|
|
|
٢٧\٥\٢٠١١ جیهانی رۆمان.
نەهرو
زۆر جار رۆمانی ئەوانە دەخوینمەوە کەخەلاتی نوبلیان وەرگرتووە وەک پاولوکویلهو و ئورهان پەموک، رۆمانیکی پاولوم خویندەوە بەنیوی (فتیات ڤالکیری) باس لەگەشتیک ئەکا بۆ بیابانەکانی مەکسیک لەگەل خیزانەکەی دا مارکیزئاسا لەنیو فەزایەکی سیحری رۆمانەکەی نووسیوە بروای بەئەقلی دووەم ورەگەزەکانی سروشت هەیە وەک ئاو، ئاگر،خاک،هەوا پی وایە لەم رۆمانە هەموو ئەزموونەکانی خوی باس کردووە،منیفیش دەلی نابی لەرۆمان دا بیوگرافیای یەکجارەکی خوت بنوسیتەوە لەبەر ئەوەی نووسەر خوی دووچاری بن بەست ئەکا،چی دی خوینەر بەدوای رۆمانەکانی تری دا ناروا هەموو ناوەوەی خوی کەشف کردووە.هەروا دوو رۆمانی ئورهان پەموکم خویندەوە بە نیوی ژیانی نوی وقەلای سپی،رۆمانی ژیانی نوی باس لەکوشتنی چەند کەسیک ئەکا لەلایەن میتی تورکی یەوە بەلام وردو درشتی ساتەکانی ژیان لەتورکیا دەر دەخا هەر لەرووداوی هاتووچووی روژانەوە بگرە تاهەلاوی خواردی گراجەکان وژیانی روژانەی خەلک وهەوالی روژنامەکانی ئیستانبول. لە رۆمانی قەلای سپی باس لەشەریکی دەریایی ئەکا لەنیوان تورک و رومەکان کەتیایدا قارەمانەکە ئیتالی یە بەدیل ئەگیری لەلایەن تورکەکانەوە ١٥ سالی تەمەن لەتورکیا دەژی دەیانەوی بیکەنە ئیسلام بەلام باوەر ناهینی ولەسەر ئاینی مەسیحی سوورە دوای ١٥ سال دەگەریتەوە ولاتەکەی خوی کە هەمیشە خەونی پیوە دەبینی ،لەماوەیەش کەلەتورکیا بوو یەکەم جار خوی بەدکتور ناساند دواتر بووە پسپوری تەقەمەنی لەگەل هاوشیوەکەی چەکیکی قورسیان دروست کرد بەلام لەشەردا سەرکەوتوو نەبوو لەگەل هاوشیوەکەی چەندین جار چاویان بەسولتان وپاشای ئەو دەمەی تورکیا کەوت . تەکنیک لای پاولو ئەوەیە کارەکتەرەکان دینە ژوورەوە بەبی لیدانی دەرگا وئاگادارکردنەوە، خوینەر لەپریکا چاوی بەکارەکتەریکی نوی دەکەوی بەبی پیشەکی، پیم وایە وەک تەکنیکی یاری وەرەقی کونکانە بەلام لای رۆمانووسی عیراقی (غائب طعمه فرمان) بەتایبەتی لە رۆمانی (المرکب) دا هەست دەکەیت بنج وبنەوانی کەسایەتی ورووداوەکان دەردەخا بەتەواوی خوینەر ئاشنا دەکا لەگەل هەلسوکەوت و رەفتاری کارەکتەرەکان بەشیوەیەک کەخوینەر خو بە کارەکتەرەکانەوە دەگری و هوگریان دەبیت حەز ناکا بەجی یان بیلی تا کوتایی رۆمانەکە.
بەشیوەیەکی گشتی رۆمان مورکی میژوویی پیوەیە بو نموونە لای زوهدی داودی کەدکتورای هەیە لەمیژوو رۆمانیکی هەیە بەنیوی (اطول عام) باسی سەردەمیکی میژوویی دیاریکراو دەکا ،ئەو کاتەی عوسمانیەکان عیراقیان داگیر کردبوو باجیان لەخەلک ئەسەند .رۆمان ناتوانی خوی لەئەلقەکانی میژوو راپسکینی ودەست وقاچ لەهەوا ئاویزان بکا .زەمەن لەرۆماندا گرنگە بەلام مەرج نیە ئەو زەمەنە بی کەلە واقیع دا تیپەر دەبی وبەدەم یەکەوە بی ، ئەشی زەمەن لەرۆمان دا پچرپچر بی بەلام ئەوە کاری تەکنیکە زەمەنەکان پیکەوە گریی بدا ، رۆماننووسیکی ئیرانی دەلی زەمەن لەرۆمان دا وەک ئەو تەنافەیە جلی خرابیتە سەر ئەنجام شور بوتەوە بەواتایەکی دی زەمەن لەرۆمان دا خاوو خلیچکە لەژیر باری قورسی رووداوەکان پشتی کوماوە.کوتایی رۆمانیش مەرج نیە هەموو گریی کویرەکان بکاتەوە لەوانەیە هەندی رۆمان تەواو بی هەندی هەلویست تیایدا روون نەبوتەوە وەک رۆمانی دوا ئاهەنگی مالئاوایی لای کوندیرا .بەرای من رۆماننووسین ئەرکیکی قورس وئەمانەتیکی میژوویی یە ئەگەر نووسەر نەگاتە تەمەنیکی پر ئەزموون نابی خوی لەقەرەی بدا لەبەر ئەوەی باس لەکیشە فەلسەفیەکان دەکا ئاموژگاری و رینوینی و هەندێک جار (وعظ)ئەدا، چونکە زور خوینەر دەکەویتە ژیر کاریگەری قارەمانەکەوە ولەژیانی روژانەی پەیرەوی لی دەکا! سەرەتای دەستپیکردنی پەرەگرافەکان بە وەسفکردنی سروشت دەست پی دەکا لای هەندی رۆماننووس بەلام لای هەندیکی تر یەکسەربەگیرانەوەی دیوی ناوەوەی قارەمانەکە دەست پی ئەکا .شایانی باسە رۆماننووس دەبی شارەزاییەکی باشی هەبی لە سایکولوژیەتی کومەلگا چ وەک تاک یان کو مەبەست ئەندامانی کومەلگایە لە هەموو چین و تویژەکان رۆماننووسی سوری حنا مینا حەوت پیشەی تاقی کردوتەوە، ئەگەر نە مەزاج و دەروون و کەسایەتی نووسەر زال دەبن بەسەرخولقاندنی کارەکتەرەکان ، لەرۆمان دا دەبی کارەکتەر سەر بەخویی خوی پی بدری هەندی جار دەبی لەژیر قەلەمروی قەلەمی نووسەر دەربچی و بەئازادی لە پانتایی جوگرافیای رۆمان کایەی خوی بکا تاوەکو واقیع بەرجەستە بکا و رۆمانەکە فرە ئاستی بە خویەوە ببینی هەروا رۆماننووس دەبی سەبرو سەلیقەو یادەوەرییەکی باشی هەبی تابتوانی لە خەلوەتگای دنیای نووسین جوش و خروشی واقیع بخاتە بەردەمی خوینەر...
نەرویج
|
|
|
