په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌ئێمهلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٨\١\٢٠١٠

٢٠١٢ ئه‌و ساڵه‌ی که‌ پێشبینی لێده‌کرێت کۆتایی ژیان له‌سه‌ر ڕووی زه‌وی بێت.


هه‌ورامان عه‌لی تۆفیق


خه‌یاڵی زانستی و پێشبینیه‌کان به‌پێی ڕۆژمێری سه‌رده‌می ناوه‌ڕاستی کۆنی ئه‌مریکا ئاماژه‌‌ به‌وه‌ ده‌داد که‌ کاره‌ساته‌ سروشتیه‌کان و کوده‌تایی زستان‌ ده‌بنه‌ هۆیی ڕودانی کاره‌سات و شێواندنی ڕێساکانی گۆیی زه‌وی و به‌مه‌ش پێش بینی کۆتایی هاتن به‌ڕاده‌یه‌کی زۆر ژیان له‌ڕووی زه‌وی ده‌کرێت ..


مرۆڤ و زانست و هه‌وڵه‌کانی بۆ تێگه‌یشتن له‌ لایه‌نه‌ شاراوه‌کانی دونیاو پێکهاته‌کانی گۆیی زه‌وی و ده‌وروبه‌ری و ژیان له‌ سه‌ره‌تایی دروست بوونه‌وه‌ بۆ کۆتایی ، به‌رده‌وام له‌ ململانێدان و خه‌یاڵی زانستیش یه‌کێکه‌ له‌و لایه‌نه‌ی که‌ هاوشانی دۆزینه‌وه‌ و ئاشکرابوونی نهێنیه‌کان کاری کردووه‌ و هه‌میشه‌ پێش وه‌خت پێشبینیه‌کانی خۆیی خستۆته‌ ڕوو ، ئه‌مه‌ش مانایی ئه‌وه‌ نیه‌ که‌ ڕووداوه‌کان وه‌ک خۆیان بێنه‌ دی ، بێ گومان هه‌ندێک له‌و خه‌یاڵه‌ زانستیانه‌‌ دواتر به‌شێک بووه‌ له‌ داهێنانه‌کانی مرۆڤ بۆ خزمه‌تکردن به‌مرۆڤایه‌تی ..


ده‌رهێنه‌ر ( ڕولاند ئێمریش .. Roland Emmerich ) له‌ کۆتایی ساڵی 2008 دا ده‌ستی به‌ وێنه‌گرتنی فیلمی 2012 کرد و له‌ 12 نۆڤه‌مبه‌ری 2009 دا له‌ سینه‌ماکانی جیهان نمایشکرا ئه‌م فلیمه‌ به‌رهه‌مێکی سینه‌مایی ئه‌مریکیه‌ بۆ ساڵی 2009 ماوه‌که‌ی 158 خوله‌که‌ و ئه‌کته‌ره‌ سه‌ره‌کیه‌کان بریتین له‌ ...
( John Cusack، Chiwetel Ejiofor ، ، Amanda Peet، Danny Glover، Thandie Newton، Oliver Platt ، Woody Harrelson ) .


تێکڕایی فیلمه‌که‌ له‌ هه‌وڵه‌کانی مرۆڤ ده‌دوێت بۆ مانه‌وه‌ و ململانێ کردن له‌گه‌ڵ کاره‌ساته‌ سروشتیه‌کان .. بێ گومان له‌م شێوه‌ ڕاگه‌یه‌ندراوانه‌ و زه‌نگ لێدان یا مه‌ترسیه‌کان بۆ ڕودانی کاره‌ستان بۆ چه‌ند جارێک دوباره‌بونه‌ته‌وه‌ ، وه‌ک ئه‌وه‌ی که‌ پێش بینی ده‌کرا ساڵی 2000 سیسته‌می کۆمپیوته‌ر ئه‌و ژماره‌ وه‌رنه‌گرێت و به‌م شێوه‌یه‌ سیسته‌می ژیان ده‌شێوێنرێت له‌و وڵاتانه‌ی که‌ پابه‌ندن به‌ سیسته‌می کۆمپیوته‌ره‌وه‌ ، به‌و بڕوایه‌ کاره‌سات ڕووده‌دات ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی چاوه‌ڕوان ده‌کرا ڕووی نه‌دا بۆیه‌ زۆربه‌ی کات له‌و شێوه‌ بڵاوکراوانه‌دا لایه‌نی بازرگانی و پڕۆژه‌ به‌رهه‌مهێنه‌ره‌کان و سووده‌کانی ده‌بنه‌ ئامانجی یه‌که‌م ..


له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌م شێوه‌ فیلمانه‌ بۆ مرۆڤی ئاشکراده‌که‌ن و ده‌وڵه‌تان و ده‌سه‌ڵاته‌ خوێن مژو سته‌مکاره‌کان له‌وه‌ ئاگادارده‌که‌نه‌وه‌ که‌ ژیان و موڵکایه‌تی له‌سه‌ر گۆیی زه‌وی بۆ هه‌تاهه‌تایی بوونی نیه‌ و بۆ که‌س ده‌سه‌ڵات و فه‌رمان ڕه‌وایه‌تی و کوشتن و بڕین و زوڵم تاسه‌رنابێت .. ده‌کرێ مرۆڤ به‌گرنگیه‌ له‌م‌ گه‌ردوونه‌ بڕوانێت و مرۆڤایه‌تی به‌و ئاسته‌ پیرۆزه‌یه‌وه‌ ببینێت و گرنگی به‌لایه‌نه‌ جوانه‌کانی بدرێت و هه‌میشه‌ ئاسوده‌یی و سه‌روه‌ری بنه‌مایی پێکه‌وه‌ ژیان بێت ...


دیمه‌نه‌کانی ئه‌م فیلمه‌ هه‌ستی مرۆڤ ده‌وروژێنن و تا پرسیار له‌وه‌ بکرێت مه‌رگ و سته‌م و وێرانکاریه‌کان که‌ ڕۆژانه‌ گیانی هه‌زاره‌ها مرۆڤ له‌ده‌ست ده‌دات ده‌بێ له‌پێناوی چیدابێت ...؟ ئامانجه‌کان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی کێ بن .. ؟ له‌ ئاکامدا کێن ئه‌وانه‌ی سود مه‌ند ده‌بن ... ؟ . ئه‌وش ئاشکراده‌بێت که‌ خاوه‌ن سه‌رمایه‌و ده‌سه‌لاتداران و سه‌رکرده‌کانی زۆر له‌وڵاتان به‌هۆیی ده‌سه‌ڵات و خاوه‌ن سه‌رمایه‌ له‌مه‌رگ ڕزگارده‌بن ..


خه‌یاڵه‌ زانستیه‌کان و له‌م شێوازه‌ فیلمانه‌ مانایی ئه‌وه‌ ناگه‌ێنن که‌ ژیان کۆتایی پێدێت و کاره‌ساته‌ سروشتیه‌کان ده‌بنه‌مایه‌ی تێکدانی گۆیی زه‌وی و به‌شێوازێک ترس له‌گیانی که‌سایه‌تی مرۆڤدا دروست بکه‌ن و ببنه‌ خه‌می ئاینده‌یی مرۆڤ ... ڕاسته‌ ئه‌مڕۆ خه‌می گه‌وره‌یی دونیا بۆ خۆ پاراستن له‌م شێوه‌کاره‌ساته‌نه‌ به‌ پاراستنی ژینگه‌و ڕێگه‌ گرتن له‌ گۆڕانگاریه‌ وه‌رزیه‌کان و شیواندنی ڕه‌وتی ئاسایی خۆیی که‌ شێوه‌یه‌ک تێکدانی ئه‌رکی ئاسایی وه‌رزه‌کانی ساڵ که‌ هه‌موو جیهانی گرتۆته‌وه‌و به‌جۆرێک که‌شوهه‌وا له‌ڕه‌وتی ئاسایی خۆیدا نه‌ماوه‌و گۆڕانکاریه‌کان و کاره‌ساته‌کان ساڵانه‌ له‌ زۆر له‌وڵاتاندا دوباره‌ده‌بنه‌وه‌ ، ئه‌مه‌ش ئه‌و په‌یامه‌یه‌ که‌ بۆ ئاینده‌ مه‌ترسی ده‌گه‌ێنێت و پێویسته‌ مرۆڤیش له‌ئاست ئه‌و ئه‌رکانه‌یدا هه‌ست به‌به‌رپرسیاریه‌ت بکات...