جنێوفرۆشتن و دەمپیسی لاى تاکى کورد: بۆتە مۆدێل.

      
حەمەى ئەحمەد رەسوڵ*

هەر لەمنداڵییەوە ، باوانمان فێریان کردووین کە جنێو بەکەس نەدەین ، بەتایبەتى ئەوانەى لەخۆمان گەورەترن ...!!خێزان و بنەماڵە و خێڵ و هۆزى کوردستان لەسەر ئەوە کۆکن و بەتوندى پێداگیرى ئەوە دەکەن کەئینسان نابێت دەمى پیس بێت ، ئایینى ئیسلامیش ، بەهەمان پێودانگ و لەزۆربەى ئایەتەکانى نێو قورئاند و لە فەرموودەکانى پێغەمبەرى ئیسلام و خەلیفەکاندا دەمپاکى و جنێونەدان بە ئەرکى سەرشانى موسڵمان دەزانن و سوننەتە و خودا ئەوەى پێناخۆشە کە مرۆڤ و هەوادارەکانى خۆى ببینێ بە وشەى قێزەون و بە نێوى ناشرین بانگ و ئاخاوتن بۆیە کدى هەڵدەدەن ...!

جنێودان و قسەى ناشرین وتن یەکێکە لە خەسڵەتە ناشرین و نابەجێکانى مرۆڤ ، حاڵەتێکە لە حاڵەتە تەنگاوەکان کە مرۆڤ دووچارى دەبێت ، لەگەڵ تووڕە بوونى هەریەکێکماند و لە بێدەسەڵاتیماندا بەرامبەر بەو رەوش و بارودۆخەى کە رەنگە بسەپێت و ناچارییەک لەگەڵ خۆیدا بیهێنێ ، رەنگە هێزێکى لەبننەهاتوو دروستکەرى بێت و پێچەوانەى حەز و خواستمان بێت .. کاتێک فەرمانێک یان بڕیارێک کە لە جێبەجێکردنیدا زۆر دژوار و سەخت بکەوێتەوە بەسەر ژیانماند و ئێمەش هیچ دەسەڵاتێکمان نەبێت بێجگە لە راپەڕاندن و جێبەجێکردن ئەو بێگارییە ناجۆرە بۆیە لە رقد و رەنگە لەژێر زمانەوە و بەدزى بەرپرس و فەرمانڕەواکانەوە ، دەست بکەین بە جنێودان و قسەى ناشرین ریزکردن بەو کەسەى ئەو بارودۆخە دژوارەى بۆ دروست کردووین و ئێمەش لە ناچاریدا بۆ بژێوى ژیان و پارووە نانەکەمان ناچار بووین کارەکەش بکەین و هەر بۆڵە و جنێودانیش کاروکردەوەمان بێت ...!

لەکۆمەڵگاى تەقلیدى و دواکەوتووى کوردیدا ، چونکە کار و کردار و شێوازى ژیانمان زەحمەتە و لەسپیدەوە هەتا نیوەشەو دەبێت کاسبى بکەین و لەنێو حەشامات و ئاپۆڕەدا هەڵسووڕ و داسووڕ بکەین ، یاخود کارێک بکەین کە سیستماتیکى و بەرنامە بۆڕێژراو نەبێت ، ئاژاوە و پشێوى کارکردن دیارترین خەسڵەتى بێت ، یان بەڕێوەبەرێکى حیزبى نەشارەزاى چەواشە و بوغر و خۆبەزلزان دەزگایەک بەرێت بەڕێوە و راوێژ بە هیچ شارەز و خاوەن ئەزموونێک نەکات و ئیشوکار بە هەڵە و نادەربەستى و گەندەڵى بڕوات بەڕێوە ، ئیدى کارمەندان بێجگە لە جنێودان بەودۆخە ناخۆش و بێزارکەرە هیچى دیکەیان بۆ نامێنێتەوە ...!

راستە کۆمەڵگاکەمان سوننەتییە و گرنگى لەرادەبەدەر بە ئەتەکێتى مۆراڵ و ئاکارى مرۆڤ دەدات ، راستە بەردەوام سەرزەنشتى کەسانى لادەر و سەرپێچیکار و ئاکارنزم دەکات .. بەڵام چەند ساڵێکە ئەم کۆمەڵگایە بە قۆناغێکى سەخت و نائارامدا گوزەردەکات .. دەڵێى لەنێو مەنجەڵى بوخاردایە .. تاکەکانى خۆیشى هەروەها دەژین و بەردەوام خەڵکى لەسەر ئیشوکاربن یاخود بێکاربن .. پیادەبن یان سوارى ئۆتۆمبێل بن .. تووڕە و بێزار و توندن لە ژیان و لە کاریان و .. ئەم دۆخەش کاردانەوەى سروشتى و ئاسایى خۆى دەبێت .. کەسێک نییە لە جیهاندا کەتووڕە و بێزار بێت و فیکە لێدات یان گۆرانى خۆش بڵێت یان نوکتەیەک بگێڕێتەوە . هەر دەبێت بۆڵە بۆڵێک بکات ، یان ناڕەزاییەک بەوتن قسەیەکى ناشرین و نەفرەتکردنى هۆکارى ئەو تووڕەبوون و بێزارکردنە دەرببڕدرێت !! بەڵام دیاردەى جنێودان لەکۆمەڵگاکەماندا زۆر خراپ تەشەنەى کردووە و لەمنداڵەوە بیگرە تا دەگات بە پیرەکان ، رێژەیەکى زۆر و بە رادەیەکى بەرز لاسایى یەکتردەکەنەوە و جنێوى زۆر پیس گوێبیست دەبین ، لە کاتێکد و لە دۆخ و هەڵوێستێکدا کە پێویست بەو رێژە و سنوورە بەرزەى جنێودانە نەکات ..!

لەنێوخێزاندا ژیان زۆر دژوار و سەخت دەگوزەرێت ، باوک فریاى هیچ کام لە تێرکردنى پێداویستییە زۆرەکان ناکەوێت ، کارەبا بەپارە دەکڕێت و نییە و بڕەکەى کەمە ، ناچار جنێودەدات ، تەلەفۆن بۆ کابراى موەلیدە دەکات ، وەڵامى ناداتەوە ، بۆیە ئەم باوکە هەناسە ساردە کە رەنگە کۆرپەکەى نەخۆش بێت یان بەرگەى گەرماى جەهەننەمى ئەم وڵاتە نەگرێت .. ئیدى ناچار بەقسەى ناشرین و نەفرەت کردن لە باوک و دایک و خوشک و هاوسەرى ئەو کابراى موەلیدەیە و بەرپرسەکان لە کارەباى حکومى گڕو کەف و کووڵى دەروونى سیخناخ و کوڵاوى خۆى دابمرکێنێتەوە !! لە زۆر گەڕەکدا بە هەفتە و دوو هەفتەش (کە خۆم یەکێکیانم ) چاوت بە ئاوى رەزا قورس ناکەوێت ، جامێ ئاوت لێ زیاد نییە کە بیخەیتە نێو موبەڕیدەکەتەوە ، ئیدى ناچار دەبیت گڵۆڵەیەک جنێوى قورس بە ئەژدادى ئاو و ئاوەدانیدا بهۆنیتەوە و دڵ و خۆین و مێشکى جەنجاڵ و پڕدەرد و ئازارت ئاسوودە و هێمن بکەیتەوە !! ئەو کەسانەى زۆرتر لە بازاڕن و کاسبى دەکەن ، زیاتر دووچارى جنێوفرۆشى و دەمپیسى و شێوازى چەوت و ناشرین لە مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیاردا دەبنەوە .! کڕیار و فرۆشیار ، پیادە و شۆفێر ، کارمەند و هاووڵاتى .. هاووڵاتى و بەرپرس ، خەڵک و حکومەت ، خوێندکار و مامۆستا ، خەستە و دکتۆریان پەرستیار ، شۆفێر و پۆلیسى هاتووچۆ ، زیندانى و پۆلیسى یان ئاسایش و خۆپیشاندە و ، پۆلیسى نەخۆشخانە و سەرلێدەر و خزمانى نەخۆش ، نەفەرەکانى نێو پاسى کۆستەر ( خۆبەخۆ ) ، باوک و کوڕ ، یان ژن و مێرد ، دایک و کچ ، نوسەر و رەخنەگر ، کەسێکى پەڕگیر و عیلمانییەک ، کەسێکى سەرخۆش و کەسێکى ئاسایى هۆشیار ، دوو دراوسێى یەکتر و ... تا . ئەمانە لەڕاستیدا زۆرینەى ئەو دوو نەیار و بەرانبەر و دژ و ئاراستە پێچەوانەن کە لە کۆمەڵگاکەماندا زۆرینەى کات و لە زۆربەى هەڵوێستەکاندا وەکو کەڵەشێرى شامى بەرامبەرى یەکدى دەوەستنەوە و بەتاک و بەکۆ ، جنێوى ناشرین بە یەکتر دەدەن و رەنگە بەردەوام بوونى جنێوى زۆرپیس کە بگاتە نامووس و شەرەف ، چەقۆ وەشاندن و یان دەمانچە تەقاندنى بە دواوە بێت و کوشتن و کوشتار و تاوانیشى لێ بکەوێتەوە ئەگەر ئامارێک لە بەردەستدا بووایە کە نیشانى بدات چ دیاردەیەک ئەمڕۆ لە کوردستاندا زۆرترین پانتایى داگیرکردووە زۆر دووبارە دەبێتەوە و بۆیە دابونەریت و خوویەکى کۆمەڵایەتى بەدوخراپ ، ئەوا بێ سێ و دوو کردن دەمانزانى کە جنێودان و کفرکردن و گووتنى قسەى ناشرین لەنێوان تاکەکانى ئەم کۆمەڵگا هەناسە ساردەماندا بەرزترین و باڵاترین رێژەى رادەى هەیە .. لە راستیدا پێویستە پاکانە و هەقبێژ بین و بڵێین زۆربەمان بووینەتە جنێو فرۆش و ئاگامان لەخۆمان نییە و غەرقى ئەم ژیانە جەهەننەمییەن کە روخسارى لە ئەهریمەن دەچێ !
 

_______________________________

  حه‌مه‌ی ئه‌حمه‌د ره‌سول: توێژەرى کۆمەڵایەتى *