|
٣٠\١\٢٠١٦
گەڕانەوەی فاشیزم.
هۆشیار
ئەوڕەحمان
لێرەدا پیاچونەوە بەمێژوی ئایدۆلۆژیای فاشیزم سەرهەڵدانی لە رۆژئاوادا
بەپێویست نازانم ، چونکە بابەتەکەمان پەیوەندی راستەوخۆی بەفاشیزمی
دینی رۆژهەڵاتیەوە هەیە*، کە سەرەتای دەرکەوتن وخەمڵان
وبەرجەستەبونەوەی دەگەڕیتەوە بۆ دوای یانزەی سەپیتەمبەر و
خۆفۆرمۆلەکردنەوەی رێکخراو و گروپە تیرۆرستیە جیهادیستەکانی القاعدة و
بۆکۆحەرام و الشباب وتالیبان و ئیخوانیەکان و داعش ، کەبەشێک
لەدەوڵەتانی ناوچەکە هاوکار وهۆکارن بۆ دروست بون و مانەوەیان!
یەکێک لە سیماهەرە دیارەکانی هەر ڕژێمێکی فاشیست ، دوژمنایەتیکردنێتی
لەگەڵ تویژی ڕۆشنبیران ... بۆ سەلماندنی ئەو راستیەش بروانە میژوی حیزب
وحکومەتە فاشیستەکانی ئیتاڵیا و ئەڵەمانیا و ژاپۆن لە نیوان شەڕی
جیهانی یەکەم ودوهەمدا، جگە لە تایبەتمەندیەکانی تری حیزب وحکومەتە
فاشیستەکان کە خۆیان لەم خالانەی خوارەوەدا دەبیننەوە:
١- دەرکەوتنی سەرۆکێکی خاوەن کاریزما وهەڵکەوتو وەکو پاڵەوانی نەتەوەیی.
٢- ئامانجێکی گشتی میللی.
٣- حیزبێکی میلیتاریست.
٤- بەزیندویی هێشتنەوەی میتۆلۆژیای نەتەوەیی وکەلتوری ئایینی.
٥- پێڕۆکردنی ئایدۆلۆژیایەکی تۆتالیتاریانە (دیکتاتۆری).
٦- کۆکردنەوەی سەرمایە لە لای حیزبی دەسەڵاتدار.
جگە لەو تایبەتمەندیانە هەمو حیزبەفاشیستەکانی بەدرێژایی مێژو گەلەکانی
خۆیان هەڵخەلەتاندوە، بەوەی کە ئیوە جیاوازن وخاوەن ئایینێکی ئاسمانی و
نەتەوەیەکی زۆر تایبەت وهەڵبژێردراوی خودان لەسەر زەوی ونابێ لەگەڵ
ئەوانیتردا یەکسان بن.
ئێمە لێرەدا ئەو پێشەکیەمان بۆ بەراوردکاری دۆخی ئیستای دەسەڵاتی
ئاکپارتیە، ئاخۆ تا چ رادەیەک لەو تایبەتمەندیانەی حیزبێکی فاشیدا پشکی
بەردەکەوێ؟ ئاکپارتی ساڵی ٢٠٠٢ لە پرۆسەیەکی دیمۆکراتیدا دەسەڵاتیان
گرتە دەست ودروشمەکانیان بریتی لەچارەسەری ئاشتیانەی مەسەلەی کورد و
دیمۆکراتیزەکردنی تورکیا وکرانەوەی تورکیا و سفرکردنەوەی ناکۆکیەکانی
تورکیا لەگەڵ دراوسێکانیدا و سەرزەنشتکردنی ڕژێمەکانی ساڵانی ١٩٩٠ ،
کەچی لە ئێستادا ئاکپارتی خۆی بۆتە دەسەڵاتێکی نەبیست وداپڵۆسێنەرو
مرۆڤکوژ و زەوتکردنی هەمو ئازادیەکان، لە کاتێکدا ئەم حیزبە فریودەرە
بۆ خۆقایمکردنی دەسەڵاتی خۆی بیرۆکەی پێکهێنانی کۆمیتەی (پیاوە
عاقڵەکان*) ی خستەبەردەم خەڵکی تورکیاوە، کە ئاکپارتی بێ پرسی ئەم
کەسایەتیانە هیچ بڕیارێکی چارەنوس ساز سەبارەت بەتورکیا نادات
ودەگەڕێتەوە بۆ راوێژ لەگەڵ نوێنەری ناوچەجیاجیاکانی تورکیادا. بۆ ئەو
مەبەستەش ئاکپارتی تورکیای دابەشکردە سەر (٩) هەرێم وئەو ٦٣ پیاوە
عاقڵەی ناردە ئەو هەرێمانە بۆ لێکۆڵینەوە وتوێژینەوە پاش چەندین مانگ
یەکەم راپۆرتیان لەڕێگەی (رفعت حەسارجیلیک) وە کە سەرۆکی کۆمیتەکەیە
دایە دەستی ئاکپارتی و یەکەم خاڵی بریتی بو لەمەسەلەی کورد، واتا ئەو
کۆمیتەیە چارەسەری مەسەلەی کوردیان وەکو کلیلی چارەسەری سەرجەم
کێشەکانی تورکیا خستەبەردەم دەسەڵاتی ئاکپارتیەوە... بێ چارەسەرکردنی
مەسەلەی کوردیش لەتورکیادا هەمیشە لە گیانەڵادا دەبێ هەرگیز ئاسایش
وئارامی بەخۆیەوە نابینێت لە هیج ئاستێکدا! ئاکپارتی پاس بینینی ئەو
ڕاپۆرتە لە پێکهێنانی ئەو کۆمیتەیەش پەشیمان دەبێتەوە، بەتایبەتی یەکێک
لە ئەندامانی ئەو کۆمیتەیە بەناوی (ئەتیەن مەهچوپیان*) کە هاوکات
ڕاوێژکاری داود ئۆغڵو بو لە یادی سەدساڵەی (قەتڵوعام) ی ئەرمەندا ،
کەساڵی پار یەکێتی ئەوروپاش بەفەرمی ئەو کارەساتەی بەکۆمەڵکوژی ناساند
، مەهچوپیان دژی هەڵوێستەکەی یەکێتی ئەوروپا نەوەستایەوە و دواییتر
ئاکپارتی بەهیچ شێوەیەک ئاماژەی بەبون وپێکهێنانی ئەو کۆمیتەیە نەکردوە،
هەروەک ئەوەی نەبوبێتن تاکو مەسەلەی سوکایەتیکردن بە ١١٢٨ مامۆستا ی
زانکۆ و پرۆفیسۆرەکان لە لایەن خودی سەرۆک کۆمار رەجەب تەیب ئەردۆغان
هاتە پێشەوە بەڕاشکاوی دەرکەوت کە ، ئاکپارتی لە بنچینەدا دژی بونی
رۆشنبیران وڕۆڵگێڕانیانە لە ناو کۆمەڵگای تورکیدا. لێرەدا
وەبیرهێنانەوەی پێکهێنانی کۆمیتەی پیاوەعاقڵەکان لە تورکیادا سەنگی
محەکە بۆ دێمۆکراتی بون و فاشی بونی دەسەڵاتی ئێستای تورکیا... ئەگەر
درێژەبدرایا بەکارەکانیان ئەوا تورکیایان بەرەو دونیای دێمۆکراتی بەکێش
دەکرد ، بەڵام پێدەچێت سروشتی ئاکپارتی لەگەڵ دیمۆکراتیەت و هەڵبژاردن
و سیستەمی پەڕلەمانیدا نەگونجێت وزیاتر دەسەڵاتەکەیان بەرەو تاکڕەوی
بچێت ولەو پێناوەشدا لەهیچ یاسا لۆکاڵی و گەردونیەکان نەپرینگێنەوە و
مەسەلەی مافی مرۆڤیش بە ئیجازە بنێرنەوە بۆ ئەوروپاو ئەو شوێنانەی، کە
لێوەی بەرپا بوە .
جا گەر بە مێژوی تورکیا لە سەردەمی دەسەڵاتی عوسمانی وکەمالی
وئەردۆغانیشدا بچینەوە ، ئەوا تەنها بریتی بوە لە کوشتن و دورخستنەوە و
زیندانیکردنی هەتا هەتایی سیستەمی براکوشتن (نظام قتل الاخوة) ی
بنەماڵەی سوڵتانەکان.
دوای داڕوخانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیش لەئەنجامی شەڕی جیهانی
یەکەمیشەوە کەمالیستەکان وسیستەمی تاکڕەوی حیزبی دەستی پێدەکات تاساڵی
شەستەکان تەنها جارێک دیمۆکراتەکان دەسەڵاتیان وەرگرتوە ، کە ئەویش
بەلەسێدارەدانی سەرۆکی حیزبەکەیان (عدنان مندرس) کۆتایی هاتوە.
سالانی هەشتاکان (ڕژێمی جونتا)ی کەنعان ئێڤەرنی کۆدەتاچی تا نەوەدەکان
تورکیا ببوە زیندانی حیزبە ئیسلامیەکان وڕاوەدونانی سەرکردەکانیان
وداخستنی پارتەکانیان. بۆ نمونە بەشێکی ژیانی دامەزرێنەرو بیرمەندی
ئیسلامی سیاسی لە تورکیادا (نجم الدین ئەربەکان) بریتی بوە زیندانی
خۆیی و داخستنی حیزبەکەی.
ساڵانی نەوەدەکانیش دیسانەوە تورکیا بۆتەوە گۆڕستانی حیزبە کوردیەکان و
زیندانیکردنی سەرکردەکانی زنجیرەی ناوگۆرینەکانی (Hep)
و (Dep) و (Hadep)
و(Dehap) ئەحمەد
تورک و خەتیب دیجلە و لەیلازانا و ئۆرهان دۆغان لە سەرکردەکانیان بون ،
کە چەندین ساڵ تەنها لە سەر دەربڕینی وشەیەکی کورد لە زیندانەکان دا بوون.
لە دو هەزارەکانیشەوە واتا لەسەردەمی دەسەڵاتی ئیسلامیە چەوساوەکانی
جاران و جەلادەکانی ئێستادا دیسانەوە کۆدەتا و داخستنی پارتەکوردیەکان
بەشێوەیەکی مۆدێڕن درێژەی هەیە ... لە ئێستا دا سوڵتان ئەردۆغانی
سەرکردەی دیکتاتۆر وبێ رکابەر دەیەوێ مۆڵەتی سیاسەتکردن لە
هاوسەرۆکەکانی (HDP) و
(DTK) و (HDK)
و (DBP) و (EMEK-P)
بسەنێتەوە و سەرچاوەی داهاتی دەوڵەتیشیان لێببڕێت، کە بە پێی یاسای
حیزبەبراوەکانی، کەلە لە ١٠٪ لەمپەڕی فاشیستەکان لەسیستەمی
هەڵبژاردندا تێپەراندبێ بودجەی تایبەتی لە خەزینەی دەوڵەت وەردەگرێت...
سولتان ئەردۆغان سەرەتا دەیەوێ بەڕێگەی یاسایی، کەلە دەستوری تورکیادا
هاتوە هاوسەرۆکەکانی ئەم حیزبانە بەو برگە دەستوریە تاوانبار بکات، کە
دەڵێیت هەر حیزب و لایەنێک هەوڵی دابەشکردن
وجوداخوازی بدات مۆڵەتی سیاسەتکردنی لێ دەسێنرێتەوە سزادەدرێن
وپارتەکەشیان دادەخرێت، جا لێرەدا مەبەستی سوڵتان ئەردۆغان لە بەرنامەی
(خۆبەڕێوەبەری خۆجێ یە) کە ئەو حیزبانە پێشنیاریان کردوە بۆ ناوچە
کوردنشینەکان وەکو ئەلتەرناتیڤێک بۆ دۆخی هەڵپەسێراوی پرۆسەی ئاشتی. کە
لەبەرنامەکەی ئەو حیزبانەدا خۆجیاکردنەوە ودابڕینی خاک و سنوردانان نیە
، بەڵام سوڵتان بۆ (کێلانێک دەگەڕێ بۆ خەنجەرەکەی) ... ئەگەینا مەسەلەی
خۆبەڕیوەبردنی خۆجێی (خۆسەری) لە جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتوەکان ودەستوری
یەکێتی ئەوروپاشدا مەرجێکە بۆ بونە ئەندامی تورکیا لەیەکێتی ئەوروپادا...
ئێستاش تورکیا تا مەسەلەی خۆسەری بۆ نەتەوەناتورکەکان و ناموسڵمانەکان
کۆتایی پێ نەهێنێت ، ناتوانێت داوای ئەندام بونی تەواوەتی بکات.
ماڵپەڕی هۆشیار
ئەوڕەحمان
|
