٢\١٢\٢٠١٦

دامەزراندنی (حەشدی شەعبی).. کاردانەوە یان بەرنامەی سیاسیی پێشوەختە؟

شاخه‌وان برایم عه‌بدوڵا

پێکھاتەی‮ ‬سوننە بە گشتی‮ ‬و عێراقی‮ ‬بە دیاریکراوی،‮ ‬سەرەتا دژی‮ ‬دروستبوونی‮ ‬حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬بوون، ‮‬بەڵام دروستبوو،‮ ‬دواتر گوتیان دەبێ ھەڵوەشێتەوە،‮ ‬کەچی‮ ‬چەکی‮ ‬پێشکەوتووی‮ ‬ئەمەریکاش خرایە خزمەت حەشدەوە،‮ ‬دواتر سوننەکان بە ناچاری‮ ‬دەستبەرداری‮ ‬دروشمی‮ ‬ھەڵوەشاندنەوەی‮ ‬حەشدبوون و ئینجا داوایانکرد حەشد بەشداری‮ ‬شەڕی‮ ‬ناوچە سوننییەکان نەکات،‮ ‬کەچی‮ ‬بە بەرچاوی‮ ‬ئەمەریکا و جیھان و سوننەکانەوە بەشداریکرد و خەڵکی‮ ‬سڤیلی‮ ‬سوننەی‮ ‬ئازاردا‮. ‬مایەوە شەڕی‮ ‬ئازادکردنی‮ ‬مووسڵ،‮ ‬ئەو شارەی‮ ‬بە پایتەختی‮ ‬رۆحی‮ ‬سوننەکانی‮ ‬عێراق دادەنرێت‮.‬

دیسانەوە سەرکردە سوننەکان دژی‮ ‬بەشداری‮ ‬حەشدبوون لەو شەڕەدا،‮ ‬بەڵام ئێستا ھەواڵی‮ ‬پێشڕەوییەکانی‮ ‬ئەو ھێزە بە ئاڕاستەی‮ ‬ناو مووسڵ بە دنیادا بڵاوبووەتەوە و لەوە دەرچووە سوننە بڵێت نابێ حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬بەشداری‮ ‬ئەو شەڕە بکات،‮ ‬چونکە ئەو قسەیە وەک کۆمێدیا سەیر دەکرێت‮! ‬لە چەند رۆژی‮ ‬رابردووشدا سوننەکان دژی‮ ‬ئەوە بوون حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬وەک ھێزێکی‮ ‬نیشتمانی‮ ‬لە پەرلەمانی‮ ‬عێراقدا بناسێنرێت،‮ ‬بەڵام رۆژی‮ ‬شەممە‮ ‬٢٦‮/‬١١‮/‬٢٠١٦‮ ‬پەرلەمانی‮ ‬عێراق کە سوننەکان سەرۆکایەتی‮ ‬دەکەن،‮ ‬بە زۆرینەی‮ ‬دەنگ حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬وەک ھێزێکی‮ ‬نیشتمانی‮ ‬عێراقی‮ ‬ناساند،‮ ‬کەوایە ئاماژەکان روونن لەوەی‮ ‬کە حەشد،‮ ‬ئەو ھێزە نییە وەک کاردانەوە دژی‮ ‬داعش دروست بووبێت،‮ ‬بەڵکو بە بەرنامەی‮ ‬سیاسی‮ ‬پێشوەختە دروستکراوە و داعش وەک بیانوو بەکارھێندرا و ئیرادەیەکی‮ ‬سیاسی‮ ‬بەھێز لە عێراقدا ھەیە کە لەمەودوا رۆڵ دەدات بەو ھێزە مەزھەبگەرایی‮ ‬میلیشیایی‮ ‬لە کاروباری‮ ‬سیاسی‮ ‬عێراقدا،‮ ‬رەنگە سیاسییە شیعەمەزھەبەکان،‮ ‬ئەوەی‮ ‬کە ناتوانن بە سوپای‮ ‬فەرمی‮ ‬عێراق ئەنجامی‮ ‬بدەن،‮ ‬بەو ھێزە ئەنجامی‮ ‬دەدەن‮. ‬لەکاتێکدا پرۆژەیاسای‮ ‬حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬لە ھێزێکی‮ ‬خۆبەخشەوە بۆ ھێزێکی‮ ‬نیشتمانی‮ ‬پەسەند دەکرێت،‮ ‬زۆربەی‮ ‬لایەنە سوننەکان و کوردیش دژی‮ ‬بڕیارێکی‮ ‬لەمجۆرەن،‮ ‬بۆیە دیارە ئەو پێکھاتە و ھێزە سیاسییانەی‮ ‬لە پشت پەسەندکردنی‮ ‬ئەو پرۆژەیەن،‮ ‬باکیان بە نیگەرانی‮ ‬ئەوانی‮ ‬تر نییە و بەرنامە سیاسییەکەی‮ ‬خۆیان جێبەجێدەکەن کە لەژێر ھەیمەنەی‮ ‬دەوڵەتی‮ ‬ئێران دایە،‮ ‬دوا بە دوای‮ ‬پەسەندکردنی‮ ‬پرۆژەیاساکەش،‮ ‬ئوسامە نوجەیفی‮ ‬سەرکردەی‮ ‬دیاری‮ ‬سوننەکان گوتی،‮ ‬زۆرینە مافی‮ ‬ئەوەی‮ ‬نییە بڕیار لەسەر چارەنووسی‮ ‬ھەمووان بدات‮. ‬بەڵام ئەو جۆرە لێدوان و بۆچوونانە لە عێراقی‮ ‬ئێستادا جێگەی‮ ‬نابێتەوە،‮ ‬یان ھیچ کاریگەرییەکی‮ ‬نییە،‮ ‬چونکە ھەر لەسەرەتاوە ئەو سەرکردانە دژی‮ ‬حەشد بوون،‮ ‬بەڵام حەشد چەکی‮ ‬پێشکەوتووی‮ ‬پێدەدرا و ئەوەتا بە‮ ‬یاساییش کرا،‮ ‬ئەگەرچی‮ ‬دەزاندرێت کە ئەو‮ ‬یاسایە بونیادنانەوەی‮ ‬وڵاتی‮ ‬عێراق دووچاری‮ ‬شکست دەکات و مەترسیش دروستدەکات بۆ سەر ھەیبەتی‮ ‬سوپا و پۆلیس و ئاسایش،‮ ‬بەڵام چونکی‮ ‬ئیرادەیەکی‮ ‬بەھێز لە پشت حەشدی‮ ‬شەعبییەوە ھەیە و دەیەوێت رێگری‮ ‬بکات لە بە مەدەنی‮ ‬و‮ ‬یاساییبوونی‮ ‬عێراق،‮ ‬ئەو پرۆژەیە بە زۆرینەی‮ ‬دەنگ پەسەند دەکرێت،‮ ‬ئەگەر نییەتی‮ ‬خراپ لە ئارادا نییە،‮ ‬بۆچی‮ ‬ئەو ئیمکانیەتە مرۆیی‮ ‬و ماددی‮ ‬و سەربازییەی‮ ‬بۆ حەشد دابینکرا،‮ ‬نەخرایە ژێردەسەڵاتی‮ ‬سوپای‮ ‬عێراق‮! ‬ئەگەرچی‮ ‬بەھێزبوونی‮ ‬چ سوپا و چ حەشدی‮ ‬شەعبی،‮ ‬ھەردوولایان مەترسین بۆسەر کورد،‮ ‬مەگەر کاتی‮ ‬خۆی‮ ‬مالیکی‮ ‬سوپای‮ ‬نەھێنایە بەرانبەر پێشمەرگە تاوەکو کارتی‮ ‬سیاسی‮ ‬بەسەر ھەرێمدا بسەپێنێت،‮ ‬بەڵام ئیرادەیەکی‮ ‬بەھێز لە ھەرێمەوە رووبەڕووی‮ ‬مالیکی‮ ‬وەستایەوە و ھێندەشی‮ ‬نەبرد داعش لە چەند کاتژمێرێکدا سوپاکەی‮ ‬مالیکی‮ ‬بەرەو نزیکی‮ ‬بەغدا کشاندەوە،‮ ‬بە ھەمان شێوەش حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬مەترسییە بۆسەر ھەرێم،‮ ‬بەڵام جیاوازییەکە تەنیا لەوەدایە،‮ ‬کاتی‮ ‬خۆی‮ ‬سوپا بە تەنیا مەترسی‮ ‬بوو بۆسەر ھەرێم،‮ ‬بەڵام حەشد ھەم بۆسەر ھەرێم و ھەمیش سوننەی‮ ‬عەرەبی‮ ‬ھەڕەشەیە،‮ ‬چونکە ئامانج لە دروستکردنی‮ ‬حەشد،‮ ‬برەودانە بە فیتنەی‮ ‬مەزھەبگەرایی،‮ ‬نەک پاراستنی‮ ‬عێراقییەکان‮. ‬

دوای‮ ‬پەسەندکردنی‮ ‬پرۆژەیاساکەش،‮ ‬حەیدەر عەبادی‮ ‬سەرۆکوەزیرانی‮ ‬عێراق لەسەر پشکی‮ ‬شیعە و‮ ‬یەکێک لەو سەرکردە باڵایانەی‮ ‬عێراق کە بە رەمزی‮ ‬دروستبوونی‮ ‬حەشد ناوی‮ ‬دێت،‮ ‬لە بەیاننامەیەکدا،‮ ‬وێڕای‮ ‬پێشوازیکردن لە‮ ‬یاساکە،‮ ‬رایگەیاند،‮ ‬حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬نوێنەرایەتی‮ ‬ھەموو عێراقییەکان دەکات و بەرگری‮ ‬لە ھەموو عێراقییەکیش دەکات‮. ‬ئەمەش دەلالەتە لەوەی‮ ‬کە ئیدی‮ ‬پیرۆزی‮ ‬بەو ھێزە دەدرێت و لە گەمە سیاسییەکاندا رۆڵێ پێدەدرێت و بەھۆیەوە پێگەی‮ ‬سوپا لاواز دەکرێت و ئەوەی‮ ‬کە نابێت لەڕووی‮ ‬یاساییەوە سوپا ئەنجامی‮ ‬بدات،‮ ‬ئیدی‮ ‬بۆی‮ ‬ھەیە حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬ئەنجامی‮ ‬بدات،‮ ‬بۆ نموونە گوشاردروستکردن بۆسەر ھێز و لایەنە سیاسییەکان بە بیانووی‮ ‬پاراستنی‮ ‬پێکھاتەی‮ ‬زۆرینەی‮ ‬عێراق کە شیعەکانن،‮ ‬ھاوکات رەنگە بیەوێت لەشکرکێشی‮ ‬بکاتە سەر ھەرێمی‮ ‬کوردستان بە تایبەتی‮ ‬ئەو ناوچانەی‮ ‬دەکەونە دەرەوەی‮ ‬ھەرێمی‮ ‬کوردستان و ئێستا پێشمەرگەیان تێدا جێگیرکراوە،‮ ‬چونکە خاکی‮ ‬کوردستانن و بەھۆی‮ ‬شەڕەوە پێشمەرگە رزگاری‮ ‬کردوون،‮ ‬ھەروەھا ئەجێندایەکی‮ ‬تری‮ ‬دروستکردنی‮ ‬ئەو ھێزە برەودانە بە پێکھاتەی‮ ‬شیعە و زاڵکردنێتی‮ ‬بەسەر سوننەکاندا‮.‬

سەیرە ئەمەریکا عێراق لە چنگی‮ ‬سەددام رزگار دەکات،‮ ‬کەچی‮ ‬دەیداتە دەست چنگی‮ ‬ھێزێکی‮ ‬میلیشیای‮ ‬وەک حەشد‮! ‬بەھێزبوونی‮ ‬حەشد بە تەنیا زیانی‮ ‬بۆسەر سوننەکان و کورد نییە،‮ ‬بەڵکو زیانی‮ ‬گەورە لە بەرژەوەندییەکانی‮ ‬ئەمەریکا دەدات لە ناوچەکەدا،‮ ‬پەیامێکی‮ ‬روونیشە لەوەی‮ ‬رۆڵی‮ ‬ئەمەریکا لە عێراقدا‮ ‬یان نەماوە،‮ ‬یان خەریکە نامێنێت،‮ ‬چونکە ئەوەی‮ ‬حەشدی‮ ‬دروستکرد،‮ ‬نەیاری‮ ‬سەرسەختی‮ ‬کرانەوە بە رووی‮ ‬دیموکراسی‮ ‬و‮ ‬یاسا و مەدەنییەتە،‮ ‬ئەمەریکاش کاتی‮ ‬خۆی‮ ‬دەیگوت ئێمە دیموکراسی‮ ‬و‮ ‬یاسا و مەدەنییەت لە عێراقدا دەچەسپێنین،‮ ‬ئەوەتا حەشد ئەو خەونەی‮ ‬ئەمەریکا لە عێراقدا پووچەڵدەکاتەوە‮.‬

لەو نێوانەدا گرنگە ھەرێم خۆی‮ ‬لە گێچەڵی‮ ‬حەشد لە قۆناغی‮ ‬دوای‮ ‬داعشدا بپارێزێت،‮ ‬بەو مانایە نا ئەگەر حەشد بووە ھەڕەشە،‮ ‬کورد بێدەنگ بێت،‮ ‬بەڵکو وەڵامی‮ ‬چەک بە چەک بداتەوە،‮ ‬بەڵام ھەتا دانووستان ھەبێت باشترە،‮ ‬ئاشکرایە ئەو ھێزە بۆ گێچەڵی‮ ‬سیاسی‮ ‬و مەزھەبی‮ ‬دروستبووە تاوەکو تەسفییە حساباتی‮ ‬سیاسی‮ ‬پێ ئەنجامبدەن،‮ ‬ھەڵبەت عێراقی‮ ‬دوای‮ ‬داعش دەیەوێت لەسەر ئەو ناوچانەی‮ ‬کە پێشمەرگە رزگاری‮ ‬کردوون گێچەڵ بە ھەرێم بفرۆشێت،‮ ‬بۆیە دەبێ لە قۆناغی‮ ‬سەرەتادا ھەرێم رای‮ ‬جیھانی‮ ‬لە بەرانبەر حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬ئاگادار بکاتەوە کە پێشبینی‮ ‬دەکرێت دژی‮ ‬ئاسایش و بەرژەوەندییەکانی‮ ‬خەڵکی‮ ‬کوردستان بووەستێتەوە،‮ ‬ئینجا نێوماڵی‮ ‬خۆی‮ ‬یەکبخاتەوە و رووبەڕووی‮ ‬ھەر ھەڕەشەیەکی‮ ‬دوای‮ ‬داعش ببێتەوە،‮ ‬بە شێوەیەک دیپلۆماسی‮ ‬ھەنگاوی‮ ‬یەکەم بێت و نیشاندانی‮ ‬ھێزیش گرنگێتی‮ ‬ھەیە کە خۆی‮ ‬لە بایەخدانی‮ ‬زیاتر بە ھێزی‮ ‬پێشمەرگە دەبینێتەوە.

ماڵپه‌ڕی شاخه‌وان برایم عه‌بدوڵا