|
٢٣\٩\٢٠١٧
بادانەوە.
سه‌عید عارف باپیر
- بەشی یەکەم -
- ١ -
وابووە هەندێک لە برادەرانی مەکتەبی سیاسی یەکێتی لەم ٣١ ئابەداچون بۆ
سەردانی سەری ڕەش بۆ لای کاک مەسعود..
*.پارتی هەمیشە (چەسپاو)ێک بووە ، حیزبەکانی تر بەردەوام (گۆڕاو)ێک
بون..
پارتی لە ٧١ساڵی تەمەنی دا سەرۆکی نەگۆڕێوە یەکجار نەبێت بەمردنی
بارزانی باوک(مەلا مستەفا) بۆ بارزانی کوڕ( مەسعود مستەفا بارزانی).
سەرۆکایەتی بەرزترین دەسەڵاتە لەپارتی داو هەمو دەسەڵاتێکی تر لەپارتی
دا , بۆ جوانکردن و خزمەت وکارئاسانی سەرۆکە..دەسەلاتی دووەم لەپارتی
دا (سکرتێر) ، هەمیشە ئەو کاتانە گۆڕاون کاتێک سەرۆک لێیان نیگەرانبووە
یان بەدڵی ئەو نەبون .. لە (حەمزە عبدوڵا ، برایم ئەحمەد ،حەبیب محمەد
کەریم ، عەلی عەبدوڵا بۆ ئێستای فازیل ( مەتنی) میرانی .).ئەوان کاری
گرنگیان ئەوە بوە ( ژیانی حیزب) ایەتی بخوڵقێنن و بیپارێزن بۆ ئەندام و
پلەکانی خوارەوە ، خزمەتێک بە گونجاندن و سازاندنی بەرکردایەتی پارتی
بکەن بۆ ویست وئیرادەکانی سەرۆک ، هەر پێرانەگەیشتن و نکولی و لادانێک
، بووە بەهۆی لادان و تڕۆ کردنیان ..حەمزە عەبدوڵا توانی وەکو شیوعیەک
سیستمە فێرکراوە ڕوسیەکە بەدرێژایی نزیکەی پانزە ساڵ بخاتە خزمەتی
ستراکتۆری پارتی یەکەی بارزانی باوکەوە ،بتوانێت تاکە حیزبێکی کوردی
لەسەدەی بیست دائەوەندەساڵە رابگرێت لەغیابی بارازنی باوک دا ، کەهیچ
حیزبێکی ئەو کاتە جگە لەحیزبی شیوعی عێراقی نەیتوانیەوە ئەوە ندە ماوەی
درێژ بمێنێتەوە ..کاتێک بارزانی باوک لێی دردۆنگ بووە ئەم خزمەتە
کردنەی هیچ شفاعەتێکی بۆ هەمزە نەکردووە ..هەر لەجێداهەمزە ی گۆڕیوە بە
برایم ئەحمەد بەبێ هیچکۆنگرەو کونفرانسێک وپلینۆمێک..بەڵکو بەکلیل لێ
وەرگرتنەوەی مقەڕێک ئاڵو گۆڕی سکرتێڕیك کراوە بۆ یەکێکی تر وەکو
دەرکردنی کرێچیەک بۆ کرێچیەکی تر ..هەمزە عەبدوڵا دواترهیچی تری لێ
سەوز نەبو، بەتاقە مایەوە ، هیچ جێ پێیەکی لەسەر نەخشەی سیاسی نەما
*(١)..
.دور ناڕۆین برایم ئەحمەد لە دوای چەند ساڵێکی تر بەجۆرێکی تر ،
بەتەواوی لە١٩٦٤دا بەتۆپزی مەلا مستەفا ، خۆی و مەکتەبی سیاسیەکەی لە
جوگرافیای نوفوزی بارزانی وەدەرنران و پەرەوازەی دەری کوردستانی عێراق
و سنوری ئەودیوی ئێران کران..دوای ئەوە هاوکات وبەخێراییەک (حەبیب
محەمەد کەریم) لە جێگەی دانراو ژمارەیەک لەپاشماوەی کادیری بەجێماوی
مەکتەبی سیاسی لەدەوری حەبیب هەڵخڕێنران کرانە بەئەندامی مەکتەبی سیاسی
لە ژێر داوای بارازنی باوک دا هاتنە سەر بونو حازری.
ئیتر ئەوانە خرانە خزمەتی ویست وئەجێندای تەنهای بارزانی باوک و ١١ ساڵ
بەردەوام لەو پۆستەدا بون بەهەندێک گۆڕانی کەمەوە ، تا هەرەسی شۆڕش لە
١٩٧٥دا بەو جۆرەو بەدەستەمۆیی مانەوە..
لە دوای ٥ئازاری ١٩٧٥و ڕێکەوتنی جەزائیرنێوان ئێران و عێراق .. بارزانی
باوک هەرەس و پیری و تاراوگە زێفی لێ سەند بو..بزوتنەوەی چەکدار ی توشی
پێچەنێک کرد بو.
دوای هەرەس لەجیاتی هەر بەیان و ماینەفیستێک تەنها وشەی ( ئاشبەتاڵ ) ،
وەکوناتۆرەیەکی میللی لەو هەموجوڵانەوەیە بەجێ مابو .. بەڵام لە ڕاستی
دا تەوژمی هێزی چەکداری، فەنکشنی خۆی تەواونەکردبو، بەڵکو لەوێدا تەنها
ئەزمە و نوقسانیەک توشی سەرۆکایەتی پارتی هات بو ، وەلێ هێزە
شەڕکەرەکەی باری هەرەسی بەئاسانی بۆ هەزم نەدەکرا .. ئەوزروفانە وای
کرد کەسێکیڕابوردو شیوعی وەکو (سامی عەبدولڕەحمان )کە لە پڕێک و
بەئاوارتەیی لەدوای ١٩٦١دەسپێکی قۆناغی چەکداری پارتی هاتبووە ناو
بزتنەوەکەوە ، لە و بارەدا خوێندنەوەیەکی تایبەتی خۆی لە دۆخەکە پێک
هێنابو..
ئەو توانی بوی سود لەو زروفە ناوازە یە وەربگرێت و لەسەر شوێن و غیابی
بارزانی باوکەوە جۆرێک جلەوی سەرکردایەتی بگرێتەوە بندەستی خۆی
.دەسەلاتێک بەناوی ( سەرکردایەتی کاتی ــ قیادە موەقەتە ــ ) پێک
بهینێت و خەڵکێکی پەرشو بڵاوی پارتی لە خۆی کۆبکاتەوە لە دیوی ئێران و
تاراوگەی هێزە سەرلێشاوەکەدا ..زیاتربەهەوێساری کردن لەگەڵ کۆنە باڵی
مەکتەبی سیاسی زروفێک بگوزەرێنێت ، چونکەئەوانیش بەناوێکی ترەوە وەکو
(یەکێتی نیشمانی کوردستان )پەیدا بوبونەوە لە دیمەشق وسوریا دا ...
..
ئەم قۆناغەی ( سەرکردایەتی کاتی ــ قیادە موەقەتە ــ) ناوەندی
بابەتەکەی ئێمەیەو ، پەیوەندە بە سەرباسی بابەتەکەوە دەبێت...
- ٢ -
(سەرکردایەتی کاتی ــ قیادە موەقەتە ــ )یان ق .م ، و ( یەکێتی
نیشتمانی کوردستان )بەکورتی ی .ن.ک ..لە دوای دا وەکو دو شوێن پڕ کاری
( پارتی) دەرکەوتن .
(ق.ن) لە بندەستی سامی عەبدوڕەحمان دا دەیەویست هاوچاخ بون
وسەردەمخوازیەک بە پارتی بکات ، بە خۆناساندن وەکو دیوێکی چەپی پارتی ،
بەدەمەوەڕۆیشتنێکیش بو لەگەڵ باوی سەردەم وتێزی شۆڕشی ئەوکاتە.
هەروەها (ی.ن.ک) بەهەمان شێوە بزوتنەوەیەکی چەپ و لەبندەستی کەسی(
جەلال تاڵەبانی) دا ، ئەوێک پێشترلەهەناوی باڵی مەکتەبی سیاسی١٩٦٤ی (
برایم ئەحمەد) ەوە هات بو..
سامی بەهەمان ئەندێشەی رابوردوی( برایم ئەحمەد) سەرگەرم بوو ، بەوەی
ماڵباتی بارزانی خاوەنی مێژو کارێزمایەکی لێ قەماوی هەرەسن و بەئاسانی
دەتوانێت تێزی ئەوان لەم جونبوشەی خۆی دا قوت بداتو بیانکات بەهێزی
یەدەکی خۆی.
بەڵام وادەرنەچو ، سیحر بەسەر ساحیردا قڵپ بویەوە .. ئەوەی لە کۆنگرەی
نۆهەم داڕوی دا ئەوەبو سامی تیا پاماڵ بو ، کۆنگرە بووە هۆی لە دەست
سەندنەوەی جلەوی (ق.م) لە سامی.
بۆ ئەو قۆناغەی دوای مەرگی ( مەلا مستەفا )بارزانی باوک بو . ( مەسعود
بارزانی ) بەدەست لەپشتدانی ئیدریس بارزانی بوە وە بەسەرۆکی پارتی ،
ئیدریس و مەسعود دوبارە بەوکارەیان مێژوی کاروانی لێکپچڕاوی پارتیان
لەیەکگرێدایەوە..
مەسعود بارازنی ئەو کاتانە وەکو برا بچوکی ئیدریس ڕۆلی جامخانەو
واجیهەی بۆ ئەو دەبینی..
بەهەردوکیان پڕ کەرەوەی جێگەی بارزانی باوک بون ، ئەوە ویست و مەکرو
زیرەکی بارزانی باوک و وەچەکانی بو بۆسەلماندنی( چەسپاو)ی پارتی..
سامی بەلێزانین و قوڵ ئەندێشەیی خۆی دا زۆری ڕادەپەرمو ، بەڵام سامی لە
کۆنگرەی نۆدا دەستی لەبنی هەمانە کەدەرچو ، پارتی گەڕایەوە بۆ
میراتگرەکانی خۆی..
سامی لەودواییەدا، گوت بوی: (( کاتێک بەخۆم زانی ، ئیدریس کڵاوی بۆ
خۆشم و سەبیلە کەشم کرد بوو))..
وەلێ سامی دەستبەردار نەبو لە ڕۆڵگیڕی سیاسی ، چونکە دەسکەوت وسامانێکی
بەجێماوی پارتی لەبن دەست دا مابوەوە..
بەوانە دوبارە حیزبێکی تری بەرێخست ناوی لێ نا ( پارتی گەلی دیموکراتی
) بەهەمان ئەندشەسازیەکانی پێشوی بە باری چەپڕەوی و سەردەمگەریەوە..
بەڵام هەرگیزاو هەرگیز خۆی نەگرتەوە تا سەرەنجام دوای ڕاپەڕین
وهەڵبژاردنەکان و تیکشکانی لەهەڵبژاردن ، سەرنەویشتی (پارتی گەل ) بەدو
حیزبی ترەوە (حسک و پاسۆک ) ، بە لیزانی وتوانستی سامی باوە خون بوەوە
بۆ ناوڕیزەکانی پارتی، بەوجۆرە بەردەوام بو تا تیرۆرکردنی خۆی لەکاتی
بەجێگەیاندنی ئەرکی پارتیانەی خۆی دا..
پارتی خۆی حیزبێکی باوک و لێ بوردە دەزانێت، لە شوێنگیەکی چەسپاودا..
بەرامبەر بەهەر کەسێکی سەرئامەدی وەکو سامی ، پاش سەرچلی کردن و
جیابونەوە و حیزب دروست کردن ، باوک ئاسا، تەماشایان دەکات وەکو کوڕی
یاخی گەرابێتەوە بۆ کوانوی گەرمی باوان . بەمەرگیشیان نیەرانی پێسان
دەدات ، یادی ئەوانە دەکاتەوە وەکو پیشاندانی نمونەو عیبرەتێکی گشتی بۆ
هەمو سەرکێش و یاخی و ماڵجیاکەرەوەیەک ، کاتێک عاقڵ دەبن و تێدەگەن لە
چەسپاوی ماڵی باوک ، وەکو شکستخواردوپەژیوانێک دەگەڕینەوە باوەشی خۆی و
دان بەهەڵەو هەرزەیی ڕابوردویان دا دەنێن..
لەوەش زیاتر پارتی یادیان دەهێڵێتەوە لای هاونیشتمانیان ، هەربۆیە
ئێستا پارکێکی گەورەی پایتەخت بەناوی سامی عەبدوڵرەحمانەوە میلەت پشوی
تیا وەردەگرێت.
هاوکات تورەمەونەوەی سامی ، باشترین باوەڕ پێکراوی پارتی یە لە واشتۆن
لە پلەو پۆستی دیارو باڵای نمایندەیی حوکومەتەکەی..
سامی و سەرنەویشتەکەی نمونەو عیبرەتی پارتی یە، بۆ هەمو پەشێمان ویاخی
و هەرزەیەکارێکی ڕابوردودا...
نامەوێت بەروارد کاری ، قۆناخ بەقۆناخ درێژەی پێ بدەم.
هەرچەندە ( ی .ن.ک) زیاترلە حیزب و جەبهەکانی سامی درێژە بەبونی دەدا و
بەحساب لە گۆرەپانی حیزبی وحوکومەتی دا شەریک وبرابەشی پارتی یە ،
بەڵام ئەوەی دەیبینین هەنگاو بەهەنگاونەفەر بەنەفەریان هیواش هیواش
دەگۆڕین بە چارەنوسی سامی و پارت و بەرەی حیزبایەتیەکەی ئەو..
ئەو حیزب و نەفەرانە وەکو سەردانی ٣١ئابی ئەمڕۆ، هەنگاو بەهەنگاو
بەهێواشی دەگۆڕین و تا لەناو پارتی دا بەجێگیری دەگیرسێنەوە ، ئەوانە
دیارن پێوسیت بەناوهێنانیان نی یە کەسی سادە وبێدەربەستیش
دەیانناسێتەوە..
پارتی بەمۆدێلی تاکحیزبی ، تامەزرۆی دوبارە داڕشتنەوەی مێژو دەکات..
بە شیوەیەک خۆی وێنادەکات ، لە ٧١ساڵی تەمەنی دا، دروست بونی نەتەوە لە
دەسپێک ولەدایک بونی پارتی یەوە دەست پێ دەکات ، ئەوان سەرەتای ڕستەو
دروست کردنی نەتەوەن و دەبێت ئەوان دوا خاڵی ڕستەی دەوڵەت دابنێن..
خۆی ( چەسپاو )ێکی مێژووە ، ئەوانی تر ( گۆڕاو) ێکن هەمیشە بەرەو پارتی
بون دەچنەوە...
- بەشی دووەم -
پارتی لە پێکهاتە و دەسەڵاتی دا.
پارتی لە پێکهات و ستراکتۆردا ، هاوشیوەی حیزبە بنەماڵەیی یەکانی
ڕۆژهەڵاتە لە نمونەی حیزبی بنەماڵەی (دروز) و (مارۆنی)یەکانی لوبنان
.یان حیزبی بنەمالەی (نەهرۆ) و (بۆتۆ) لە نیمچەدورگەی هند..
جیاوازیەکی پارتی لەگەڵ ئەوحیزبە بنەماڵەییانەدا ئەوەیە:
- حیزبە بنەماڵەییەکانی لوبنان تەوافوقی پەڕلەمانین وهەرگیز نابنە
خاوەنی دەسەڵاتی ڕەها ، تەنها بەشێکی دەسەڵاتی دەوڵەتن ..
- حیزبە بنەماڵەییەکانی هیندو پاکستانیش ، بەهەمان شیوە پەڕلەمانین
وملکەچی زۆرینە و کەمینەی سوڕی هەڵبژاردنەکانن و لە گەڵ
دەستاودەستکردنی دەسەڵات دان..
- ١ -
پارتی لە ٧١ساڵی تەمەنی دا یەکجار سەرۆکی گۆڕیوە ، ئەویش بەمردنی سروشی
باوک دەسەڵات بۆ کوڕگوێزراوەتەوە ...کەسی دوەم (سکرتێر) دەسەڵات و
کەسایەتی خۆی نابێت بنوێنێت ، تەنها ویست وئیرادەی سەرۆک جێ بەجێ دەکات
.. کاری تری ڕاگرتنی هەیکەلی حیزبی و شۆڕکردنەوەی ویست وفەرمانی سەرۆکە
بە ئۆرگانەکانی جوارەوە و ڕاگرتنی ڕواڵەتی سەردەمیانە ی حیزب .. لە و
مێژوی پارتی پێنج جار سکرتێرگۆڕاوە لە ژێر تین وتاوی سەرۆک دا و لە
باری جۆراو جۆردا ..سیانزە کۆنگرەی گرتووە ..
پارتی بنچینەی بنەماڵەو خێل بونی لا چەسپاوەو نایشارنەوە وهیچ دێوێکی
تری ژێروانکێ یان نیە و بگرە شانازیشی پێوە دەکەن - لە گوتاری کاک
مەسعود لە کۆنگرەی سیانزەدا*-..
- ٢ -
* لەروی ماکت و دەسەڵاتیشەوە ،باوەڕوایە هاوشیوەی دەسەلاتەکانی سعودیە
و میرنشینە عەرەبیەکانی کەنداون...
لەسەروحەلی جەنگی جیهانی یەکەم دا سێخ مەحمود جولەی دروست کردنی
دەسەڵاتی دەست پێکرد ، حسەینی ئەشرافی هاشمی بەپاڵپشتی ئینگلیزەکان
هەڵگەڕانەوەی جەکداری لەدژی عوسمانیەکان دەسەت پێکرد ..ئەو کاتانە هیچ
ئاسەوارێکی ئالسعود و مێرنشینەخێلەکیەکانی کەنداو لەئارادا نەبون بۆ
دروست کردنی شانشین و میرنشینێکی کە ئێستاکە هەیانە ..نه وت وەکوتازە
سەرچاوەی وزە وای کرد بەریتانیا لەم کۆڵۆنیانەی دورگەی عەرەب دەوڵەت
بتاشێت و بەپێچەوانەشەوە دەوڵەت لە شێخ مەحمودو کور بسێنێتەوە..
ئەوە باسێکە هەمو خوێنەرێکی سەرەتا دەیزانێت و تەنها پەیوەندیەکی هەبێت
بەم باسەمانەوە بۆ ئەوەیە پێسانی بدەین لێکچونێکی دورو نزیک نیە لە
نێوان دەسەڵاتی سعودی ومیرنشینەکانی کەنداو لەگەڵ دەسەڵاتی پارتی لە م
هەرێمەدا..
پارتی لە پێکەوەنانی بونیادو دەسەڵات دا زۆر لە پێکهاتەی دەسەڵاتی
بنەماڵەی ئەسەدی سوریایی دەچێت...
ساڵی ١٩٧٠ حافز ئەسەد دەسەڵاتی بالای سوریای بەدەستەوە گرت ، نامانەوێت
بگەڕینەوە بۆ سەراتی ژیان و بڕینی قۆناغەکانی پێشتری ئەوە خوێنەر خۆی
دەتوانێت لە سەرچاوەی فرەی ئەم سەردەمەوە دەستی بکەوێت (١)..
حافز ئەسەد لەسەرتاوە نەیهێستوە کەسی دوەم جگە لە جێبەجێکارێک هیچ
جێگایەکی تری هەبێت خۆی بو بە چەق و سەرچاوەی هەمو دەسەڵاتەکان
بیروباوەرێ پارتی نەتەوەپەرستی بەعسی بە ساختمانی حیزبی دەوڵەت و
ڕواڵەتێک بۆ دەسەڵاتی خۆی...
ئەسەد سەر بە عەلەویەکان بو وەکو کەمینەیەکی ئایزای غولاتی شیعە
..هەرچەندە خۆی لە دێ ( قورداحە) بەدنیا هات بو بەڵام حەلەویەکان
بەزۆری لە ساری لازقیەو سەر ڕۆخی دەریای ڕۆژئاوای سوریا کۆبونەتەوە ،
ئەو کەمینەی کرد بە جێی متمانەو زۆربەی ئەفرادەکانی خستە نێو سوپای
بەوان پڕ کردەوە ، بەوە مەترسی نەما لە کودەتا و دواتریش بۆ دەسگرتن
بەسەر هەمو جومگەکانی دەسەلات دا لە پێکهاتەی پۆلیس و ئاسایش و سوپا
نزیکەی پانزە ڕێکخراوی ئاسایش و پۆلیسی پێکەوەنا جگە لەدەسەڵاتی رەهای
تاکەکەسی ملکەچ بە خۆی و بنەماڵەکەی لە ناو تایەفەی عەلەویەکان دا ،
هەروەها ڕێژەی ئەفسەرەعەلویەکانی لەسوپادا گەیاندە ٨٦٪ لە سەدا
هەشتاوشەش ، ئەوانە زیاتر ملکەچی ئەسەدو بنەماڵەکەی بون وەک لە ملکەچ
بون بۆ ئاینزاوتایەفەکەیان ، کە پەیڕەوێکی نێنی ئاینی یە...
حافز ئەسەد لە بەردەوامبونی لە پێهاتەیەدا چەندە ستەمگەریانە (
الطاغیة) پێکی هێناوە بەڵام توانیویەتی جۆرێک لە دابین کردنی ئاسایش
فەراهەم بکات بەهۆی بەردوامبونی دەسەڵاتێکی داسەپاو ( مستبد ) بەرهەم
بهێنێت ، بەوەی هیچ دەزگایەکەی دەوڵەت چەسپاو نەبێت هەموی بەشەکانی تری
دەوڵەت و حیزب لە شێوەی ڕواڵەتی دا بن و تەنها چەسپاوێک دەسەلاتی تاکی
سەرۆک بێت ..دواتریش تەنها کوڕی ئەو بتوانێت بچێتە جێگەی باوک ئەگەر
بەتاشینی دەسورێک بوە لە چەند کاژێرێک دا ..دەسەڵاتێک دروست بکات بە
دارودەستەیەکی تایبەتەوە بەبێ بونی خۆی هیچ پێهاتەیەکی نەتوانێت
جێگەیان بگرێتەوە ..
لەوێدا دەوڵەت یەکسانە بە سەرۆک ..وەکونوێ کردنەوە نمونەی لویس چواردەی
فەرەنسا بڵێت (( من دەوڵەتم )) ...
وەکو لە کتێبەکەی (DESTROYING A NATION)
- وێران کرنی نەتەوەیەک ــ لەجەنگی ناوخۆیی سوریادا باسی زۆرێک لەمانە
دەکات وەکو ڕۆژهەڵاتناسێکی شارەزا و ئەپپاسەدۆر لە میسروتەرکیاو عیراق
نێردەی تایبەت بۆ کاری سوریا دەڵێت پاش ساڵانێک لە بەردوامی ململانیی
خوێناوی نێوان دەسەلاتی ئەسەدو ئۆپۆزیسیۆن و هاوپێچ بون بە ململانێی
هێزە گەورە نیودەوڵەتی یەکان وهێزە ناوچەییەکان ، هیچ جێگرەوەیەک نەبێت
وەکو ئەسەدو بەڵتەچیەکانی دەڵێن (( یان ئەسەد یان سوتانی هەمو
سوریا))...(٢)
___________________________
* (١) هەمزە عەبدوڵا
لە ساڵی ١٩٧٤ بۆ ١٩٧٥دا لە کاتی شەڕی پارتی بەعس دا وەکو کورد ێکی
دڵسۆز وخاوەن ڕابوردوی پارتی ، هەندێک هەواڵ زانیاری حوکومەتی بەعس
دەنێرێت بۆ سەرکردایەتی پارتی ، لەدوای هەرەس و ئاشبەتاڵەکە ی ١٩٧٥، لە
کاتی تەحویل بونەوەی عەبدول وەهاب ئەتروشی و حەبیب موحەمەد کەریم
داڕاستی لە هەمزە عەبدوڵا دەڵین لای دەولەت .. لەو تەمەنە پیرەیەی
حەمزە عەبدوڵادا لە دەمیەوە دەدەن ، دەوڵەتیش وەکو سزایەک بەبێ ئەوەی
عائیدون بێت دەینرێرن بۆ باسور ولوێوەکو ئیهانەتێک دەیکەن بە مودیری
غاباتی دیوانیە ، لەگەڵ ئەوەش دا لەو شارانەدا هێچ دارستانێک بونی نیە
، چونکە باخی خورما بەدارستان ناژمێرریت ، بەوەی موڵکی جوتیارە
عەرەبەکە خۆیەتی..
سەرچاوەکان:
(٢)
www.aawsat.com/home/article/1012291/%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D9%8A%D8%AE%D9%84%D8%B7-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B9%D8%A8-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D9%86-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%83%D9%88%D8%AF-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1
(١)
www.ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D8%AF#.D8.AB.D9.88.D8.B1.D8.A9_.D8.A7.D9.84.D8.AB
.D8.A7.D9.85.D9.86_.D9.85.D9.86_.D8.A2.D8.B0.D8.A7.D8.B1
٢٠\٩\٢٠١٧
- ستۆکهۆڵم
ماڵپه‌ڕی سه‌عید عارف باپیر
|
