٢٣\٥\٢٠١٧

حکومەت و چەوساندنەوەی میللەت.

شوانە حەسەن ئەبوبەکر 

ئێمەی کورد ھێشتا لە ناو تاریکی و ڕوناکی لە ناو کەوتن و ھەستانەوە ،بەڵام ھەمیشە لەناو خۆخۆری و سەنگەرگرتن لە بەرامبەر یەکتریدا نوقم بووین ، بۆ ئێمەی کورد سەدەی بیستەم سەدەیەک نییە کە لە پشتمانەوە بەجێمان ھێشتبێت ، بەڵکو بە شێکە لە ئایندەو بەرەو ڕووی دەچین ، ئاخر مێژوو زۆرجار دووبارە دەبێتەوە ، وەک ئەوەی کە ئێستا نێوماڵی کورد لە ناوەڕاستی شەستەکان و نەوەدەکان سەدەی ڕابردوو بێت ، نێوماڵێکی پەرتەوازەو شەق و شڕو لێکترازاو ،حکومەتێکی فاشیل و ئیفلیجکراوی دەستی حزب ، کۆمەڵگایەکی چەوساوەو زوڵملێکراو کە تەنانەت مافەکانیشی پێ ڕەوا نابینن .

نیوەی یەکەمی سەدەی بیستەم کورد پێویستی بە خۆبینین و خۆپێناسەکردن و خودناسی بوو ، چونکە بۆ کورد ئەو مێژووە مێژووی بنیاتنانی شوناسی نەتەوەیی بوو ، شوناسێکی مژدەبەخشتر لەوەی کە ناسیۆنالیزمی کوردی بانگەشەی بۆ دەکرد ، جارێ بیست و پێنج ساڵی یەکەمی سەدەی بیستەم ڕۆژگاری لەبەریەکھەڵوەشاندنەوەی ئەو چوارچێوە ئاینیی و سیاسی و کلتورییەی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی بوو کە شوناسی ئێمەی کوردی وەکو میلەتانی دیکە دەست نیشان دەکرد ،ئاخر ئەو شوناسە دینیە کۆمەڵگای کوردی بە سێنتەری ئیمپراتۆریەتی عوسمانیەوە گرێ دەدا .

بەھۆی ھەڵوەشاندنەوەی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی ھەرجارەو لە سوچێکی دادەڕما و ھەرجارەی نەتەوەو گروپێک لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی جیادەبونەوەو ماڵی نەتەوەی خۆیان بنیات دەنا ، بەڵام دیسانەوە ژێرخانی فکری کورد سەرقاڵی بەیعەت دان بوو بە شوناسی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی ،ئەمە ئەو دیمەنەیە لەکاتێکدا نیوەی یەکەمی سەدەی بیستەم ساڵانی لە دایکبوونی خەون و خەیاڵ و پرۆژەی تازە بوو ، ساڵانی ھاتنە کایەی جیابونەوەی شوناسی نەتەوەیی بوو لە شوناسە دینیەکەی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی ، بەڵام نوخبەی سیاسی کوردی ئۆتۆنۆمی لە جیابونەوەو دروستکردنی دەوڵەتی کوردی بەلاوە گرنگتر بوو .

بەڵام لە نیوەی دووەمی سەدەی بیستەم وێنەکە دەگۆڕێت و چونکە دەوڵەتی پۆست کۆلۆنیاڵ لەدایک دەبێت ، واتە دەوڵەتی حیزبۆکراتی شمولی سەربازی ، کورد لە خەمی پاراستنی شوناسی کوردبوون و بەردەوام بەخشینە بە رۆحیەتی بەرگری و شۆرشو خەباتی چەکداری ، لێرەوە چارەنووسی کۆمەڵگاشی پێوە گرێدەدرێت و بەشێکی زۆری توانا و ھێزو وزەی مرۆیی کۆمەڵگا لەگەڵ خۆیدا دەبات ، مەبەستم لەکەدارکردنی خەباتی چەکداری و شۆڕش نییە ، بەڵام لە ئاستی ستراتیژدا خەباتی چەکداری و شۆرشی شاخ زیانی بە شوناسی نەتەوەیی کورد گەیاندووە ، لە ھەندێک دۆخدا ڕێگر بووە لەبەردەم دروستبوون و بنیاتنانی ڕەگەزەکانی نەتەوایەتیدا ، خەباتی چەکداری و شۆڕشی شاخ ئەگەر بە دیوێکدا قەڵغان بووە بۆ پاراستن لە شوناسی کوردبوون ، بەڵام بە دیوەکەی تردا کوردی گەڕاندەوە بۆ قوناغی سەدەی نۆزدەھەم و سەرلەنوێ بەرھەمھێنانەوەی پێکدانانی چەکداری و شەڕی کورد کوژی لە نێوان ھێزە کوردییەکانی ئەو سەردەم و قۆناغە .

کەواتە مێژووی شۆڕشی شاخ و چەکداری ھێزە کوردییەکان لە ناوەڕاستی شەستەکان و نەوەتەکان وێنایەکی لێکچووی مێژووی ئیمارەتە کوردییەکانی سەدەی نۆزدەھەم و ئەوەی ئێستاش دەیبینین لە ھێزە کوردییەکان دەرھاویشتەو گەڕانەوەیە بۆ ھەمان عەقڵ و ئایدۆلۆژیای ناوەڕاستی شەستەکان و نەوەتەکانی سەدەی بیستەم .
 

ماڵپەڕی شوانە حەسەن ئەبوبەکر