو ل گۆری پڕەنگی، پردەنگی، پرجڤاکی گەل ھەیا سەرژمێرێ و راستیا بەرفرەھیا ئەردنیگاریا ترکیەیێ، رێڤەبەریا ھەری دەرباسدار خوەسەریا دەمۆکراتیکە. ئەڤ رێباز دێ د ھەمان دەمێ دە، ب وایەکی ئادلانە چارەسەرکرنا پرسگرێکا کورد ژی ب خوە رە بینە.

ب مەھانە ل جھێ کو خوەسەریا دەمۆکراتیک ھاتیە ئیلانکرن، ئێریشێن لەشکەرییێن ب تانک و تۆپ و ھەر جورە چەکێن گران تێن بکارانین. ئەڤ ئێریشێن کو ب ئارمانجا چەوساندن و قەتلیامێن ل سەر گەل تێن برێڤەبرن، دبن سەدەمێن برینداربوون، مرن و د ھەمان دەمێ دە وێرانکرنا بەرھەمێن دیرۆکی. ل باژاران میراتەیێن مەیێن چاندی، دیرۆکی و شوونوارێن ئۆلی تێن شەوتاندن. گەلێ کورد ژی ھەم ژ جھێن کو خوەسەریا دەمۆکراتیک ئیلان کرنە و ھەم ژی ل ھەموو جھێن کو دژین، تێکۆشینا خوە بلند دکە. ئەڤ تێکۆشینا گەلێ کوردا دەمۆکراتیک و رەوا دێ تەقەز ب سەر بکەڤە. ئەڤ کەسێن کو ئێریشی ڤان داخوازێن رەوا دکن دێ ھەم ل ترکیەیا دەمۆکراتیک و ھەم ژی ل ھەمبەری دیرۆک و مرۆڤاھیێ وەرن دارزاندن.

ئەم وەکی کجد، ب ھەر ئاوایی خوەدی ل ڤان خوەسەریێن دەمۆکراتیک دەردکەڤن و پشتگریێ ددن تێکۆشینا گەلێ خوەیا مافدار و رەوا. ئەم تەڤلیبوون و پشتگریدایینا ھەموو گەلێ کورد و گەلێن ترکیەیێ، خوەدیدەرکەتنا ل ڤێ تێکۆشینێ، وەکی تێکۆشینا دەمۆکراسی و ئازادیێ دبینن. تشتێن کو نھا تێن ژیین نە ئەو تشتێن کو ئاکپ وەکی پرسگرێکا خەندەک و باریکاتان دبینە نە. ئەڤ پرسگرێک پرسگرێکا دەمۆکراسیێیە. پۆلیتیکایا ئاکپعەیا ئێریشکار د ئەساسێ خوە دە نەپەژراندنا ئیرادەیا گەل، دەمۆکراسیا خوەجھی و د ھەمان دەمێ دە داخوازا تێکبرنا ڤێ ئیرادەیێیە. پرسگرکێن کو تێن ژیین، ژ بەر نەچارەسەرکرنا پرسگرێکا کوردا ب ریێن سیاسی و دەمۆکراتیکن. چارەسەکرنا پرسگرێک و بداوکرنا پەڤچوونان، تەنێ ب نێزیکاتیا فەراسەتەکە دەمۆکراتیک پێکانە. دیارە کو پرسگرێکەکە بنگەھینا وەک پرسگرێکا کورد دێ تەقەز رێ ل پێشیا کووربوون و خورتبوونا تێکۆشینێ ڤەکە.

کجد د لژنەیا گشتییا بەرفرەھکرییا ئاوارتە دە ب نیقاشێن دو رۆژانێن ھوور و کوور گھیشتیە ڤێ ئەنجامێ کو، دڤێ ناڤەرۆکا خوەرێڤەبرنا جەوھەری وەرە تژەکرن و لێ وەرە خوەدیدەرکەتن. دیسا گھیشتیە ڤێ بریارێ کو دێ ل ھەمبەری پۆلیتیکایێن شەر و چەوساندنێ پشتگریێ بدە تێکۆشینا خوەپاراستنا جەوھەری، کو مافێ ھەموو تاکەکەس و جڤاکێیا ھەری رەوایە. ب ڤێ ڤە گرێدایی بریارا دەستپێکرن و پێکانینا ئینشایا جڤاکییا نوو ژی، ھاتیە داین.

د چارچۆڤەیا خوەسەریا دەمۆکراتیک دە چارەسەرکرنا پرسگرێکا کورد، ژ دەمۆکراتیکبوویینا ترکیەیێ جھێ نایێ دەستگرتن. د راستەقینیا ترکیەیێ دە ل دەرڤەیی خوەسەریا دەمۆکراتیک ریەکە دنا دەمۆکراتیکبوویینا ترکیەیێ نەپێکانە. ل گۆری ڤێ خوەسەریا دەمۆکراتیک ب ھەر ئاوایی گاڤێن دەمۆکراتیکبوویینا ترکیەیێ نە. ئەم وەکی دەلەگاسیۆنێن کجدعێ گاڤاڤێتنێن د وارێ رێڤەبریێن دەمۆکراتیک دە ژ بۆ ھەموو گەلێن ترکیەیێ پێویست و گاڤێن راستەقین دبینن. بێگومان دەمۆکراسیا ھەرەمی دێ ژ بۆ ھەموو قاد، ھەرەم و پێدڤیێن جڤاکێ ل گۆری ھەرەمان تەشەیێن جھێ بگرە. دەمۆکراتیکبوویین ژ بەر کو دێ ل گۆری پرەنگی و پردەنگیێ ب پێش بکەڤە و ژ بۆ ھەموویان دەرفەتێن زاگۆنی بافرینە، دیزایینکرنا ل گۆری ھەرەمانا دەمۆکراسیێ دێ زەھمەت نەبە.

ژ بۆ داویانینا نیقاشێن د دەربارێ خوەسەریا دەمۆکراتیک دە، دڤێ دوورەپارێزیێن ل ھەمبەری شەرتێ رێڤەبریێن خوەسەرێن ھەرەمییێن کۆنسەیا ئەورۆپایێ بێن راکرن، ل گەل ڤێ خالێن کو د دەربارێ تەسپیتکرنا قادێن بەرپرسیارییێن خوەسەریا دەمۆکراتیک دە ھاتنە رێزکرن دێ تەنێ نە ژ بۆ پرسگرێکا کورد، ژ بۆ ھەموو پرسگرێکێن سیاسی، جڤاکی و رێڤەبری دەریەکە چارەسەریێ ڤەکە.

د ڤێ چارچۆڤەیێ دە:


١- د سەرانسەرێ وەلاتی دە ل گۆری نێزیکبوون و تێکلیێن چاندی، ئابۆری و ئەردنیگاری، ب تەڤلیبوونا یەک ئان ژی چەند باژارێن جیران، ھەرەمێن خوەسەرێن دەمۆکراتیک بێن تەسپیتکرن.
٢- ئەڤ ھەموو ھەرەمێن خوەسەر ئان ژی باژار دڤێ ل گۆری بنگەھەکە دەمۆکراتیک ژ ئالیێ مەجلیسان و رێڤەبریێن کو ژ مەجلیسان ھاتنە ھلبژارتن ڤە ل گۆری ماکەزاگۆنا نوویا دەمۆکراتیکا ترکیەیێ بێن برێڤەبرن. لگەل ڤێ دڤێ تەمسیلکارێن ھەرێمێن خوەسەر ب ئاوایەکی تەمسیلی خوە تەڤلی رێڤەبریا مەجلیسا ناڤەندی،تبممعێ بکن.
٣- ھەموو وەسایەتا ناڤەندییا ل سەر مەجلیسێن ھەرەمی وەرە بداویکرن، ئەرکا ژکارگرتنا ھلبژارتیان وەرە راکرن. دەرڤەیی چاڤدێریێن کو ل گۆری پیڤانێن ماکەزاگۆنا نوویا بنگەھین ھاتنە دەستنیشانکرن، ھەموو وەسایەتێن لژنەیێن ناڤەندییێن ل سەر رێڤەبەری و دەمۆکراسیا ھەرەمی بێن ھلانین.
٤- دڤێ، ل باژار و ھەرەمێن خوەسەر راستەراست تەڤلیبوونا مەجلیسێن تاخ، گوند، ناڤچە و باژاران،ێن ژن و جوانان، کۆمێن ئۆل و باوەریان جودا و رێخستنێن جڤاکی و سڤیل، د پێڤاژۆیا بریار و چاڤدەریێ دە بێ پێکانین.
٥- ژ بۆ کووربوون و بەرفرەھبوونا دەمۆکراسیێ، ژ بۆ پێکانینا ژیانەکە ئازاد و دەمۆکراتیک دڤێ د ھەموو مەکانیزمایێن بریارگرتن و خوەرێڤەبرنێ دە تەمسیلیەتا ژنان ب ئاوایاکی وەکھەڤ بێ پاراستن و پێکانین. ل گۆری پێدڤیێن ژنان مەجلیس، کۆمون و سازیێن جڤاکی بێن ئاڤاکرن. د سازیبوون و بریاردایینێن تێکلدارێ ژنان دە، مەجلیسێن ژنان خوەدی بریار بن. د ھەموو قادان دە رێخستنبووینا ژنانا ئازاد و خوەسەر بێ ناسکرن.
٦- دڤێ جوان د مەکانیزمایێن بریار و ئۆرگانێن رێڤەبریێن خوەسەر دە جھ بگرن. ژ بۆ ڤێ ژی تەڤلیبوون و رێخستنبووینەکە خوەسەرا جوانان پێک بێ.
٧- د ھەموو ئاستان دە کار و بارێن پەروەردەھیا ب زمانێ دایکێ، ژ رێڤەبریێن ھەرەمی رە وەرە ھشتن. لگەل ترکی ھەموو زمانێن زکماکی ژی، ببن زمانێ پەروەردەھیێ. د مüفرەداتا پەروەردەھیێ دە، ل دەرڤەیی مüفرەداتا گشتی، د ماکەزاگۆنا بنگەھینا دەمۆکراتک دە، چارچۆڤەیا نرخێن گەردوونی ئەساس بێن گرتن، چاند،دیرۆک و تایبەتیێن ھەرەمی ب گۆری پێدڤی و تایبەتیێن ھەرەمی ل موفرەداتێ بێن زێدەکرن.لگەل ترکی زمانێن ھەرەمی ژی وەکی زمانێن فەرمی بێن قەبوولکرن.
٨- د قادێن چاند،زمان و دیرۆکێ دە ب ھەر ئاوایی خەبات بێن کرن. د ھەمان دەمێ دە سازیێن کو د دەربارێ ئۆل و باوەریێ دە خزمەتێ ددن وەکی سازیێن سەربخوە بێن رێخستنکرن.
٩- د ھەموو ئاستان دە خزمەتێن تەندورستی و تەداویێ ژ ئالیێ رێڤەبریێن خوەسەر ڤە بێن داین.
١٠- دڤێ خزمەتێن دادێ و دارازێ ل گۆری مۆدەلا رێڤەبریێن ھەرەمێن خوەسەر ژ نوو ڤە بێن سازکرن
١١- چاڤکانیێن ئەنەرژییێن وەکی ئاڤ و ئاخێ د چارچۆڤەیا فەراسەتا ئەکۆلۆژیک دە، ل گۆری سوودوەرگرتنا جڤاکێ بێ خەبتاندن و کۆنترۆلکرن و ئەرکا پارگرتنا ژ ھلبەرینێ ژ رێڤەبریا ھەرەمێن خوەسەر رە بێ ھشتن. . دڤێ ئەرکا رێڤەبریێن خوەسەرا کو ھەموو قادێن چاندنی، سەوالکاری،پیشەسازی و بازرگانیێ ژی تێدە، د ھەموو قادان دە، بێیی کو ل دژی ئەسەسێن ماکەزاگۆنا دەمۆکراتکا نوو بن، سازکرنا ھەموو یەکینەیێن ھلبەرینێ، پشتگریداینا سازکاران، داینا ھیبەیێ و ئالیکاریا ئابۆری د دەست رێڤەبریێن ھەرەمییێن خوەسەر دە بن.
١٢- د چارچۆڤەیا خزمەتێن ڤەگوھازتنێ دە ئەرک و کۆنترۆلا ھەموو رێیێن ڤەگوھازتنێ (ھەوایی،بەژایی و دەریایی)یێن ناڤا باژار، ب دەستێ رێڤەبریێن خوەسەر بە. خزمەتێن ترافیکێ، ب خزمەتێن سازیێن گشتییێن ناڤەندی ڤ گرێدایی، دڤێ ژ ئالیێ رێڤەبریێن خوەسەر ڤە بێن برێڤەبرن.
١٣- ژ بۆ پێکانینا خزمەتێن کو ل ژۆر ھاتنە دیارکرن، پلانسازیا بوتچەیا ھەرەمی، دەوری رێڤەبریێن ھەرەمییێن خوەسەر بێ کرن و د پلانسازیا بوتچەیێ دە فەراسەتا رامانا ژنانە ئەساس بێ گرتن. د پەیمانێن کو دێ ب ناڤەند و ھەرەمێن دن رە وەرن چێکرن دە، ل گۆری رێگەزا ھەقانیەتێ ھنەک باج ژ ئالیە یەکینەیێن رێڤەبریێن خوەسەر ڤە بێن کۆمکرن. ژ ھەموو ھاتنێن باجێن کو ناڤەند ژ ھەرەمان کۆم دکە، پارا رێڤەبریێن ھەرەمی بێ ڤەقەتاندن. دڤێ ناڤەند ل گۆری جوداھیێن پێشکەتنییێن ناڤبەرا ھەرەمان، ژ ئالیێ بوتچەیێ ڤە تەدبیران بگرە.
١٤- د بن ڤەنێرینا رەڤەبریێن ھەرێمێن خوەسەر دە ھەموو یەکینەیێن ئەولەھیێیێن فەرمی بێن سازکرن. ئەڤ یەکینە، د چارچۆڤەیا ماکەزاگۆنا بنگەھین دە ب ھێزێن ناڤەندییێن پاراستنێ رە، د ناڤ کۆۆردینەیەکێ دە خەباتێ بکن.

وەکی ئەنجام:


ژ بۆ یەکیتیا ترکیەیا دەمۆکراتک و داھاتویا گەلانا ھەڤپار، ژ بۆ پێکھاتنا خەرێڤەبریێن جەوھەرییێن دەمۆکراتک و چێکرنا ماکەزاگۆنەکە دەمۆکراتک، کو ڤان ئازادی و مافان بپارێزە، ژێنەگەرە. ماکەزاگۆنەکە ل گۆری ڤان ئەساسان ژ بۆ ئازادی و ژیانەکە دەمۆکراتکا ھەموو بەشێن جڤاکێ، ئەتنیسیتەیێن جودا و کۆمێن باوەریان، پێوستە. پەرگالەکە سیاسی، جڤاکی و ماکەزاگۆنا کو تەنێ ژ بۆ نەتەوەیەکێ، کۆمەکێ و جڤاکەکێ ژیانەکە ئازاد و دەمۆکراتک ژ خوە رە بکە ئارمانج و مافێنیێن دن ناس نەکە،دڤێ نەیە فکرین. تێکۆشینا مەیا خوەسەریێ ب قاسی کو ژ بۆ کوردانە، ئەوقاس ژی ژ بۆ ترکان و ھەموو ئەتنیسیتەیێن دن، کۆمێن باوەریان،یێن نەدیتی، بندەست و بەلەنگازان ژی تێکۆشینا ئازادی و دەمۆکراسیێیە. ئەم باوەرن کو، ئەڤ مۆدەلا مەیا خوەسەریا دەمۆکراتک ژ بۆ کاۆس و تەڤلھەڤیا کو د رۆژھلاتا ناڤین تێدەیە، ژی دێ ببە میناکا بەربچاڤا خەلاسی و ژێدەرکاتنا ژ کاۆسێ. ئەڤ مۆدەل دێ ژ بۆ ب ئاوایەکی دەمۆکراتک چارەسەرکرنا پرەگرێکێن وەلات و ھەرەمییێن گەلێن مە کو، ئەڤ ھەزار سالن ب ھەڤ رە دژین، پێشەڤانیێ بکە.

ئەڤ دەکلەراسیۆن ب لێگەرینا نیکاشێن چالاک و لھەڤکرنێیە.ژ پێشنیار و رەخنەیان رە ژی ڤەکریە.

د ڤێ چارچۆڤەیێ دە، دڤێ پەڤچوون وەرن بداویکرن. ژ بۆ ترکیەیەکە دەمۆکراتیک، ژ بۆ چارەسەریەکە سیاسی، ئەم بانگ ل ھەموو ھێزێن دەمۆکراتک و ئازادیخواز، پارتیێن سیاسی، شەخسیەت، رووسپی و کۆم و سازیێن ئۆلی بانگ دکن کو، پشتگریێ بدن تێکۆشینا مەفدار و رەوایا گەلێ کورد.

ئەم بانگ ل ھەموو بەشێن جڤاکییێن کورد و پارتیێن سیاسی دکن کو،ب رھێ یەکیتیا نەتەوەیی ل تێکۆشینا گەلە کورد خوەدی دەرکەڤن.

ئەم بانگ ل ھەموو گەل و سازیێن جیھانی دکن کو د داخوازێن رەوا و ئازادخوازێن گەلێ کورد دە ئالیکار بن''.
 

 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک