١\٤\٢٠٢١

بەرگرییەک لە شکۆ، لە یاسا و لە دادپەروەریی.

جەمال کۆشش      

گریمان یەک ڕۆژ، بە تەنها یەک ڕۆژ، دادگایەکی سەربەخۆ، و بەپێی ستانداردە جیهانیەکانی ئەمرۆ، پەیڕەو بکرێت لە کوردستانی عێراقدا، ئەوا حکومەتی هەرێمی کوردستان؛ بە سەرۆک و جێگر و دامەزراوە باڵاکانیەوە، بەرگەی یەک سەعات ناگرێت و پێویستە هەڵبوەشێتەوە:

• لەسەر تاوانەکانی شەڕی نێوخۆ، کوشتاری بەئەنقەستی لاوە خوێنگەرمەکانی کوردستان، هەتا هەرزەکار و مێردمنداڵیش.
• لەسەر تیرۆری بەکۆمەڵی نەیارانی سیاسیان، ڕۆژنامەنوسان، ڕکەبەرانی سیاسیان.
• لەسەر دزی و تاڵانیەیەک کە هەموو بەڵگە و دۆکیومینتەکانی دراون بە پەرلەمان و دەزگای دەستپاکی، کە لەلایەن ئەندامانی باڵای حزبە دەسەڵاتدارەکانی ئێستای کوردستانەوە ئەنجامدەدەرێن.
• لەسەر بەشداری لە پلانی قێزەونی لەشکری وڵاتانی بێگانە، لەسەر ڕادەستکردنەوەی ئۆپۆزسیۆنی وڵاتانی سەرکوتگەری دەوروبەر.
• لەسەر ئەشکەنجەی زیندانیان، لەسەر شێوازی قەهراوی و فاشیانەی دەزگاکانی ئاسایش و پاراستن و دژە تیرۆر.
• لەسەر قەلاچۆکردنی ژنان و داڵدەدانی تاوانباران.
• لەسەر ئەنفال، هەڵەبجە، بازرگانی لەگەڵ داعش، قاچاخچیەتی دەرمان و چەک، ...
• لەسەر هەڵبەستنی درۆ، نەفرەتی ڕاسیستی، دەسوەردان لە ژیانی تایبەتی تاکەکاندا.
• لەسەر ...

دامەزراندنی دادگا و دامەزراوەی دادوەری سەربەخۆ، ڕوونکاری (شەفافیەت) و ئەڵقەکانی لێکۆڵینەوە و سەلماندنی تاوان و بێتاوانی (بەرائەت)، پێویستی بە شەرعیەتێکی یاسایی دەوڵەت هەیە، کە لەدەرەوەی لێڕابینین و سروشتی دەسەڵاتی ئێستای کوردستاندایە.

سازکردنی سیناریۆی "سیخوڕی" و "تێکدانی ئاسایشی نەتەوەیی"، و پەروەندەسازی بۆ ڕۆژنامەنوسان و هەڵسوڕاوانی خۆپیشاندانەکان، بەکارهێنانێکی دامەزراوەی قەزاییە بۆ فشار و ئەجەندانی سیاسی، ڕاگەیاندنی تاوانباری پێش هەڵدانەوەی پەردەی شانۆگەرییەکە گەلێک لە سنوری سزادانی "کەیسی شێروان شێروانی هاوڕێکانی" واوەترە.

بەکارهێنانی پێگەی سیاسی بۆ سەرکوتکردنی ڕۆژنامەنوس و هەڵسوڕاوانی سیاسی و جەماوەری، بەناوی یاسا و بەو تەڵەکە و بیانووە نایاساییانە، مەترسیترین هەنگاوە بەرەو دەورانی هێزی ڕەهای سەرکوت. ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤی جیهانی و پارێزەرەکانیان، بەڵگەی پێویستیان بۆ بەتاڵی دادگاکە خستە ڕوو (نەبونی پارێزەر، سەرنگونکردن و دابڕاندنیان لە دونیای دەرەوە، بێبەڵگەیی، گواستنەوەی دادگا، ڕەدکردنەوەی ئیفادە، ئەشکەنجە، تاوانبارکردنیان لەلایەن سەرۆک وەزیرانەوە، ... پەلەپەلی دادگا و ...). سازکردنی ئەم شانۆگەرییەش، بەگەرد پەیوەندی بە دادوەری و دیاریکردنی تاوانبارەوە نییە، هەڕەشەیە بۆ کۆمەڵگا، بە ڕۆژنامەنوسان و خەڵکی ناڕازی و ئۆپۆزسیۆن دەڵێ ئەوە ببینن.

بابەتەکانی دادگەری و یاساکانی تەشریع و سزا و تاوانەکان، ئاوێنەی ژیان و ماف و شکۆ و ستانداری ژیانی هەر کۆمەڵگایەکن، (لەگەڵ ئەوەدا پاریێزگاری مافی خاوەندارییەتی تایبەتی، بنەمای دەستورویاساکانی دەوڵەتی بورژوازی و پیرۆزییەکانیەتی)) بەڵام خەبات بۆ دامەزراندنی سیستەمێکی کراوە و پێشکەوتوی مەدەنی و مافی یەکسانی هاوڵاتیان لەبەرامبەر دادگا، ئەڵقەیەکی گرنگە بۆ بردنەپێشەوەی خەبات لە پێناو جیهانێکی ئازاد و یەکساندا.

ئازادی دەڕبڕین و هەڵسوڕانی ئازادی سیاسی و مافی دەستهێنانی زانیاری و ئازادییە گشتییەکان، کاریگەرترین هێزی شکاندنی سیستەمە تۆتالیتارییەکانە و دروشانەوەی خەباتی بزوتنەوەی سۆشیالیستی و ئازادیخوازییە. پارێزەران و دادوەرانی ئازادیخواز، مەشخەلی فراوانکردنەوە و بەستنەوەی ئەم خەباتە بە دەسەڵاتی سیاسی یەوە هەیە.

خەبات بۆ ئازادی تەواوی زیندانی سیاسی بادینان، هاوخەباتی لەگەڵ کەسوکاری زیندانیەکان، لەگەڵ حەسرەت و فرمێسکی مناڵ و دایک و هاوسەریان، بەشێکە لە بەرگریکردن لە شکۆی مرۆڤ و مافی یەکسان و دادپەروەری.

ماڵپه‌ڕی جه‌‌مال کۆشش