٣١\٧\٢٠١٠

به‌کر عوسمان(ئارام عه‌لی):

لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ له ‌تیرۆری سه‌رده‌شت له‌ په‌نجا

رۆژی ڕابردوودا هیچ شتێکی نه‌کردووه‌‌و هیچیش ناکا.

سازدانی: هه‌ژار ئه‌نوه‌ر

له‌م چاوپێکه‌وتنه‌دا، به‌کر عوسمان، برای رۆژنامه‌نووسی شه‌هید سه‌رده‌شت عوسمان، باس له‌وه‌ ده‌کات که‌ هه‌وڵێکی زۆر له‌ئارادان بۆ ئه‌وه‌ی که‌یسی سه‌رده‌شت-ی برای کۆنکبرێت‌و دواتریش تێبه‌ڕێنرێت، سووربوونی خانه‌واده‌که‌شیان له‌سه‌ر دۆزینه‌وه‌ی تاوانباران دووپاتده‌کاته‌وه‌‌و زۆر پرسی دیکه‌ش ده‌ورووژێنێت...
رۆژی 4/5/2010 رۆژنامه‌نوس‌و خوێندکار سه‌رده‌شت عوسمان له‌به‌رده‌م کۆلێژی زمانی زانکۆی سه‌ڵاحه‌دین له‌لایه‌ن چه‌ند که‌سێکه‌و رفێنراو بۆ رۆژی دواتر ته‌رمه‌که‌ی له‌یه‌کێک له‌ گه‌ڕه‌که‌کانی شاری موسڵ دۆزرایه‌وه‌، به‌مه‌ش ناڕه‌زایی له‌شه‌قامی کوردی دروستبوو له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ده‌نگۆی ده‌ره‌کیشی لێکه‌وته‌وه‌، چه‌ندین خۆپیشاندان له‌ناوه‌وه‌ی کوردستان‌و له‌ده‌ره‌وه‌ ئه‌نجامدراو بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌نجامده‌رانی ئه‌م کرده‌یه‌ ده‌ستگیربکرێن‌و به‌سزای یاسایی بگه‌ن، ئه‌گه‌رچی دوو لیژنه‌ له‌لایه‌ن سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم‌و سه‌رۆکایه‌تی په‌رله‌مانی کوردستان پێکهێنران بۆ لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ تیرۆرکردنی ئه‌م رۆژنامه‌نوسه‌، به‌ڵام نزیکه‌ی (60) رۆژ به‌سه‌ر تیرۆرکردنی رۆژنامه‌نوس سه‌رده‌شت عوسمانه‌وه‌ ده‌چێت تائێستا جگه‌ له‌ راگه‌یاندراوێک هیچ ئه‌نجامێک له‌باره‌ی تیرۆکردنی ئه‌م رۆژنامه‌نوسه‌ بڵاونه‌کراوه‌ته‌وه‌، به‌کر عوسمان ناسراو به‌ئارام عه‌لی برای شه‌هید سه‌رده‌شت عوسمان له‌دایکبووی ساڵی 1971، له‌ساڵی 1999وه‌ له‌ وڵاتی سوید ژیان به‌سه‌رده‌بات‌و، له‌ساڵی 2000 به‌ڕێوه‌به‌ری رادیۆی هاوپشتی بووه‌‌و، له‌ساڵی 2004وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری دامه‌زراندنی سایتی بۆپێشه‌وه‌بووه‌‌و، له‌ساڵی 2008وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر و دامه‌زراندنی ده‌زگای راگه‌یاندنی هاوپشتیه ‌ www.hawpshti.com له‌میانه‌ی چاوپێکه‌وتنێکیدا له‌باره‌ی تیرۆرکردنی سه‌رده‌شتی برایه‌وه‌ بۆ چاوی خه‌ڵک به‌مشێوه‌یه‌ وه‌ڵامی پرسیاره‌کانی دایه‌وه‌.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: پێتانوانییه‌ تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت تێکه‌ڵ به‌ململانێی سیاسی کراوه‌.ئه‌گه‌ر کراوه‌ بۆچی ده‌گه‌ڕێنیته‌وه‌؟
به‌کر عوسمان: به‌ڕای من سه‌ره‌تا پێویسته‌ حه‌قیقه‌تی تیرۆری سه‌رده‌شت باس بکرێ، ئینجا له‌ژێر ڕۆشنایی ڕاستیه‌کان بچیته‌ سه‌رنجدان له‌سه‌ر هه‌وڵه‌کانی نێو ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌. مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت مه‌سه‌له‌ی خه‌ڵک و ئازادی و ئازادی ده‌ربڕینه‌‌. سه‌رده‌شت وه‌ک گه‌نجێکی رۆژنامه‌نوس، له‌سه‌ر نوسین و ڕه‌خنه‌کانی له‌ ناعه‌داله‌تی ئابوریی و کۆمه‌ڵایه‌تی و گوتنی ڕاستی ژیانی کۆمه‌ڵگای کوردستان به‌ خه‌ڵک، به‌ره‌وڕووی هه‌ڕه‌شه‌ و تیرۆر بووه‌وه‌.

ئه‌گه‌ر ململانێکان له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌بێ تاوانباران ئاشکرا و دادگایی بکرێن، ئازادی ڕاده‌ربرین به‌ڕه‌سمی بناسرێت بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و ده‌سته‌ ڕه‌شانه‌ی سه‌رده‌شتیان تیرۆرکرد به‌ته‌واوی ببه‌سترێ، ڕێگه‌بگیرێت له‌وه‌ی جارێکیتر بتوانن گولله‌ بنێن به‌ده‌می خه‌ڵکانی نارازی و ئازادیخواز، ئه‌وا ئه‌م هه‌وڵ و تێکۆشانه‌ ململانێیه‌کی دروست و ڕه‌وا و حه‌قخوازانه‌یه‌ و پێویسته‌ هه‌وڵ و تێکۆشانی جدی بۆ بدرێ، هه‌ر ئێستاکه‌ جه‌ماوه‌ری ئازادیخوازی کوردستان و رۆژنامه‌نوسانی ئازاد و هێزه‌ چه‌په‌کان و ڕێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی به‌ هه‌ڵوێستی ڕۆشنه‌وه‌ ئه‌و سه‌نگه‌ره‌یان هه‌ڵبژاردووه‌. ئه‌م ململانێیه‌ زه‌مانه‌تی به‌رقه‌راری ئازادی و ئاسایش و ئارامی ژیان و سه‌ر و ماڵی هاوڵاتیانی کوردستانه‌. زیندووڕاگرتن و به‌رز و دره‌وشاوه‌ ڕاگرتنی مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت، تاکو ئه‌نجامی کۆتایی ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌. پاراستنی ژیان و چاره‌نوسی سه‌رده‌شته‌کانیتره‌.

ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستیشتان ئه‌و هه‌وڵ و ململانێیانه‌یه‌، که‌ هه‌وڵی ته‌مومژاوییکردنی مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت و ونکردنی له‌ نێو تاوانه‌ مێژووییه‌کانی کوردستانه‌، ئه‌وا ده‌بێت ئه‌و پرسیاره‌ ڕووبه‌ڕوی ئه‌وانه‌ بکرێته‌وه‌ که‌ ده‌یانه‌وێت کێشه‌که‌ به‌و جۆره‌ بکه‌ن به‌ ململانێی نێوان هێزگه‌لێک که‌ هه‌موویان له‌و ڕابردووه‌دا به‌شدارن، ئه‌مه‌ کێشه‌ی خه‌ڵکێک نییه‌ که‌ هه‌م تیرۆره‌کانی ڕابردوو و هه‌م هی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ش تاوانبارده‌کات.

هه‌وڵێکی زۆردرا که‌ مه‌سه‌له‌که‌ کۆنبێت و تێپه‌ڕێندرێت. ئه‌وانه‌ له‌ بنه‌ره‌ته‌وه‌ کێشه‌یان ئه‌وه‌بوو که‌ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ زۆر گه‌وره‌ کراوه‌، به‌جۆرێکیتر ناڕه‌حه‌تی له‌ گه‌وره‌یی مه‌سه‌له‌که‌ هه‌بوو نه‌ک له‌ تیرۆر و کوشتن‌. هه‌ر بۆیه‌ش هه‌موو هه‌وڵه‌کانیان به‌ ئاراسته‌ی شێواندنی مه‌سه‌له‌که‌ بوو. ئه‌و جۆره‌ هه‌وڵانه‌ ئاکه‌مه‌که‌ی پوچه‌، چونکه‌ خه‌ڵکی کوردستان زۆر له‌وه‌ وشیارتره‌ ئاوا به‌ ئاسانی چاوبه‌ستی ڕاستییه‌کانی لێبکرێت.

خاڵێکیتریش پێویسته‌ بگوترێت سه‌باره‌ت به‌ هه‌ڵوێستیگیری و به‌رپرسیاریه‌تی حزب و هێزه‌ سیاسیه‌کانی کوردستان له‌به‌رانبه‌ر چاره‌نوس و ژیان و پاراستنی ئاسایشی خه‌ڵکی کوردستان. بێده‌نگی و نه‌بوونی هه‌ڵوێستی ڕوون و ئاشکرا له‌ مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت بۆ حزب و لایه‌نه‌ سیاسیه‌کان، که‌مته‌رخه‌می له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌، ئه‌یانخاته‌ به‌رامبه‌ر پرسیار و ڕه‌خنه‌ی خه‌ڵکی کوردستان و ته‌نانه‌ت جه‌ماوه‌ره‌که‌ی خۆشیان.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: هۆکار چییه‌ ناڕه‌زایه‌تییه‌کانی تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت له‌ سلێمانی زۆرترن له‌ هه‌ولێر؟
به‌کر عوسمان: نازانم به‌ چ پیوه‌ر و هه‌ڵسه‌نگاندنێک ڕێژه‌ی زۆری ناڕه‌زایه‌تییه‌کان له‌ دژی تیرۆری سه‌رده‌شت له‌ هه‌ولێر که‌متره‌‌‌؟ ناڕه‌زایه‌تی و توڕه‌یی خه‌ڵکی کوردستان له‌ هه‌موو ماڵێکدایه‌ و زۆربه‌ی خه‌ڵکی کوردستان سه‌رده‌شت به‌ کوڕی خۆیان ده‌زانن و داوای ئاشکراکردن و دادگایی تاوانباران ئه‌که‌ن و له‌ خوێنی ڕۆڵه‌که‌یان خۆش نابن. به‌ڕای من ئه‌و جۆره‌ پرسیار و گومان دروستکردنانه‌ له‌ نێو مه‌سه‌له‌ی تیرۆری سه‌رده‌شت، مه‌به‌ستدار بێت یا بێ مه‌به‌ست ئه‌وا ئاکامه‌که‌ی لاوه‌کیکردنه‌وه‌ی کوشتن و تیرۆر و تاوانه‌ گه‌وره‌که‌یه‌. تێکه‌ڵکردنی هه‌ر مه‌سه‌له‌ و کێشه‌یتر له‌گه‌ڵ مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت، هه‌وڵدانه‌ بۆ ته‌مومژاوییکردنی مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت و گۆرینی ئه‌سڵی مه‌سه‌له‌که‌ به‌ مه‌سه‌له‌یه‌کی لاوه‌کی به‌ مه‌به‌ستی تێپه‌ڕاندنی.

ناڕه‌زایه‌تی و توڕه‌یی خه‌ڵکی شاره‌کانی کوردستان و ده‌ره‌وه‌ له‌ به‌رانبه‌ر مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت، پێش ئه‌وه‌ی ژماره‌ بێت حه‌قی خه‌ڵکه‌، وه‌ستانه‌وه‌یه‌ له‌به‌رامبه‌ر تاوانکاری و کوشتن و تیرۆر. ئه‌گه‌ری زیاتر و که‌متری ژماره‌ له‌ شوێنه‌ جۆراوجۆره‌کان په‌یوه‌ندی به‌ وه‌زعیه‌ت و هه‌لومه‌رجه‌که‌وه‌یه‌. خه‌ڵکی هه‌ولێر به‌ شێوازی جۆراوجۆر هه‌ڵوێستیان گرت و ئیدانه‌ی ئه‌و تاوانه‌یان کرد. سه‌رده‌شت و خانه‌واده‌که‌ی و زۆربه‌ی هاوڕێیانی دانیشتوانی ئه‌م شاره‌ن و له‌ نزیکه‌وه‌ ئاشنایه‌تیان له‌گه‌ڵ یه‌کتر هه‌بووه‌ و هه‌یه‌. پێشوازی گه‌رمی خه‌ڵکی شاری هه‌ولێر و پرسه‌گرتن و به‌شداری که‌موێنه‌ی له‌ پرسه‌ی سه‌رده‌شت و نه‌فره‌ت و بێزاری خه‌ڵک له‌و تاوانه‌ چه‌په‌ڵ و قێزه‌ونه‌دا، بۆ وه‌ک خۆی هه‌ڵناسنگێرێ. هه‌ڵوێستی خه‌ڵکی ئازادیخواز و ئینساندۆستی هه‌ولێر و سلێمانی و شاره‌کانیتری کوردستان و ده‌ره‌وه‌ بۆ ئێمه‌ جێگه‌ی ڕێز و پێزانینه‌ و ده‌ستخۆشیان لێ ئه‌که‌ین. بێگومان ئه‌و هاوسۆزی و پشتیوانی و له‌ ئامێزگرتنی ئه‌وان نه‌بوایه‌ ئه‌و کاره‌ساته‌ زۆر گه‌وره‌تر و به‌ ئازارتر و به‌سوێتر ئه‌بوو بۆمان.

به‌ڕای من خاڵێکیتر پێویسته‌ لێره‌دا ئاماژه‌ی پێبکرێت، که‌ هه‌لومه‌رجی هه‌ولێر به‌دوای ڕفاندن و تیرۆری سه‌رده‌شت و که‌مته‌رخه‌می و بێده‌ربه‌ستی ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌کان له‌ په‌یوه‌ند به‌م مه‌سه‌له‌یه‌. تاکو ئێستا هه‌ڵومه‌رجێکی ترس و تۆقاندن به‌سه‌ر خه‌ڵک و شاره‌که‌دا زاڵه‌. ئه‌گه‌ر هه‌لومه‌رجێکی ئاسایی هه‌بوایه‌ بێگومان هه‌ڵوێستگیرییه‌کان و ناڕه‌زایه‌تی و خۆپیشیندانه‌کان و کاره‌کان چه‌ندین به‌رابه‌ری ئێستا فراوانترو زیاتر ئه‌بوو. هه‌موو ئاگاداری ئه‌وه‌ن که‌ هه‌ر دوو رۆژ دوای تیرۆری سه‌رده‌شت چه‌ندین ڕۆژانامه‌نووس له‌ نێو شاری هه‌ولێر هه‌ڕه‌شه‌ی مه‌رگیان لێکرا.

له‌ هه‌مویان گرنگتر ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئامانج و مه‌به‌ست له‌ مه‌تره‌حکردن و له‌به‌رامبه‌ر یه‌کتر ڕاگرتنی خه‌ڵکی شاره‌کان له‌به‌رامبه‌ر یه‌کتر چییه‌؟ ئامانج و ئه‌نجامه‌که‌ی بێجگه‌ له‌ گۆڕینی مه‌سه‌له‌که‌ چییه‌؟ به‌ڕای من جه‌ماوه‌ری ئازادیخوازی کوردستان له‌ هه‌ولێر و سلێمانی و شاره‌کانیتری کوردستان و ده‌ره‌وه‌دا،به‌ یه‌ک هه‌ڵوێست و یه‌ک ده‌نگ ئیدانه‌ی ئه‌و تاوانه‌یان کرد و ئێستاکه‌ش داواکاریی ئاشکراکردن و دادگایی تاوانبارانن.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: له‌ خێزانه‌که‌تان کامه‌تان ئه‌ندامی لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ن له‌که‌یسی شه‌هیدکردنی سه‌رده‌شت، ئه‌گه‌ر ئه‌ندامیش نین هۆکاره‌که‌ی چییه‌؟
به‌کر عوسمان: هیچ که‌سێکی ئه‌ندامی خێزانه‌که‌مان ئه‌ندامی لیژنه‌ی ناوبراو نییه‌. چونکه‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ که‌ دروستبووه‌ لیژنه‌یه‌کی ته‌واو ئه‌منییه‌. ئه‌ندامه‌تی ئێمه‌ کاتێک مانا په‌یداده‌کات، که‌ لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ لیژنه‌یه‌کی بێلایه‌ن و سه‌ربه‌خۆ پێکهاتبێت له‌ نوێنه‌رانی ڕۆژنامه‌نووسان و ئه‌و ناوه‌نده‌ نێونه‌ته‌وه‌ییانه‌: نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان و ئه‌منیستی ئه‌نته‌رناشیونال، که‌ ئاماده‌ن وه‌کو چاودێر به‌شدارییبکه‌ن له‌ لیژنه‌ی ناوبراودا. ئه‌وه‌ حه‌قیقه‌تێکه‌ که‌ فڕاندن‌و تیرۆری سه‌رده‌شت له‌به‌رچاوی ده‌زگا ئه‌منییه‌کانی کوردستانداو له‌ ژێر سێبه‌ری -لانیکه‌م ده‌توانین بڵێین- که‌مته‌رخه‌می ئه‌و ده‌زگایانه‌دا ئه‌نجامدراوه‌. ئه‌گه‌ر هه‌موو لایه‌نێکی تری ئه‌و تاوانه‌ له‌به‌رچاونه‌گرین، هه‌ر ئه‌مه‌ بۆ خۆی به‌سه‌ که‌ بڵێین پێویسته‌ لایه‌نی تر سه‌رپه‌رشتی لێکۆڵینه‌وه‌ له‌ که‌یسه‌که‌ بکات.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: تائێستا لیژنه‌کان له‌ هیج جۆره‌ سه‌ره‌داوێک ئاگاداریانکردوونه‌ته‌وه‌؟
به‌کر عوسمان: نه‌خێر؛ ئه‌وه‌ نزیکه‌ی دوو مانگ به‌سه‌ر تیرۆری سه‌رده‌شت تێئه‌په‌ڕێت، لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ هیچ شتێکی ڕانه‌گه‌یاندووه‌ و نه‌کردووه‌. به‌ کرده‌وه‌ ده‌رکه‌وت که‌ لیژنه‌که‌ له‌ کاره‌کانیدا سه‌رکه‌وتوونه‌بووه‌. جگه‌ له‌وه‌ش لیژنه‌که‌ خه‌ریکه‌ به‌ ئاراسته‌یه‌کی تردا کارده‌کات، که‌ ئه‌ویش ته‌حقیقکردن له‌ خه‌ڵکانێکه‌ که‌ ڕۆژنامه‌نووس و دانیشتووی شاره‌کانی ترن یان له‌ بناغه‌وه‌ بێئاگان له‌و کاره‌.

هه‌ر بۆیه‌ داوامانکردووه‌ که‌ لیژنه‌ی ناوبراو هه‌ڵبووه‌شێننه‌وه‌‌و له‌ جێگایدا بڕیاری پێکهێنانی لیژنه‌یه‌کی نوێ‌ ‌له‌ ڕۆژنامه‌نووسان‌و ڕێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نیی‌و لایه‌نه‌ سیاسییه‌کانی کوردستان‌‌و ڕێکخراوه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کان که‌ به‌رگری له‌ ئازادیی ده‌ربڕین ده‌که‌ن پێکبێت. دیاره‌ له‌ لیژنه‌یه‌کی له‌و جۆره‌دا نوێنه‌رایه‌تی ئێمه‌ش وه‌ک که‌سوکاری سه‌رده‌شت مانای ده‌بێت.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: بۆ تائێستا مۆڵه‌تی پێدانی درووستکردنی په‌یکه‌ری سه‌رده‌شت-تان پێنه‌دراوه‌؟
به‌کر عوسمان: ئه‌مه‌ ده‌قی وه‌ڵامی پارێزگاری هه‌ولێره‌ به‌ داواکه‌ی من: "تائێستا لێکۆڵینه‌وه‌ له‌م مه‌سه‌له‌یه‌ یه‌کلانه‌بۆته‌وه‌ و تاکوو لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ ئه‌نجامی کۆتایی خۆی نه‌داته‌ ده‌ره‌وه‌، ئێمه‌ مۆڵه‌تی ئه‌و په‌یکه‌ره‌ ناده‌ین له‌ نێو شاری هه‌ولێر."

منیش له‌ ڕونکردنه‌وه‌یه‌کی تایبه‌ت وه‌ڵاممداوه‌ته‌وه‌ که‌ ئه‌وه‌ ڕاسته‌وخۆ و به‌کرده‌وه‌ ڕێگرییه‌ له‌به‌رده‌م "په‌یکه‌ری ئازادیی سه‌رده‌شت عوسمان". ئه‌وه‌ به‌شێک له‌ وه‌ڵام و ڕونکردنه‌وه‌ی من له‌به‌رامبه‌ر ڕێگرییه‌کانی پارێزگای هه‌ولێر: "له‌ ڕاستییدا وه‌ڵامی پارێزگاری هه‌ولێر، به‌ ئاشکرا ڕێگرتنه‌ له‌به‌رده‌م دانانی "په‌یکه‌ری ئازادی بۆ سه‌رده‌شت عوسمان". پارێزگای هه‌ولێر و ده‌سه‌ڵاتدارانی شاری هه‌ولێر و حکومه‌تی هه‌رێم، سه‌باره‌ت به‌ مه‌سه‌له‌ی تیرۆری سه‌رده‌شت، ئه‌که‌ونه‌ به‌رامبه‌ر پرسیاری ئێمه‌ و خه‌ڵکی کوردستان. ڕێگه‌نه‌دان به‌ دانانی په‌یکه‌ری ئازادی، هیچ پاساو و ئه‌گه‌ر و دواخستنێک هه‌ڵناگرێت.

دواتر به‌ستنه‌وه‌ی دانانی په‌یکه‌ره‌که‌ به‌ لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌وه‌؛ زۆر نادروسته‌ و هیچ په‌یوه‌ندییه‌ک له‌ نێوان په‌یکه‌ره‌که‌ و لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌دا نییه‌. به‌ستنه‌وه‌ی به‌ لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ چه‌ندین پرسیاری تر ئه‌خاته‌ سه‌ر وه‌ڵامی پارێزگای هه‌ولێر، چونکه‌ لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ک‌ به‌دوای 50 رۆژ له‌ تیرۆری سه‌رده‌شت هێشتا نه‌ک هیچ کارێکی دیار نییه‌ به‌ خه‌ڵکی ڕابگه‌یه‌نن. به‌ڵکو ته‌نانه‌ت ڕاستی و دروستی ڕوداوه‌که‌شی به‌ خه‌ڵک نه‌گه‌یاندووه‌. به‌ستنه‌وه‌ی دانانی په‌یکه‌ر به‌ ئه‌نجامه‌کانی لێکۆڵینه‌وه‌وه‌‌ له‌لایه‌ن پارێزگاره‌وه‌ یانی ڕێگه‌ناده‌ین ئه‌و په‌یکه‌ره‌ له‌ هه‌ولێر دابنرێت. چونکه‌ لیژنه‌ی ناوبراو به‌ کرده‌وه‌ سه‌لماندی له‌ 50 رۆژی ڕابردوودا هیچ شتێکی نه‌کردووه‌ و هیچ شتێکیش ناکات. چۆن ئه‌کرێ په‌یه‌که‌ره‌که‌ به‌ ئه‌نجامی لیژنه‌یه‌ک ببه‌سترێته‌وه‌، نه‌ک ئه‌نجامی کاره‌کانی به‌ڵکو خودی لیژنه‌که‌ش نادیاره‌.

من لێره‌دا وێرای ئه‌وه‌ی که‌ ڕه‌خنه‌ و ناڕه‌زایه‌تی خۆم له‌به‌رامبه‌ر ڕێگری دانانی "په‌یکه‌ری ئازادی بۆ سه‌رده‌شت عوسمان" ڕائه‌گه‌یه‌نم. هه‌موو لایه‌کیش ئاگادار ئه‌که‌مه‌وه‌ که‌ "په‌یکه‌ری ئازادی بۆ سه‌رده‌شت عوسمان" پرۆژه‌ی سه‌رجه‌م خه‌ڵکی ئازادیخوازای کوردستانه‌ و به‌ بڕیاری هیچ ده‌زگا و ناوه‌ندێکی حزبی و ده‌سه‌ڵات‌ کۆتایی پێنایه‌ت. به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ناوه‌ستێت و هه‌ر ئێستا دروستکردنی په‌یکه‌ره‌که‌ به‌ هاوکاری دڵسۆزانه‌ و خۆبه‌خشانه‌ی کۆمه‌ڵێک هونه‌رمه‌ندی به‌هه‌ڵوێست و ئازادیخواز له‌ ته‌واوبوندایه‌.

ئێمه‌ په‌یامی سه‌رده‌شت بۆ هه‌میشه‌ به‌رز و به‌ڕێز و دره‌وشاوه‌ ڕائه‌گرین و په‌یکه‌ری ئازادییش‌ شایا‌نی شه‌خسییه‌ت و بوێریی و ئینساندۆستی و ئازادیخوازیی و یه‌کسانییخوازیی سه‌رده‌شتی ڕۆژنامه‌نووسه‌.‌ لێره‌شه‌وه‌ بانگه‌وازی "که‌مپینی پرۆژه‌ی دروستکردنی په‌یکه‌ری ئازادی سه‌رده‌شت عوسمان" و ته‌واوی خه‌ڵکی ئازادیخوازی کوردستان ئه‌که‌م بۆ فراوانکردنه‌وه‌و خێراکردنه‌وه‌ی هه‌نگاوه‌کان به‌ ئاراسته‌ی سه‌رخستنی ئه‌م پرۆژه‌یه‌‌و بۆ ڕاگه‌یاندنی ئه‌وه‌ی که‌ بێده‌نگنابین له‌ داواکارییه‌کانمان بۆ دانانی په‌یکه‌ری سه‌رده‌شت و ئاشکراکردن و دادگاییکردنی تاوانباران و بکوژانی سه‌رده‌شت."

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: پێتانوانییه‌ له‌لایه‌ن هه‌ندێک لایه‌ن هه‌وڵده‌درێت تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت بکرێ به‌ کێشه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی؟
به‌کر عوسمان: له‌سه‌ره‌تادا ئه‌و هه‌وڵ و ئه‌گه‌ره‌ چاوه‌ڕونکراو بوو. به‌ڵام ئێستا کاتی سیناریۆی له‌م شێوه‌یه‌ به‌سه‌رچوو، ئه‌مرۆ خه‌ڵک زۆر له‌وه‌ وشیارتره‌ به‌ری خۆری ڕاستییه‌کانی به‌ بێژنگ لێبگیرێت. ئه‌وه‌ بۆ هه‌موو خه‌ڵک‌و دونیا ئاشکرا و ڕۆشنه‌ که‌ تیرۆری سه‌رده‌شت، له‌سه‌ر کاری رۆژنامه‌گه‌ریی و نووسین و ڕه‌خنه‌گرتنه‌ له‌ نایه‌کسانی کۆمه‌ڵایه‌تی و ئازادی ڕاده‌ربرین. هه‌ر سیناریۆیه‌کیتر له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و ڕاستییه‌ هه‌وڵدانه‌ بۆ خۆڵکردنه‌ چاوی خه‌ڵک و شێواندنی مه‌سه‌له‌که‌ و ته‌مومژاویکردن و تێپه‌ڕاندی. هه‌رچه‌شنه‌ هه‌وڵێکی له‌م چه‌شنه‌ پێش هه‌موو شتێک ئه‌بێته‌ مایه‌ی ڕیسوایی و شه‌رمه‌زاری بۆ ئه‌وانه‌ی هه‌وڵی شاردنه‌وه‌ی ڕاستیه‌کان ئه‌ده‌ن.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: کۆمه‌ڵێک رۆژنامه‌نووس‌و ده‌زگای راگه‌یاندن به‌م هۆیه‌وه‌ دووچاری هه‌ڕه‌شه‌و داخستنی ده‌زگاکانیان بوونه‌وه‌؟
به‌کر عوسمان: له‌ڕێگای ڕۆژنامه‌ و که‌ناڵه‌کانی ڕاگه‌یاندن ئه‌وه‌مان بیست. به‌ڕاستی ئه‌وه‌ جێگه‌ی داخه‌ و زه‌نگێکی مه‌ترسیداره‌ بۆ کۆمه‌ڵگای کوردستان. ئه‌گه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ پێشیپێنه‌گیرێت و وه‌ڵامی جدی پێنه‌درێته‌وه‌؛ قفڵده‌کرێته‌ ده‌می هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌ی به‌م وه‌زعه‌ ناڕازین و هه‌وڵی باشکردنی ئه‌ده‌ن. ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ مه‌سه‌له‌یه‌کی چاره‌نووسسازه‌ و بێده‌نگیی‌و نه‌بوونی هه‌ڵوێستگیری ڕۆشنی هێز و لایه‌نه‌ سیاسیی‌و جه‌ماوه‌رییه‌کانی کوردستان هاوتای مه‌رگه‌.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: بۆچی سیاسییه‌کانی کوردستان نایانه‌وێت سه‌رده‌شت وه‌ک رۆژنامه‌نووس بناسن؟
به‌کر عوسمان: هه‌ر که‌س ئازاده‌ چۆن سه‌رده‌شت ئه‌ناسێت، وه‌کو گه‌نج، قوتابیی‌و ڕۆژنامه‌نووس یا هاوڵاتی. سه‌رده‌شت هه‌موو ئه‌و سیفه‌تانه‌ی هه‌بوو. سه‌رده‌شت ڕۆژنامه‌نووس بوو، به‌ڵام هۆکاری هه‌ڕه‌شه‌و ڕفاندن و تیرۆرکردنه‌که‌شی نووسین و ڕه‌خنه‌گرتن و کاره‌ ڕۆژنامه‌وانییه‌کانی بوو.

لێره‌دا به‌ پێویستی نازانم بێمه‌ سه‌ر سه‌لماندنی کاری رۆژنامه‌نوسی سه‌رده‌شت، زیاتر له‌چه‌ندین به‌ڵگه‌ی ئاشکرا و ڕۆشن له‌به‌رده‌ستدایه‌ که‌ سه‌رده‌شت ڕۆژنامه‌نوسێکی بوێر و سه‌رکه‌وتوو بووه‌. ئه‌ندامی ده‌سته‌ی نوسه‌رانی رۆژنامه‌ی "ئاشتینامه‌" بوو، به‌ کاری وه‌رگێران و نوسینی وتاری ڕخنه‌گرانه‌ له‌ زۆرێک ڕۆژنامه‌کانی کوردستان و ماڵپه‌ڕه‌ کوردییه‌کان ‌کاریکردووه‌.

ئێستا هه‌ندێک له‌ وتار و بابه‌ته‌کانی بۆ زمانه‌کانی عه‌ره‌بی، ئینگلیزی، فه‌ره‌نسی و ئه‌ڵمانی و چه‌ندین زمانیتر وه‌رگێردراوه‌ و بڵاوکراوه‌ته‌وه‌. به‌پێی هه‌ڵسه‌نگاندنی زۆرێک له‌ نووسه‌ران و ڕۆژنامه‌نووسانی گه‌وره‌ و ناودار و ناسراوی کوردو دونیا، بابه‌ته‌کانی به‌ کارێکی گه‌وره‌ و جوانی ڕۆژنامه‌وانی هه‌ڵسه‌نگێنراوه‌. هه‌تائێستا چه‌ندین خه‌ڵاتی ڕۆژنامه‌وانی و مه‌دالیای ڕۆژنامه‌وانی پێشه‌که‌شی سه‌رده‌شت کراوه‌ وه‌ک ڕۆژنامه‌نوسێکی گه‌نج و به‌توانا و بوێر.

پرسیاری سه‌ره‌کی من ئه‌وه‌یه‌: بۆ سه‌رده‌شت عوسمان ڕۆژنامه‌نوس نییه‌؟ ئامانج له‌وه‌ چییه‌ ئه‌بێت به‌ قوتابی زانکۆ بهێڵدرێته‌وه‌؟ بۆ ئه‌بێ ئینکاری ڕاستییه‌ک بکرێت که‌ مه‌حاڵه‌ که‌س باوه‌ڕ بکات؟ ڕاسته‌ سه‌رده‌شت قوتابی زانکۆ بوو، به‌ڵام هۆکاری هه‌ڕه‌شه‌ و ڕفاندن و تیرۆره‌که‌ی ڕه‌خنه‌ و نووسین و کاری رۆژنامه‌وانی بوو. به‌ڵام پرسیارێکی تری زۆر مولیحیش ئه‌وه‌یه‌ ئایا مه‌به‌ست له‌ ئینکارکردنی سیفه‌تی ڕۆژنامه‌نووسی له‌ سه‌رده‌شت ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌گه‌ر که‌سێکی ئاسایی بووبێت‌و به‌ پێوانه‌ ڕه‌سمیه‌کان ڕۆژنامه‌نووس نه‌بووبێت کوشتنه‌که‌ی ساده‌تره‌؟ بۆ من و بۆ هه‌موو خه‌ڵکی ئازادی خوازی کوردستان سه‌رده‌شت هه‌ر سیفه‌تێکی له‌ ڕابردوودا بووبێت، ئێستا سیمبولی قوربانیانی ده‌ستی ئه‌وانه‌یه‌ که‌ سه‌رکوتی ئازادی ده‌ربڕین ده‌که‌ن. خه‌ڵک به‌خاتری پیشه‌که‌ی سه‌رده‌شت نییه‌ که‌ له‌ تاوانی تیرۆری توڕه‌ن، به‌ڵکو به‌ خاتری سیفه‌تی تیرۆرکه‌رانێتی، به‌ خاتری هۆکاری تیرۆرکردنێتی که‌ ده‌ربڕینی ئازادانه‌ی بیروبۆچونی بوو، که‌ له‌م تاوانه‌ خۆش نابن.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: له‌ڕووی نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌ چیتان کردووه‌؟
به‌کر عوسمان: هه‌ندێک ڕێکخراو و ناوه‌ندی نێوده‌وڵه‌تی په‌یوه‌ندیان پێوه‌ کردووین‌، ڕاستی ڕوداوه‌که‌ و هه‌لومه‌رجه‌که‌مان بۆیان باسکردووه‌. ئه‌وان خۆشیان زانیاریی و به‌ڵگه‌ی زۆریان کۆکردبۆوه‌. په‌یمانیان داوه‌ که‌ کاری جدی له‌سه‌ر دۆسیه‌ی سه‌رده‌شت ئه‌که‌ن و هه‌موو توانا و هه‌وڵه‌کانیان ئه‌خه‌نه‌ کار له‌ پێناوی ئه‌نجامی خوازراو به‌ مه‌سه‌له‌که‌. به‌رده‌وامیش په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵیان هه‌یه‌ بۆ ئاگاداری زیاتر له‌ هه‌واڵ و ڕووداوه‌کان و ئاکامی شته‌کان. ئه‌گه‌ر حکومه‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌کان به‌م شێوه‌ی تائێستا مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و که‌یسه‌ بکه‌ن، به‌ که‌مته‌رخه‌می و بێده‌ربه‌ستی و بێده‌نگی تێپه‌ڕێنرێت. ئه‌وا به‌ ناچاری دۆسیه‌ی سه‌رده‌شت‌ ئه‌بێته‌ دۆسیه‌یه‌کی نێوده‌وڵه‌تیی‌و که‌یسی دادگای نێوده‌وڵه‌تی.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: چ لایه‌نێک سووره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ئێوه‌ واز له‌و که‌یسه‌ی خۆتان بهێنن؟
به‌کر عوسمان: من له‌ یه‌که‌م رۆژه‌وه‌ به‌ ئاشکرا و بۆ هه‌مووان ڕامگه‌یاندووه‌ که‌ مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت شتێک نییه‌ ساتوسه‌ودا و موساوه‌مه‌ی له‌سه‌ر بکرێ. ئه‌وه‌ شتێک نییه‌ قابیلی قه‌بوڵکردن بێت. خاڵێکیتر لێره‌دا زۆر گرنگه‌ مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت ئه‌مرۆ مه‌سه‌له‌ی هه‌موو خه‌ڵکی کوردستانه‌، تاکو‌ 4-5-2010 سه‌رده‌شت، ته‌نیا کوڕی خانه‌واده‌که‌ی بوو، به‌ڵام دوای ئه‌وه‌ سه‌رده‌شت کوڕ و خۆشه‌ویستی هه‌موو خه‌ڵکی کوردستانه‌.

بۆیه‌ ئه‌مرۆ مه‌سه‌له‌ی سه‌رده‌شت هه‌ر ته‌نیا مه‌سه‌له‌ی خانه‌واده‌که‌ی نییه‌. ئه‌وه‌ی بیه‌وێت به‌ هه‌ڕه‌شه‌ و فشار هه‌وڵی تێپه‌ڕاندنی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ بدات، هه‌وڵێکی مایه‌ پوچ ده‌دات، چونکه‌ خه‌ڵکی کوردستان له‌و غه‌دره‌ گه‌وره‌یه‌ و له‌ خوێنی ڕژاوی ڕۆڵه‌ی خۆیان خۆش نابن. به‌ڵام ئه‌وه‌ی جێگه‌ی نیگه‌رانی و ڕه‌خنه‌ی توندی منه‌. بێده‌ربه‌ستی و هیچنه‌کردنی حکومه‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌ندییداره‌کانه‌. ئه‌وه‌ نزیکه‌ی 2 مانگ به‌سه‌ر تیرۆری سه‌رده‌شت تێئه‌په‌رێت، به‌ڵام تائێستا تاوانباران به‌ ئازادی ئه‌سوورێنه‌وه‌ و هیچ شتێک نه‌کراوه‌.

هه‌ژار ئه‌نوه‌ر: به‌نیازن هه‌ر له‌هه‌ولێر بمێننه‌وه‌ یان ئێوه‌ش دوای ئه‌وه‌ی لیژنه‌ هیچی بۆ نه‌کرا هه‌ڵوێست وه‌رده‌گرن‌و هه‌ولێر جێده‌هێڵن؟
به‌کر عوسمان: نازانم مه‌به‌ستتان له‌م پرسیاره‌ چییه‌؟ به‌دوای ئه‌و تاوانه‌ گه‌وره‌یه‌ و غه‌دره‌ گه‌وره‌یه‌ له‌ ئێمه‌ و سه‌ده‌شت کرا. هێشتا ئه‌بێت هه‌ر قوربانی بین؟ مه‌گه‌ر ئێمه‌ دانیشتووانی ئه‌م شاره‌ و هاوڵاتی ئه‌م وڵاته‌ نین؟ ئێمه‌ خۆ داوای مافی په‌نابه‌ریمان نه‌کردووه‌، به‌ڵکو داوای ده‌ستگیرکردنی تاوانباران و دادگایی بکوژانی سه‌رده‌شت ئه‌که‌ین.

تا ئه‌و کاته‌ی ژیان و ئاسایشی سه‌ر و ماڵمان پارێزراو بێت، له‌ هه‌ڕه‌شه‌ و ئیستیفزازکردن به‌دووربین ناڕه‌حه‌تی و کێشه‌مان بۆ دروستنه‌کرێت، شاری هه‌ولێر شاری خۆمانه‌ و حه‌ز ئه‌که‌ین له‌گه‌ڵ ئازیزانمان له‌ دانیشتووانی ئه‌م شاره‌ درێژه‌ به‌ ژیانمان بده‌ین، به‌ڵام هیچ جۆره‌ هه‌ڕه‌شه‌ و ئیستیفزاز و کێشه‌ و ناڕه‌حه‌تیی دروستکردنێک قبوڵناکه‌ین، ئێمه‌ واز له‌ مافی ڕه‌وای خۆمان ناهێنین ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر باجه‌که‌ی به‌جێهێشتنی زێد و مێژووی ژیانیشمان بێت. بێگومان ئه‌گه‌ر لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ و ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌کان هیچ شتێک نه‌که‌ن، ئێمه‌ بێده‌نگ نابین و هه‌ڵوێستمان ئه‌بێت. به‌ڵام هه‌ڵوێستگیری مانای پێداگرییه‌ له‌سه‌ر داخوزییه‌کانمان و حه‌قی خۆمان.

bashdar_net@yahoo.com