په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

١٥\١٢\٢٠٢٥

   دەرەقەتی ئەوان نایێم!

دارا خونچە

لە پێچی هەر تارماییەک چرایەکم داگیرساند و
                 لە دوڕ دڵی هەر شەوەزەنگێش مەشخەڵێ
لە پشت هەر پرس و مژار و ئاریشەیەک
         دەیان پرسیار و گەڕان و سەتان لاپەڕەم واڵاکرد
لە رووپەڕی هەر پارچەیەک لە برسییەتی
    نایابترین توخمی رەشگوڵ و شەشپەڕم وە خاک بەخشی
١، ٢
لێ ئەز هەرگیز.. دەروەستی ئەوانە نایێم
٣
         گوڵوگوڵزار.. دارودەوەن ناپەژرێنن
٤
                  پارێز ناکەن لە شێلانی مێرگ و چیمەن
         دەنگ و ئاوازی شالوور و هیچ پەڕندەیێ ناژنەون
         هەر رێک ئێژی ئامانج لە چێبوونیان ئەوە
                               هەرچی گیاندارە قڕیکەن!
    ئاخر ئەوان
        لە دوڕ ئەفسوونی ئاسمانێ و
        لە پشت لەمپەر و دیواری نەریتبازیی دەرگیربوونە
        لەباتی نان
            راوڕووت و جودایی رەنگ و رەگەزان رەنێودێنن
        لەجیاتی ژیار و ژەندنی ژێی ژیربێژیی ژین و ژیان
        مەژیی ژەنگنیان پڕ ژارە و هەر ژانوژوو دەپڕژێنن!
        لەسەر حەز و خولیای ماچێ
             لەسەر سادەترین بەرکەتن و رامووسانێ
                   لەسەر رامان و یەک نیگای راگوزەریی       
              تا دوا رادەی توندوتیژیی و ئەشکەنجەدان
                  تا کوشتن و خۆکوشتنیش ئۆقرە ناگرن!
ئەز دەرەقەتی ئەوانە نایێم
       هێندە چرووک سوورتکن؛
٥
                 حەز و ئارەزووی سروشتیی
                            لە چارچیوە و بازنان دەگرن
       وە پێی دین و داب و نەریتی ژەنگاویی و نێرەوزیی
٦
                  هەر خەریکن هێڵی سۆر و تۆخ دەکێشن!
کەچی شەوان نێریان.. مێیان
             لە ساوایان تاکو پیر و پەژموردەیان   
      کاتێ خەونی جەستەبازیی
      وە دایباب و خویشک و برا و کیژ و کوڕانیان دەبینن
٧، ٨
            لە رامووسان و ژەنینی خۆ ناکەون تا واگادێن
٩
            کە واگاشدێن
                 وە ئاخ و ئۆف خەو لە خۆیان دەخەنەوە
                         هیوادارن هەمان خەون ببیننەوە!
نا نا.. ئەز هەرگیز دەروەستی ئەوانە نایێم
لێ دەکارم و لەدەستمدێ پێیانبێژم؛
        گەر مەژییتان تەنێ پیچەک وەگەڕبخەن
١٠
        ئەرخەیان بن
١١
        ئەو چێژوچەشە شیرین و مێخۆشانەی
        لە خەونانتان دەگەڵ کەسانی نێزیکتان وەریدەگرن
               سبەی دووزبەی.. دەبنە کەتواری سەردەم و
١٢
                  نەوەکانتان پۆڵ پۆڵ دەخزێنە نێویەوە!
ئەرێ ئەمن.. دەرەقەتی ئەوان نایێم
لێ دڵنیام
کاتێ ئەفسوونی ئاسمانان پووچ دەبنەوە
         دیوارەکانی زیندانی پەیوەندییەکان هەڵدەتەکێن
قەڵا و قوللە و باڵەخانەی
              بوونەوەری درۆزنانەی کۆمەڵایەتی دادەڕمێن
        ئیدی چیدی جەستەی بێوەی ناچار نابی
          داپۆشین و ملکەچبوون و بڤەکاریی گەرەک نابی!
________________________________________________________
١- رەشگوڵ: جۆرەکە لە گەنم، گوڵەکەی گەورەترە و رەش دەنوێنی، دنکەکانی گەورەترن، کە گوڵەکەی وە ئاستەمەک دەبرژێنی دنکەکانی دەبنە ''قەلەخەرمان''، ساواریش هەر لەو گەنمە چێدەکرێ.
٢- شەشپەڕ: جۆرەکە لە جۆ، گوڵکەی شەش رێز دنکە جۆ پێکەوە دەگری، رەنگی دنکەکانی سپیپاتترە لە جۆی ئاسایی.
٣- دەروەست: پێوەستان، دەرقەتهاتن. ئەو وشەیە جودایە لە ''دەربەست'' کە واتای (بەتەنگهاتن، پەککەتن، پابەستبوون، گرنگییدان، پەیوەستبوون، پەیوەندداربوون، و... تد)ێ دەگەیەنی.
٤- ناپەژرێنن: پەسند ناکەن، ئەرێ ناکەن.
٥- سوورتک: بێشەرموشۆ، چەقاوەسوو، بێئابڕوو، سووک، رەوشت خراپ.
٦- نێرەوزیی: نێرینەیی، نێرسالاریی، مۆزەمۆزی نێرینەیی.
٧- دایباب: داک و باب.
٨- خویشک: خوشک.
٩- واگادێن: وەئاگادێن، بەئاگادێن، لەخەوڕادەبن، بێداردەبنەوە.
١٠- پیچەک: کەمەک، قیچەک، تۆزەک، هەندەک، هندەک.
١١- ئەرخەیان: دڵنیا، بێخەم، دڵ ئاسوودە.
١٢- کەتوار: هەر دیاردە و تشتەک کە لە دەرێی خواست بوونی بابەتییانەی هەیە.

 

ماڵپه‌ڕی دارا خونچە

 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک