په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌ئێمهلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

 

 

ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنه‌کان چیان له‌ یه‌کێتی ده‌وێت؟


یوسف کانیمارانی

 
ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن ڕێکخراوێکی سیاسی تیرۆریستیه‌وسه‌ره‌تای دروست بونی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ساڵی 1946 به‌شێکی سه‌ره‌کی ئه‌و ڕێکخراوه‌ ئه‌وسا له‌ ئیمپریالیزمی جیهانی پێکهاتبوو بنه‌چه‌ی سه‌ره‌کیشیان عه‌سکه‌رتاره‌تورکه‌ فاشێسته‌کانی ناو دام وده‌زگا سه‌ربازی و هه‌واڵگریه‌کانی ده‌وڵه‌تی تورک بوون، کاری ئه‌م ڕێکخراوه‌ تیرۆریستیه‌ ئه‌وه‌نده‌ نهێنی وبه‌به‌رنامه‌ یه‌ که‌ ده‌توانرێت گومانی ئه‌وه‌ بکرێت که‌له‌سه‌رانسه‌ری دنیادا ڕێکخراوێکی هاوشێوه‌ی ئه‌و به‌و به‌ربڵاویه‌ نه‌بێت، کردارو به‌رخودی هه‌ندێک له‌سه‌رۆکی وڵاته‌کان به‌تایبه‌ت له‌ ئه‌وروپا ده‌زگا هه‌واڵگری و زانیاری کۆکه‌ره‌وه‌کانی خستۆته‌ ئه‌و گومانه‌ی که‌ به‌شێک بن له‌ ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن، تائه‌وکاته‌ی ئه‌و ڕێکخراوه‌ هه‌وڵی له‌ناوبردنی سه‌رۆکی پارتی دادو گه‌شه‌ی تورکیایان نه‌دا که‌سێک به‌و شێوه‌یه‌ی ئێستا ناوی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنی نه‌بیستبوو به‌ته‌نها سه‌رۆک عبدوڵا ئۆجه‌لان نه‌بێت، سه‌رۆکی پارتی کرێکارانی کوردستان ده‌مێک بوو هه‌ستی به‌هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌و گروپه‌ده‌کرد له‌سه‌ر به‌لاڕێدا بردنی پڕنسیب و دیسبلێنی حزبی، هه‌موو ئه‌وانه‌ی له‌سه‌رۆکایه‌تی پارتی کرێکاران له‌سه‌ره‌تای ساڵی 1991 وه‌ تا ئه‌مڕۆ به‌تایبه‌ت له‌ باشوری کوردستان گومانی بوونی په‌یوه‌ندی و تۆڕی جاسوسی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنیان لێده‌کرا ڕاست ده‌رچوو.

 

ساڵی 1993 من له‌ خولێکی په‌روه‌رده‌یی له‌ هه‌ندێ ناوچه‌ی جیاجیای سنوره‌کانی نێوان کوردستانی باشور و ڕۆژهه‌ڵات و باکور که‌سانێکم له ‌سه‌رکردایه‌تی ئه‌و پارته‌ ئه‌ناسی که ‌سه‌رباری ئه‌وه‌ی قسه‌وباسکردن له‌سه‌ر که‌سانی ناو پارتی به‌شێوه‌یه‌کی ئاشکرا نه‌بوایه‌ یاسا‌غ بوو به‌ڵام زۆرجار له‌گه‌ڵ شه‌هید دکتۆر سیروان باسمان له‌گومانی بوونی په‌یوه‌ندی له‌نێوان که‌سانی به‌رپرسی ئه‌و باره‌گایانه‌ له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی فاشستی تورک له‌ڕێگه‌ی پارتی و یه‌کێتی ئه‌کرد، له‌وانه‌ ماهیر وڵات و ئارام عه‌لی و بایز(هاوکار) و سه‌لیم له‌ کۆتایشدا به‌ئاسانی ده‌رکه‌وت هه‌ریه‌کێک له‌مانه‌ چی ئه‌رکێکی له‌لایه‌ن ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنه‌وه‌ پێسپێردرابوو ده‌ره‌نجامیش دیاره‌ ئێستا ئه‌و که‌سایه‌تیانه‌ له‌کوێن؟

 

زۆر جار باسمان له‌بوونی په‌یوه‌ندی نێوان سامی عه‌بدوڕه‌حمان و فڕانسۆ هه‌ریری و هه‌ندێک له‌و که‌سانه‌ ده‌کرد که‌ کار بۆ ده‌وڵه‌تی فاشستی تورک ده‌که‌ن که‌ هه‌ر ئه‌مانه‌ش بوونه‌ هۆی هه‌ڵگیرسانی شه‌ڕی ناوخۆ بۆ چه‌ند ساڵێک له‌ کوردستان، گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و چیرۆک و به‌سه‌رهاتانه‌ ده‌رفه‌تێکی زۆری ئه‌وێت ، ئه‌وه‌ی که‌زۆر گرنگه‌ لێره‌دا باسی بکه‌ین چه‌که‌ره‌وگه‌شه‌کردنی ئه‌و ڕێکخراوه‌ تیرۆریستیه‌یه‌ له‌ کوردستانی باشور به‌تایبه‌ت له‌ ناو سه‌رکردایه‌تی یه‌کێتی وپارتی، به‌تایبه‌تیش له‌ ناو یه‌کێتی ڕوداوه‌کانی ئه‌م دوایه‌و دیارده‌ی گه‌نده‌ڵی که‌هیچ که‌سێک شه‌رم وسڵی لێناکاته‌وه‌ ناشیرین کردنی مێژوی ڕاپه‌ڕین و قوربانی دانی کۆمه‌ڵانی خه‌ڵک له‌به‌رچاوی هه‌موو دنیاو هه‌وڵدان بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی یه‌ک هه‌ڵوێستی کورد له‌به‌رانبه‌ر حوکمه‌تی ناوه‌ند وهێرش وپه‌لاماره‌ یه‌ک له‌دوای یه کی ییه‌که‌ سه‌ربارزیه‌ تورکه‌کان بۆ سه‌رباشوری کوردستان وبونی خوێندنگاوبنکه‌ی مه‌شقی سه‌ربازی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن له‌ باشوری کوردستان و ده‌یان ئاماژه‌ی تر ئه‌وه‌ ئه‌گه‌یه‌نێت که‌ ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن به‌شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاو ده‌ستی گرتووه‌ به‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی کوردی، هه‌وڵی ئه‌و ڕێخراوه‌ تیرۆریستیه‌ش به‌شێوه‌یه‌کی نهێنی له‌ ڕێگه‌ی خه‌ڵکه‌ سه‌ربازیه‌کانه‌ چونکه‌ ئه‌م جۆره‌که‌سانه‌ له‌ڕوی ئاستی وشیاری نه‌ته‌وایه‌تی وگرنگی دان به‌ ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ی هیچ بایه‌خێک ناده‌ن، ئه‌وه‌ی له‌م دوایه‌دا به‌رپرسێکی سه‌ربازی نه‌خوێنده‌وار له‌ڕێزه‌کانی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان له‌ ده‌رکردن و تیرۆر کردنی ئه‌ندامان و تێکۆشه‌ره‌کانی یه‌کێتی ئه‌یکات ئه‌چێته‌ خانه‌ی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنه‌وه‌ بێ زیادوکه‌م هاوکات پێدانی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ زۆره‌ به‌که‌سێکی سه‌ربازی و بێده‌سه‌ڵاتی ئه‌ندامانی مه‌کته‌بی سیاسی به‌ئاشکرا ئاماژه‌ به‌ فشاری ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن و پابه‌ندی ناوه‌ندی بڕیاری ده‌سه‌ڵه‌تی باشور ئه‌ده‌ن به‌م هێزه‌وه‌.


له‌م نوسینه‌م دا مه‌به‌ستی سه‌ره‌کیم وریاکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵانی خه‌ڵکی کوردستانه‌ له‌ مه‌ترسی هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن ، ئه‌و ده‌رکردنانه‌ی که‌ سه‌رکردایه‌تی یه‌کێتی ده‌ستی پێکردووه‌ به‌مه‌به‌ستی لاوازکردنی پایه‌کانی یه‌کێتیه‌ که‌ تا ئه‌مڕۆش یه‌که‌کانی خواره‌وه‌ی سه‌رسه‌خترین دوژمنی داگیرکه‌رانی کوردستانن و ئه‌و شێوازی کارکردنه‌ ته‌نها بۆ به‌هێزکردنی ده‌سه‌ڵاتی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنه‌کانی ناو ده‌سه‌ڵاتی کوردیه‌، کاتی ئه‌وه‌ هاتووه‌ ئه‌ندامان و لایه‌نگران و پێشمه‌رگه‌ تێکۆشه‌ره‌کانی یه‌کێتی به‌یه‌ک ده‌نگ و هه‌ر له‌ناو خودی بازنه‌ی ڕێکخراوه‌یی یه‌کێتی دا خه‌ڵکانی گوماناوی ئه‌ڕگه‌نه‌کۆنیست نه‌فه‌ره‌تیان لێبکرێت و چیتر ڕێگه‌یان پێنه‌درێت له‌وه‌زیاتر ماڵی یه‌کێتی وێران بکه‌ن، ئه‌وانه‌ی ڕێگرن له‌به‌رده‌م خۆڕێکخستنه‌وه‌و فۆڕماتی یه‌کێتی وهه‌رڕۆژه‌ی به‌بیانویه‌ک کۆنگره‌ دوائه‌خه‌ن به‌شێکی گرێدراون به‌ئه‌ڕگه‌نه‌کۆن و فه‌وتان و له‌ناوچونی هێزێکی گه‌وره‌ی کوردستان به‌قازانجی دوژمنانی کوردستانه‌..
 

 

29.9.2009

فه‌ڕه‌نسا