په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢١\٤\٢٠١٥

ئاڵقه‌تیز!


کەبیر شەمسەدینی   

 

یادی به‌خێر ئه‌وه‌ڵی سه‌ره‌تاییم ده‌خوێند . کابرایه‌ک ده‌هاته‌ دێی ئێمه‌ ؛ خه‌ڵکی ده‌وروبه‌ری خۆمان بوو . ئه‌خر‌ دێهاتی نیزیک هه‌مووی خه‌ڵکه‌که‌ی یه‌کتر ده‌ناسن . به‌ڵام ئه‌من که‌ منداڵ بووم ، ئاسایی بوو له‌و ته‌مه‌نه‌ که‌مه‌مدا نێوی ئه‌و کابرایه‌ نه‌زانم . مه‌لا مه‌زبووره‌ چه‌نده‌ مه‌شهوور بوو ‌، ئه‌و کابرایه‌ش له‌ دێی ئێمه‌ چه‌ند ئه‌وه‌نده ‌. ته‌نیا جیاوازیان له‌وه‌ دابوو‌ ؛ مه‌لا بۆ پێکه‌نینی خه‌ڵک به‌سه‌رهاتی نووسراوه‌ته‌وه‌ و ئه‌و کابرایه ،‌ به‌ ڕاستی بێ فڕووفێڵ بوو . ئه‌وه‌ی لێی ده‌گێڕنه‌وه‌ به‌سه‌ری هاتووه‌.


پێیان ده‌گوت کاک فه‌ڕڕوخ. پیاوێکی ته‌مه‌ن گه‌ڕاوه‌ی باڵابه‌رزه‌ی کزه‌ڵۆکه‌ی دم و چاوباریکی برۆ پان بوو . ژنی نه‌هێنابوو و هه‌ر به ‌ڕه‌به‌نی ده‌ژیا . ده‌گه‌ڵ براکانی بوو . هه‌موویان بنه‌ماڵه‌ وخاوه‌نی ماڵ و ناوبانگ بوون . تفه‌نگێکی ساچمه‌ی چوار و نیوی پێبوو ؛ گولله‌ی به‌ منداڵان ده‌فرۆشت . له‌بیرمه‌ بۆ گاڵته‌ لێمان ده‌پرسی : " کاک فه‌ڕڕوخ چه‌ندت خوێندووه‌ ؟ " به‌ ده‌نگێکی نووساو ده‌یگوت : " ئه‌ڤڤه‌ل " . ئه‌گه‌ر به‌ ده‌یان جار ئه‌و پرسیاره‌ت دووپات بکردایه‌ته‌وه‌‌ ته‌نیا وه‌ڵامی هه‌ر ئه‌وه‌ بوو.


مامم ده‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌ی براکانی کاک فه‌ڕڕوخ زۆر تێکه‌ڵاوی هه‌بوو . هامووشۆی هه‌موویانی ده‌کرد . هه‌ر بۆیه‌ش ، زۆری قسه‌ی خۆش لێده‌دیتن و بۆی ده‌گیڕاینه‌وه . ئه‌و ده‌م ناوچه‌ی ئێمه‌ ته‌نانه‌ت ڕێگا و بانی نه‌بوو چ بگاته‌ کاره‌با و ته‌له‌فۆن و ئه‌و جۆره‌ شتانه‌ . هه‌ر بۆیه‌ شه‌ونشینی و قسه‌ی خۆش و پێکه‌نین له‌ نێو خه‌ڵکدا ، جێگه‌ی تایبه‌تی هه‌بوو. ئه‌گه‌ر که‌سێک شۆخییه‌کی مه‌ترسیداریشی کردبوایه‌ ، لێی به ‌لۆمه‌ نه‌ده‌گیرا . هه‌ر خۆزگه‌م به‌وده‌م‌..


مامم فه‌رمووی : " ڕۆژێک له ‌ماڵه‌ براکانی کاک فه‌ڕڕوخ میوان بووم . له‌مێژ بوو لێی ده‌خه‌فتان بۆ گاڵته‌ و پێکه‌نینی خۆیان که‌مێک سه‌ر بخه‌نه‌ سه‌ر ئه‌و فه‌قیره‌ و چۆن بۆیان ده‌لوێ ، عه‌زیه‌تی که‌ن . له‌سه‌ر سفره‌ی نان خورانان ئه‌وه‌نده‌یان باسی دێو و درنج و بیر و باوه‌ڕی کۆن وشتی مه‌ترسیدار گیڕاوه‌ ؛ له‌ خۆم دڕدۆنگ بووم بتوانم به‌ ته‌نێ بچمه‌وه‌ ماڵی خۆمان . له‌خۆڕا ترسم ڕه‌دڵی نیشتبوو ؛ نه‌کا ئه‌و قسانه‌ ڕاست بن . جا ئه‌من نیوه‌شه‌وێ چۆن بچمه‌وه‌ ؟ ئه‌وه‌ هاتوو تووشی جندۆکه‌یه‌ک بووم و ده‌ستی لێ وه‌شاندم ! خۆ ڕوح به‌رمه‌ ئه‌و حاسمانه‌ی شیتم ده‌کا .!! له‌و خه‌یاڵانه‌دا نوقم بووم .‌ دیتم برایه‌کیان بزه‌یه‌کی هاتێ و بێ ئه‌وه‌ی که‌س تێبگه‌یێنێ هه‌ستا و چووه‌ ده‌رێ . زۆری پێچوو هه‌ر نه‌هاته‌وه‌ . ئێمه‌ش وه‌همی حیچمان نه‌کرد.


سفره‌یان به‌زیاد کرد . له‌ سه‌ر ڕه‌وتی جاران ، کاک فه‌ڕڕوخ هه‌ستا و به‌ مشه‌مش به‌ره‌و ئاوده‌سته‌که‌ وه‌ده‌رکه‌وت . براکانی دیکه‌ی هه‌ست و خوستیان له‌ خۆیان بڕی . دیاربوو چاوه‌ڕوانی ڕووداوێکیان ده‌کرد . بۆیه‌ به‌ جارێک وڵات وا بێده‌نگ بوو ؛ له‌ کۆڵانێ گوێت له‌ هه‌ستی پێی ڕێبوار ده‌بوو . دوای چه‌ند ساتێک ئه‌و بێده‌نگیه‌ به‌ هاواری : " بیسمیللا ..وه‌ی له ‌بابت .. بیسمیللا.. وه‌ی له‌... " ی کاک فه‌ڕڕوخی کۆتایی هات . له‌ پڕتاو له‌ ئاوده‌سته‌که‌ ده‌رپه‌ڕی و به‌ره‌و وه‌تاغێ ده‌ستی کرد به‌ هه‌ڵاتن . ده‌ستێکی به‌ لاسمتێوه‌ بوو و به ‌ده‌ستی دیکه‌ی ، دوێخینه‌که‌ی توند گرتبوو که‌ پاتۆڵی ده‌لاقان نه‌که‌وێ . ئه‌و ده‌م بۆمان ده‌رکه‌وت ، ئه‌و برایه‌ی زوو چووبوه‌ ده‌رێ ، له‌ کاتی دانیشتنی کاک فه‌ڕڕوخ له‌سه‌ر ئاوده‌ست ، به‌ هه‌موو که‌یفی خۆی زلله‌یه‌کی له‌ سمتی ڕووتی ئه‌و به‌سته‌زمانه‌ی داوه‌ . ئه‌ویش وه‌ی زانیبوو‌ جندۆکه‌یه‌ ده‌ستی لێ وه‌شاندووه ‌. دوای پێکه‌نینی زۆر و جنێو و قسه‌ی کاک فه‌ڕڕوخی ، براکانی دیکه‌ی لاواندیانه‌وه‌ و ئاوری تووڕه‌ییان کووژانده‌وه ‌. زۆریان دڵخۆشی داوه‌ .به‌ هه‌ر له‌ونێک بوو ؛ هێنایانه‌وه‌ مه‌جلیسێ و دایاناوه‌ جێی پێشووی . برای گه‌وره‌ ئه‌مری کرد : " دابێنن شه‌وچه‌له‌ی دانێن ".


به‌ داب و ده‌ستوورێکی شاهانه ‌، شه‌وچه‌له‌یان هێنا . سێوی زه‌رد و سوور له‌ سه‌ر مه‌جۆعمه‌ی چندرابوو . پیاو به‌ دیتنی ئاوی زاری ده‌تکا . هه‌ر چه‌ند پیاوی گه‌وره‌تر له‌و مه‌جلیسه‌ی بوون ؛ به‌ر له‌ هه‌موو که‌س مه‌جۆعمه‌یان هێنایه‌ به‌ر دمی کاک فه‌ڕڕوخ . هه‌تا ئه‌و هه‌ڵی نه‌گرت بۆ که‌سیان نه‌گێڕا . ئه‌ویش ئه‌و سێوه‌ سووره‌ی که‌ له‌ هه‌موان گه‌وره‌تر بوو و له‌سه‌ره‌وه‌ دانرابووی هه‌ڵگرت . دانیشووان ده‌ستیان کرد به‌ خواردن کاک فه‌ڕڕوخیش هه‌ر وه‌ها . به‌ڵام گنجی تووڕه‌یی پێشووی له‌ نێوچاوانیدا هه‌ر مابوو . بۆیه‌ش به‌بێ قسه‌کردن ده‌گه‌ڵ که‌س ، سه‌ری داخستبوو و هه‌ر ده‌یخوارد و مشه‌ی ده‌هات . جاروبار مڵچه‌یه‌کی له‌ دمی ده‌هێنا و سه‌رێکی هه‌ڵدێنا.


هێنده‌ی قه‌ننه‌کێشێک دوای شه‌وچه‌له‌که‌ ، دیتم کاک فه‌ڕڕوخ وه‌ جووڵه‌جووڵ که‌وتووه ‌. جارناجارێک ته‌کانێک له ‌خۆی ده‌دا و قیت پاڵده‌داته‌وه‌ و چاوێک به‌ ئێمه‌دا ده‌گێڕێ . وای لێهات به‌ ئاشکرا گوێمان له‌ قیڕوهۆڕی زگی ده‌بوو . به‌ ته‌نگه‌تاوی وزاقی خۆی دا بچێته‌وه‌ ئاوده‌ست ؛ له‌ سه‌ر پلیکانان پاتۆڵی زه‌رد کرد . زگ چوونه‌یه‌کی پێوه‌نووسا خۆی ڕانه‌ده‌گرت . تۆمه‌ز ئه‌و سێوه‌ی به‌ر له‌هه‌موویان وه‌پێش ده‌ستی ئه‌و چاره‌ڕه‌شه‌یان نابوو شیله‌ی ئاڵقه‌تیزیان تێکردبوو . هه‌تا ماستیان بۆ هێنا و ده‌رخواردیان دا ؛ هه‌ر له‌ هاتووچۆی ئاوده‌ست دابوو . هه‌تا هاته‌وه‌ سه‌ره‌خۆ ؛ به‌ نیوه‌ نووزه‌ و‌ ده‌نگه‌ نووساوه‌که‌یه‌وه‌ هه‌ر جنێوی به‌ سه‌به‌بکاری لێقه‌ومانی خۆی ده‌دا.''.
 

uloush@gmail.com

 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک