       |
|
چەواشەكردنی موزیكی كوردی لەلایەن ( هەڵكەوت زاهیر) ی- بەناو- ڕاوێژكاری هونەریی .
خه‌بات لاوباخ
لە ڕۆژگاری ئیمڕۆدا ، كە سیستەمی گلۆبالیزم باڵی كێشاوە بەسەر لایەنی كۆمەڵایەتی و ئابوری و سیاسی و هونەری زۆربەی ووڵاتانی جیهان و ئیمەی كوردیش پڕشكی ئەو ئاگرەمان بەركەوتووە ، بەڵام ئەوەی جێگای داخە زیانەكانی بۆ ئێمە زۆرترن لە سودەكانی . ئەوەی من لێرەدا مەبەستمە باسی لێوە بكەم ، لایەنی هونەرییە ، كە گێژەلووكەیەكی ترسناك لە ئاسمانی هونەری كوردی هەڵی كردووە وخەریكی هەڵتەكاندنی بناغەی بەهێزی فۆلكلۆر و هونەرەكەیەتی و داوێتیە دەست چارەنووس تا لە شوێنێكی نادیار دەنیشێتەوە و بەلای نەوەی داهاتومان بە نامۆیی دەمێنێتەوە و بەرەو لە ناوچوونیش دەبرێت . ئیمڕۆ ، ئێـمەی كورد بێ ئەوەی هەستی پێ بكەین خۆمان هەنگاو دەنێین بۆ لەناو بردنی ئەو كەلتورە دەوڵەمەندەی كە باوباپیرانمان بۆیان بنیاتناوین ، ئەوەی جێی داخەو سەرسوڕمانە،هەر یەكێك لە تاكی كۆمەڵ بەشدارە و بەتایبەتی هەندێ هونەرمەندی گۆرانیبێژ لەگەڵ موزیكژەن، كە لەو بوارەدا كاردەكەن.
لەڕاستیدا هەر كەسە ئازادە ، لەوەی حەز بەچی جۆرە موزیكێك یان گۆرانی هەر نەتەوەیەك یان زمانێك دەكات و گوێی لێ دەگرێت ، بەڵام ئەركی سەرشانی هەر هونەرمەندێكی ڕەسەنی موزیكژەن یان گۆرانیبێژی كوردە ،كە پابەند بێت بەڕەسەنایەتی موزیكی كوردی و هەوڵ نەد‌ات بەئارەزووی كەسایەتی خۆی موزیكی كوردی چەواشە بكات ، چونكە ئەوانە موڵكی میللەتن و ئەركێكی نەتەوایەتی و نیشتیمانیان لەسەرشانە و ناتوانن و نابێت ڕێگاشیان پێ بدرێت ،كە كەلتوری كوردی لاواز بكەن یان بەرەو هەڵدێرانی بەرن ، وەك ئەوەی نوسەرێكی ئازادی بێلایەن دەتوانێت بەئارەزووی خۆی شت بنوسن ،بەڵام بەرپرسی ڕاگەیاندنی پارتێك ناتوانێت بە سەربەستی و ئازادی دوور لە سیاسەتی پارتەكە هەنگاو بنێت و شت بنوسێت ،چونكە دواتر توشی لێپرسینەوە دەبێت. دەبوایە ئەو هونەرمەندانەی خۆیان بەهەستی نەتەوایەتیەوە پابەند كردوە ، بڕیاری خزمەتكردنی كەلتوری كوردیان داوە و خۆیان لەڕیزی دڵسۆزانی گەلدا دەبیننەوە ، دەبوو وەك ئەو بەرپرسی ڕاگەیاندنە ، ئەو ڕێڕەوەیان بگرتایەتە بەر تا لە لایەن دڵسۆزانی كەلتوری كوردییەوە لێپرسینەوەیان لەگەڵدا نەكرایە .
بەڵام ئەوەی جێی سەرنجە، بەڕێز كاك( هەڵكەوت زاهیر) ی بەناو ڕاوێژكاری هونەری لە كوردستاندا بەكارە و موزیكژەنێكی بەتوانا و چالاكە ، دەبوایە ئەو شوێنە و پلەوپاییەی بۆ سودی پێشخستنی هونەر و ئاواز و گۆرانی كوردی بەكاربهێنایە و هەوڵی بدایە ئاستی موزیكی كوردی بگەیاناتەتە ڕیزی موزیكی ناوچەیی و جیهانی ، كەچی وەك هەستی پێ دەكەین، لەسەر زۆربەی كارەكانی مۆركی موزیكی عەرەبی پێوەدیارە و تەنها هۆنراوەكەی كوردییە ، ئەمەش لە گۆرانیەكانی( باخان و لەیلا فەریقی و دڵنیا ڕەزازی) بەئاشكرا ڕەنگ دەداتەوە . بە زەقی مەیل وئارەزووی موزیكی عەرەبی لا دەردەكەوێت و نیازی وایە بەرگی ئاواز و موزیكی عەرەبی بكات بەباڵای كەلتوری كوردیدا ، بێ درك كردن بەم زیانە هەر بەردەوامە لەسەر كارەكانی ، هەوڵ دەدات ئاواز بۆ گورانیبێژانی عەرەب دابنێت و بیشیگوێزێتەوە بۆ هونەرمەندانی كورد بە كۆپیكراوی . لەڕاستیدا ئەوەی ئێمە لە ڕاوێژكار تێدەگەین لە هەموو بوارەكاندا، جا چی سیاسی و ئابوری و ئایینی یان هونەری بێت ، ئەركێكی زۆر گرانە و بەردەوام دەبێت لە هەوڵ و تەقەلادا بێت بۆ دۆزینەوەی ڕێگای ڕاست ، كە كەسی ڕاوێژ پێدراو نەكەوێتە هەڵەوە و باشترین چارەسەریش بدۆزێتەوە بۆ گیروگرفتەكان ، نەك چاڵ هەڵكەندن و قوڵ كردنەوەی گرفتەكان ، بەتایبەتی لەم كاتەدا موزیكی كوردی بەرەو هەڵدێران و لەناوچوون دەڕوات ، ئەركی سەر شانی ڕاوێژكاری ڕەسەنی هونەری لەم ڕۆژگارەدا ، هەوڵدانە بۆ ڕاستكردنەوەی هەڵەكان ، نەك خۆی بەڕێی چەوتدا هەنگاوبنێت . كارێكی زۆرئاساییە ،ئەگەر كاك هەڵكەوت یان هەر هونەرمەندێكی تری كورد ، كە موزیكی عەرەبی ،فارسی یان توركی كاری تێكردبێت و حەز بكات خزمەت بەو كەلتورە بكات و ئاوازییان بۆ دابنێت یان گۆرانییەك بەو زمانە بڵێت ، مافی تایبەتی خۆیەتی ،بەڵام نەك بۆ كوردی كۆپی بكرێت و تەنها ووشەكان كوردی بن، ئەمە كارەساتە ....
لە زۆربەی ووڵاتانی پێشكەوتودا، لایەنە بەرپرسە كەلتورییەكان هەوڵ دەدەن بەهۆی سیستەمی گڵۆبالیزمەوە برەو بەهونەرەكەیان بدەن و بەجیهانی بناسێنن و ناڕاستەوخۆ بیسەپێنن بەسەر نەتەوەكانی تردا ، بە پێچەوانەوە بەرپرسە هونەرییەكانی ئێــمەوە هەوڵی چەواشەكردنی كەلتورەكەمان دەدەن بەناوی پێشخستنی گۆرانی كوردی لە ناو كەلتوری بێیانیدا دەیتوێننەوە و بە موزیكی مۆدێرینیشی ناو دەبەن . ئەوەی جێی سەرسوڕمانە شانبەشانی ئەم چەواشەكردنە ، وەزارەتی ڕۆشنبیری هیچ هەنگاوێكی ئەوتۆی نەناوە بۆ ڕێگرتن لەم پێشێلكارییە هونەرییەی كە ڕۆژانە بەرچاومان دەكەوێت.ئەگەر هەوڵ بدرایە تۆمارگایەكی هاوچەرخ لە كوردستاندا بكرایەتەوە ، چیتر هونەرمەندان ڕوویان لە توركیا و میسر نەدەكرد و مۆركی موزیكی بێیانی بەسەر گۆرانیە كوردییەكاندا زاڵ نەدەبوو. زۆر لە هونەرمەندان بۆ پەیداكردنی ناوبانگی یەكی كاتی و دەسكەوتێكی كەمی دارایی ،زیانێكی هێجگار گەورە دەدەن لە كەلتورەكەمان ، هیوادارم بەخۆیاندا بچنەوە و چیتر زیان بە هونەری ئاواز و گۆرانی كوردی نەگەیەنن و وەزارەتی ڕۆشنبیریش بەدەنگ داواكەی هونەرمەندی بەڕێز( خالید ڕەشید)ەوە بچێت و سنورێك بۆ ئەم چەواشەكارییە دابنرێت و هونەرمەند ڕەسە‌ن و ناڕەسە‌ن جیا بكرێتەوە لە لایەن لیژنەیەكی شارەزاو و بەتوانای دڵسۆزی كەلتوری كوردی یەوە لە پێناوی ڕزگاركردنی كەلتورەكەمان لە تیاچوون و چەواشەكردن.
kardo961@yahoo.de
|
