|
دەیانکوژن و
پرسەشیان بۆ دەگێڕن...!
بەشدار عه‌لی
وەکو هەڵوێستێک بەرامبەر ئەو شەپۆڵە توندوتیژییە نەبڕاوەیەى کەلە دژى
ژنان و ئافرەتانى دونیا ئەنجام دەدرێت،هەموو ساڵێک لە رێکەوتى (19/11)
شەپۆڵێک لە کار و چالاکى بەرێوە دەچێت بۆ بەرگرتن و کەمبونەوەى
توندوتیژی دژى مێینەکانى کۆمەڵگا ،ئەمساڵیش بەرێوبەرایەتى نەهێشتنى
توندوتیژى دژى ئافرەتان لەم بەروارەدا(19 تاکو25/11) هەفتەیەکى بۆ
بەرەنگاربونەوەى توندوتیژى راگەیاند.
هەڵوێست وە‌رگرت دژى ئەو شەپۆڵە توندوتیژییە‌ى کە بەرامبەر ئافرەتانى
دونیا ئەنجام دەدرێت، پەیامێکە بۆ زیاتر شە‌رمە‌زارى و رێسوایى عە‌قلیە‌تى
دۆگمایى ژن کوژان و هۆکارە‌کانى و پشتەوەى زیاتر تە‌شە‌نە‌کردنى ئەم
دیاردە‌یە.
ئە‌وە‌ى پێویست لێرە‌دا هەڵوێستەى لەسەر بکەین،ژن کوشتن و کۆتایهێنان
بە ژیانى کە‌سە نزیکە‌کانى ئینسان ،لە ئەنجامى پرۆسە‌یە‌کى
درێژخایەنەوە هاتووە کە مرۆڤە‌کان ناچار دە‌کات دە‌ستیان بچێتە
گیانى نزیکترین و خۆشە‌ویسترین کە‌سیان کە خوشک و هاوسە‌ر و
دایکیتیان،بە مانایە‌کى تر ئەو قە‌تڵگایە‌ى ژنان کە ئە‌مرۆ بە‌رێخراوە
لە ئەنجامى زاڵکردنى فە‌رهە‌نگێکى بۆگەنەوە لە نێو هزر و بیرکردنە‌وە‌ى
تاکە‌کانى کۆمەڵگاوە لەلایەن دەسەڵاتى سیاسیەوە سەرچاوەى گرتوە کەوا
مرۆڤەکانى راهێناوە ساکارترین و سەرەتاترین و تایبەتیترین
پەیوەندییەکانى مێینەى کۆمەڵگا لاى گومان و گوناحە،لە ئەنجامى زاڵکردنى
کەلتور و داب و نەریتێکى سەرچاوە گرتوو لە دین و خورافیاتەکاندا کە ژن
وەکو کۆیلە و خزمەتکار و عەبد سەیر دەکا و دەرچون لە بڕیارەکانى نێرینە
سزاکەى کوشتن و زیندانى تاهەتاییە،لە‌ئە‌نجامى کارپێکردنى یاساو دە‌ستورێکى
دواکە‌ووتوە کە دە‌ستى بکوژان ئاوە‌ڵا دە‌کات،بە‌هۆى بوونى ئەو وە‌زعیە‌تە‌وە
کوردستان و عێراق بۆتە ژینگەیەکى لەبار بۆ دورستکردنى(بکوژ) و نزیکە‌ى
یە‌ک سە‌دە‌یە ئەو گۆرە‌پانە قە‌سابخانە‌یە‌ک بووە بۆ ژنان و ئافرەتان
و زیندە‌بە‌چاڵکردنى خە‌ون و خولیا هیواکانیان.
رژێمى گۆر بە‌گۆرى بە‌عس سە‌رە‌کیترین پایە‌کانى حوکمڕانى لەسەر
کوشتن و ئازاردان و زیندانى کردن و یە‌خسیرکردنى تاکە‌کان راگیر
کردبوو،لەم نێوە‌ندە‌شدا ژنان و ئافرەتان بە‌شى شێریان بە‌رکە‌وت و
لەژێر ناوى جۆراو جۆردا زۆرترین ژمارە‌یان بێ گیان کران،بە‌کۆمەڵ سە‌ریان
لە‌لە‌شیان جیا دە‌کرایە‌وە لەژێر بە‌هانە‌ى لە‌شفرۆشیدا، کە‌چى هەر
خۆشیان بەهە‌زار و یە‌ک شێوە لە‌هەڵدابوون بۆ ناچارکردنى ئافرەتان تا
دە‌ست بۆ لە‌شفرۆشى بە‌رن،دارزیوترین دەستور و یاسایان بە‌سە‌ردا فە‌رز
کردن و وەکو مرۆڤە پلە دوو و پلە سێ لە کۆمەڵگا چاویان لێکراوە،سەرەتاترین
ئازادییە تاکە کە‌سیە‌کانیان لەژێر پرسیاردا بووە،بە‌هۆى ملهوڕى و
شە‌رانگێزى و بە‌رژە‌وە‌ندى عە‌قلیە‌تى حیزبى و بە‌عس و شە‌ڕە یە‌ک لە‌دوایى
یە‌کە‌کانیەوە بە هە‌زارە‌ها ئافرە‌ت،پیاوە‌کانیان بە‌زۆر ناردنە بە‌رە‌کانى
جە‌نگ و ئیتر نە‌گە‌رانە‌وە و ئافرە‌تە‌کانیان ماڵوێرانوسە‌رگە‌ردانکران.
دوایى ئە‌وە‌ى کە ئەو رژێمە دژە ئینسانیە لە کوردستاندا گۆرى گوم
کرد،نەک ئەو دیاردانە بە‌رۆکى ژنان و ئافرەتانى بە‌رنە‌دا ،بەڵکو
بە‌پێچە‌وانە‌وە بوو بو تە‌وقێک و هە‌زارە‌هاى تر بوونە قوربانى.
هە‌مان عە‌قڵیە‌ت کۆمەڵگاى بە‌رێوە‌برد و بە هە‌زارە‌ها کچ و کوڕ تەنها
لەسەر دوو ووشە و نامە گۆرینە‌وە‌یە‌ک و نێگایە‌کى پر گلە‌یى و تە‌لە‌فۆنێک،دە‌رفە‌تیان
نە‌دان چیتر هە‌ناسە بدە‌ن،بەهەمان ریتم و ئاوازەوە کوتایان و لەشەڕ و
جەنگەکانیان سەدان گەنج و لاویان لە خێزانەکانیان جیاکردەوە ،هە‌مان
یاساکانى سە‌ردە‌مى رژێمى بە‌عس بوو بە نسیبى خەڵک و کوشتنى ژنان (بە‌خە‌باتێک)
بۆ سە‌ندنە‌وە‌ى شە‌رە‌ف حیساب کراوە و لایە‌ن و دە‌زگایە‌ک نە‌بووە
پێشیان بڵێ لە پشت چاوتان جوتێک برۆى رەش هە‌یە!
ئیتر ئەو پرۆسە دژە ژنە بە‌ردە‌وام بوو تاکو ئێستاى هێنا کە
ژنکوشتن ببێتە دیاردە و رۆژنامە و گۆڤار و بڵاوکراوە‌کان نە‌توانن
فریاى بڵاوکردنە‌وە‌ى هە‌واڵە‌کە‌ى بکە‌ون، چونکە رۆژێک نیە دە‌یان
رووداوى کوشتن و ئازاردان و زیندانى و لێدان لە شار و شارۆچکە‌کانى
کوردستان روو نەدات،دەسەڵاتى سیاسى زۆر بەئاسانى دەتوانێ بەر بەم
دیاردە بگرێت هەروەکو چۆن هەر باج و رسوماتێک بیەوێت لە خەڵکى
وەردەگرێت و دەیکات بەیاسا و کەس زاتى نیە لێى لابدات،بۆیە راگەیاندنى
ئەم کەیسە وەکو پرسەیەکى لێدێت بۆ کوشتنى پۆلێک مرۆڤ،کى لە توانادایە
بەر لە روودانى کارەساتەکە بەرى پێبگیرێت ،لەگەڵ ئەوەش ئەم
راگەیاندنە،پە‌یامێکى ئینسانى و ئومێکى گە‌ورە‌یە کە رۆژێک دادێت لەم
کۆمەڵگایە‌ش بێ مافى و نایە‌کسانى و توند وتیژى باسێکى نابێت،ئەم هە‌فتە‌یە
زە‌نگێکى دیکە‌یە بۆ دە‌سە‌ڵاتداران کە پیوێستە بە خۆیاندا بچنە‌وە
کە ئەو وە‌زعیە‌تە جێگاى قبوڵ نیە و پێویستە رێو شوێنى توند بگرنە
بەر بۆ هە‌رچى زووتر کە‌مکردنە‌وە‌ى ئەو دیاردە قیزە‌وە‌نە لە‌رێگاى
گۆڕینى سە‌راپاى ئەو یاسا دژە ئینسانیانە‌ى کە ئێستا لە کوردستاندا
کارى پێدە‌کرێت بە یاسا و دە‌ستورێکى مە‌دە‌نى و پێشکە‌وتوو کە رێگا
بەکەس نەدات گیان لە بەرامبەرەکەى یان کەسێکى تر بسەنێتەوە لەژێر هەر
بەهانەیەک بێت،نەک تەنها ئەمەش بەڵکو بەدواداچون و لێپرسینەوەشى
گەرەکە،چونکە سەدەیەکە دەسەڵات و یاسا و دەستور و فەرهەنگ و کەلتور و
داب و نەریتەکان لە پشتەوەى بکوژان بوە.
|
