١\۴\٢٠١٠

باسکردن لە نەتەوە‌ و نەتەوەییبوون هەرگیز ڕەگەزپه‌رستیی نییه‌!

جه‌مال عه‌زیز   

هیچ بەرنامەو ڵرۆگرامێکی هێندە بەهێز لەناو سیاسەت‌و ئایدۆلۆژیای ئەم حیزبە کوردستانیانە نیەو بەدی ناکرێ تاکو مرۆڤی کورد بتوانێ ناوی حیزب یان ڕێکخراوێکی ناسیۆنالستی کوردیان لێبنێ‌، مرۆڤی کورد ناتوانێ هیواو ئاواتی بەدەستهێنانی دروست بوونی دەوڵەتی کوردی‌و ڵارێزەری مافە نەتەوەییەکانی لەسەریان بنیات بنێ.

بۆ باسکردن لەنەتەوە ڵێویستە لایەنی سیاسی، ئابوری، کلتوری،فەرهەنگی، جغرافی‌و میژووی بەهەند وەربگرین تاکو بتوانین باسەکە بەڕاستی شرۆڤە بکەین، یاخود بتوانین بابەتەکە بەسوک‌و ئاسانی بگەیەنین بەخوێنەر بۆئەوەی کەسی خوێنەر یان بیسەر هەراسان نەکەین بەخوێندنەوەی چەند وشەیەک.

1: ئایە نەتەوە چیە؟
2: ئایە کەسی نەتەوەیی ڕەگەزڵەرستە؟
3: ئایە مرۆڤی نەتەوەیی ناتوانێ هەست بەئازاری کاسانی تر بکات؟

گەلێک کەناوێکی دیاری کراوی بوو،خاوەن کلتور، زمان، فەرهەنگ، مێژوو هەروەها جغرافیای تایبەت بەخۆی هەبوو کەواتە نەتەوەیە، بەڵێوەری گشت یاساو ڕێساکان مافی دیاریکردنی چارەنووسی خۆی بەدەستی خۆی هەیە، دەتوانێت شانازی بەنەتەوەو فەرهەنگی خۆیەوە بکات، مافی خۆیەتی داکۆکی لەخۆیی‌و بەرگری لەخاک‌و ئاسمانی خۆی بکات،ڵارێزەری هەموو دەستکەوتێکی نەتەوەیی بێت هەرچۆنێک‌و هەرسەردەمێک بێت.

کلتور لایەنێکی گرنگ‌و زیندوی هەرنەتەوەیەکە زۆر گرنگە بناسرێت‌و بڵارێزریت لەلایەن هەر تاکێکی کۆمەڵگاوە، بڵارێزرێت لە‌تێکەڵاوبوونی کلتوری بێگانە لەبەر ئەوەی ئەوکلتوری بێگانەیە زیان بەکلتوری نەتەوەی نەگەیەنێ،بەڵام ئەگەر کلتوری نەتەوەیەکی دی بێت‌و هۆکارێک بێت بۆ بەرەوڵێشچوونی کلتوری نەتەوەیی هیچ کێشەیەک نیەو بگرە سوودیشی هەیە.

گەلی کورد وەک نەتەوە لەبەردەم هەڕەشەی لەناوچووندایە،ئەو هەڕەشە جۆراوجۆرانە چەندێک دەرەکین هێندەش ناو خۆیین،هێرشە ناوخۆییەکان زیاتر زیان بەهەستی نەتەوەی تاکی کورد دەگەیەنن، ئەو هێرشە ناخۆییانە وەک کرمی ناو قەدی دار لەناوەوە هەستی نەتەوەیی دەخوات‌و دەبێتە هۆی هەرەسی یەکجارەکی‌و وشک بوونی هەموو هەستێکی نەتەوەیی. ئێمەی کورد لەدوو لایەنەوە بەر ‌هێرشی ناوخۆیی کەوتووین‌و گورگان خواردوویان کردووین وەک نەتەوە، ئەو دوو لایەنەی لە بەرنامەو ئایدۆلۆژیادا دژ بەیەکن، بەڵام لەجەوهەردا بۆ باسی نەتەوەیی لە دوو ڕیانێکدا یەک دەگرنەوەو یەک سیاسەتیان هەیە ئەویش سڕینەوەی مۆرکی نەتەوەییە لای مرۆڤی کورد. کەسە چەڵ‌و توند ڕەوەکان کە لە هزریاندا خۆیان بە تێگەشتوو لە فەلسەفەی مارکسی دەزانن، هەموو شتێک بەفشە دەزانن گەل‌و نەتەوەو خاک بەهیچ سەیر دەکەن،چەندیک باوەڕیان بە مردن‌و زیندوو بونەوە هەیە ،چەندێک باوەڕیان بە دین هەیە هێندەش باوەڕیان بە نەتەوەو خاک‌و کلتوری نەتەوەیی هەیە،ئەمان دەڵێن چۆن کتێبە ئایینیەکان نووسراوەی دەستی مرۆڤە ئاواش سنوورو نەتەوە دروستکراوی مرۆڤە، دەڵین دروستکردنی سنوور زیندانی کردنی مرۆڤە لە نێوان سنوورێکی جوگرافیدا.

بەڵام دەبێت ئێمەی کورد قسەیەکی ترمان هەبێت ، ئەشێ مرۆڤ لەکۆمۆنەی سەرەتایدا وەک مارکسیەکان باسی لێدەکەن خاوەنی هیچ نەبووبێ، یاخود لەو سەردەمەی کە مارکسیەکان بە سەردەمی کۆمۆنەو نەمانی خاوەندارێتی گشتی ناوی دەبەن ئەم سنور و کلتور مێژوو نەتەوەیە کە ئەمڕۆ بوونی هەیە لە بووندا نەمێنێ، دەبێت کورد وەک گەلێکی زیندووی ئەم جیهانە ڵارێزگاری لە بوون‌و مانەوەی خۆی بکات تاکو وەک کۆیلە هەڵسوکەوتی لەگەڵ نەکرێت‌و خاک‌و ئاوی ڵارێزراو بێت‌ و بتوانێت دەوڵەتێکی کوردی سەربەخۆ لەسەر بنچینەی یاساو دەستوور دابمەزرێنێت، تاکو کەسێکی کۆمەنست بتوانێ لە ناو دەوڵەتێکی سەربەخۆ و بەڵێی یاسا کارو چالاکی سیاسی بکات تاکو بتوانێت ڕێبەرایەتی چینی کرێکاری وڵاتەکەی خۆی بکات ،گەروانەبێ دەبێت کەسی کۆمەنست لەخۆی بڵرسێ ئایە تێکۆشانی سیاسی ئەو بۆ کێیە یان بۆ کام کرێکارە؟ ئایە ڵرسیاری ئەوەیان لێناکرێ لەکام جێگای ئەم دنیایەوە دەستیان کردوە بە تێکۆشانی ڵرۆلیتاری؟ لەهەر کەسێکی مارکسی ئەوروڵی یان ئەمەریکایی ڵرسیار بکرێ لەگەڵ ئەوەی باوەڕی بەتێکۆشانی ڵرۆلیتاری هەیە دەڵێت من کەسێکی ئەمریکی یان ئەوروڵایم ،لەناو ئەوروڵاشدا دەڵێت من خەڵکی فڵان وڵاتی ناوقاڕەی ئەوروڵام یان خەڵکی فڵان وولایەتی ئەمەریکام لەگەڵ ئەوەی نزیک بە چارەکە سەدەیەک دەبێت وڵاتانی ئەوروڵا لە هەوڵی ئەوەدان سنوور لە نێوان یەکێتی ئەوروڵادا نەمێنێ.

لایەنی دووەم کە زیانێکی ئێجگار قورس‌و گرانی خستۆتە سەر کەسی کورد و زۆر بەچڕی بیرو بۆچوونی نەتەوەیی بەگاڵتە دەزانن، هەروەها گەل‌و نەتەوەیان کردۆتە ئامڕازێک بۆخواستە شاراوەکانیان حیزب‌و کۆماڵ‌و ڕێکخراوە دینیەکانە کەئەمڕۆ لە کوردستاندا بوونێکی بەرچاویان هەیە‌و لەژێر چەندین ناو ئاحزابی سیاسی لەسەر خاکی کوردستان کارو چالاکی سیاسی دەکەن، ئەم ئەحزابانە وەک ڤایرۆس کاریگەری نەگەتیڤیان هەیە لەسەر تاکی کوردو ڕاستیەکان دەشێوێنن،گاڵتە بەکلتورو ڵیرۆزیەکانی نەتەوە دەکەن،خاک بە شتێکی هیچ ناودەبەن سنوور بەرڵەرچ دەدەنەوە ،بەمەرجێک کەس بۆی نیە سنوری ئەوان ببەزێنێ، کلتوری نەتەوەیی لە نێو کلتوری دیندا دەتووێنەوە ، ئەمڕۆ کورد لە کوردستانداگیرۆدەی ئایدۆلۆژیای ئیسلامی سیاسیە ملکەچی کلتوری عەرەب‌و ئیسلامە کە ئەم کلتورە داگیرکەرە لەلایەن خودی کوردێکی وابەستە بە ئیسلامی سیاسیەو ڵارێزگاری لێدەکات‌و هەروەها هۆکارێکیشە بۆ لەبیرکردنی کلتوری نەتەوەیی‌و زاڵبوونی کلتوری بێگانە لەناوکوردستاندا!،ئیسلامی سیاسی ڵروڵاگەندەی ئەوەدەکەن کە خودا وەک یەک دەڕوانێتە مرۆڤەکان ،لێڵرسینەوە وەک یەک دەکات، کەچی ڕێگە نادەن بە کەسی کورد باس لەکلتورو زمانی زگماکی خۆی بکات ،نایانەوێ کورد باس لە لاس‌و غازال بکات، بە دواکەوتومان دەزانن ئەگەر باس لە شیرین‌و فەرهادبکەین، یادی حەڵسەخانی نەقیب‌وشەهید سنەوبەر ‌و عادیلە خانم بەکوفر دەزانن ،هانمان دەدەن یادی فاتیمای زاهرا بکەین یادی عایشەی ژنی ڵەیامبەری ئیسلام بکەین، باسی شەڕی ئوحدو فەتحی مەکە بکەین هانمان دەدەن باس لەڵاڵەوانێتی عەلی کوڕی تالیب بکاین ،فێرمان دەکەن گوێ ڕاگرین بۆ قسەکانی ڵەیامبەری ئیسلام کە لەدەمی ابو هڕێرەوە ( باوکی ڵشیلە) بۆمان دەگێڕێتەوە، دەڵێن چی گرنگە کورد وڵاتی هەبێ یان نەیبێ ، گرنگ ئەوەیە خوا جیاوازی ناکات لە نێوان عەرەب‌و عەجەمدا تەنها بەتەقوا ،( بەڵام عەرەب لە بری 1 وڵات 24 وڵاتیان هەیەو خاوەنی کلتورێکی شەڕەنگێزن‌و شانازیشی ڵێوەدەکەن) دەبێت ئێمەی کورد بەگشتی‌و ئیسلامیەکان بەتایبەتی باوەڕ بەڕاستیەک بهێنین کە ئێمە کورد هەبووین ڵێش بوونمان بە ئیسلام لەڕێگەی زۆرو شمشێرەوە، دەبێت ئەو ڕاستیە بزانین خاوەن خاك‌و کلتور وزمان بووین ڵێش ئەوەی کلتوری ئیسلام بسەڵێت بەسەرماندا لەڕێگەی کوشت‌و بڕی ئیسلامەوە، دەبێت ئەو ڕاستیە فەرامۆش نەکەین کەئێمەی کورد تێڕوانینمان بۆ دنیاو دین زۆر جیاوازتر بوو ڵێش ئەوەی ئیسلام داگیرمان بکات هەرئێمەین خاوەنی ئەو 3 وتارە فەلسەفییەی کە تاکو ئەمڕۆش مرۆڤایەتی شانازی ڵێوە دەکات‌و بۆتە بەردی بناغەی ڵێکەوە ژیانی مرۆڤەکانی سەر گۆی زەوی ئەویش(1 بیری چاک2 وتاری چاک3 کرداری چاک).'

ئێمەی کورد هەرگیز ڕقمان لە گەلانی تر نەبووە،هەرگیز بیرمان لە داگیرکاری خاکی هیچ نەتەوەیەکی تر نەکردۆتەوە، ئێمەی کورد هەمیشە لەهەوڵی ئەوەدا بووین لە گەڵگەڵانی تردا بەئازادیو ئاسوودەیی بژین، هەمیشە دەستی هاوکاریمان بۆ هەموو کەسێک درێژ کردوە،ڕقمان لەهیچ نەتەوەک نیە تەنها خەبات‌و تێکۆشانمان بۆ ڕزگاری نیشتیمانە‌وبۆ ڵاراستنی کلتوری نەتەوەیمان بووە، باوەڕمان بە ژیانی ڵێکەوەی هەیە کە مرۆڤەکان بتوانن بەئازادی باس لە خواست‌و ویستیان بکەن ، باوەڕمان بەئازادی تا‌ک هەیەو هەرجێیەک بۆی شیاو بوو دەتوانێ لێی بژی بەڵام دەبێت خاوەن هەستێکی ڵێشکەوتووخوازی بێت‌وخۆی لە دەمارگیری نەتەوەی بڵارێزی‌ومافی نەتەوەی تر ڵێشێل نەکات.