هزر و ئایدیۆلۆژیاى سیاسی حیزبە کوردیەکان.

   
رەخنەو رانانى:   

حەمەى ئەحمەد رەسوڵ

گرفتى گەورە لەم کۆمەڵگایەى ئێمەدا، عەقڵییەتى دواکەوتووى کۆنەخوازى چەقبەستووە، و نەگۆڕ و خۆپەرستیش لە نێو کایەى حزبیدا سەرهەڵدەدات کە ئەمەش ئێستاکە لەنێو کۆمەڵگاى کوردیدا سەردەستە، تاڕادەیەک لێکچوون و هاوتاییەکى هەیە لەگەڵ دەوروبەرەکەیدا، بەتایبەتى کۆمەڵگاى عەرەبى و ئێرانى و تورکى.. ئەم عەقڵییەتە ژەنگاویە، کۆمەڵگەى کوردى شانازى پێوە دەکات و نەوە دواى نەوە وەکو پەیامێک تەسلیم بە دەستى یەکترى دەکەن و وەکو میراتیەکی پیرۆزیش بە ئاستى ناسکى و گرنگى چاوى خۆیان دەیپارێزن .

ئەم عەقڵیەتە خۆسەپێن و نەگۆڕ و خۆپەرستەیە، با دەسەڵات گۆڕانکارى بەسەردا بکرێت، با دکتاتۆرییەت بڕوخێت و دیموکراسى(ئەگەر بە رواڵەتیش بێت ) ببێتە سیستمى سیاسى و رژێم و ئیدارەى نیشتمان پێڕەو بکات. با گوندەکان بڕوخێن و بسووتێن و کۆچکردن بەرەو شارەکان رووبدات .. با تەلەفزیۆن و سەتەلایت و رادیۆو رۆژنامەو گۆڤارەکان، بە تەکنیک و رەنگاورەنگى بەرنامە رێژکراوەوە هەموو ماڵەکان داگیربکات و با مەنهەج و میتۆدەکانى پەروەردەش گۆڕانکارى بەسەردا بێت با زانکۆ دواى زانکۆ و ئامۆژگاکان بگەنە دوورترین گوندى کوردستان. با تازەترینء گەورەترین ئینسکلۆپیدیا بکرێت بەکوردى، با گەورەترین کتێبى زانستى و فەلسەفى بکرێت بە کوردى ....

بە گەورەترین خەڵات پێًشکەش بە فیلم و موزیک و رۆمان و زاناى کوردان بکرێت.. با خانووە گڵین و گەڕەکە قوڕینەکان بڕوخێنرێن و لە شوێنیاندا کۆشک و ڤێللا بونیات بنرێت ،دەبا ئاپارتمانەکان بەرەو سەرى لووتى هەورەکان هەڵبکشێن .. با هەولێر بکرێت بە دوبەى و با لە شەو و رۆژێکدا دهۆک 25 کاتژمێر کارەباى هەبێت، دەى با کچانى سلێمانى تازەترین مۆدیلى فاشیۆنى ئەمەریکى و فەرەنسى و ئەوروپی ببۆشن .. با بچووکترین منداڵى زاخۆ و پێنجوین و کفرى مۆبایلى بە قەدەوە بێت ..یاخود با ژمارەى ئۆتۆمبیل و سەیارە دوامۆدیلەکان لە ژمارەى هاووڵاتیانى کوردستان زۆرتر بن ..
ئەم وەرچەرخان و گۆڕانکارییە گرنگانەى باسمان لێوە کردن زۆربەیان راستین و روویانداوە.. گۆڕانکارین و لەسەر ئەرزى واقیعدا هەموویان بە چاوێکى زەقەوە دەبینرێن ..بەڵام گرفتى یەکەمین و سەرەکیترینمان وەکوخۆى وایە و لە شوێنى خۆیدا چەقیوە .. بە دیوێکدا :سەدان ساڵە عەقڵییەتى کۆنەخوازیى و نەریتگەرایی کۆمەڵایەتى و بە دیوێکى دیکەدا: دەیان ساڵە عەقڵییەتى خۆسەپێن و نەگۆڕ و خۆپەرستى سیاسی، رکێف و کۆنترۆڵى بەسەر تاک و خێزان وکۆڵان و گوند و شارە کوردییەکانەوە زۆر بەیان و ئاشکرایە ..

ئەم بارودۆخە چۆن ئاوا خەمڵیوەو هۆکارەکەى کێیە و فاکتەر چییە؟ عەقڵییەتى مرۆڤـــــــ پابەندە بە عەقڵییەتى گشتى و کۆى کۆمەڵگەوە، بۆ نموونەى ئەم ووتەیەش : عەقڵییەتى ئینگلیزى جیاوازە لەگەڵ عەقڵییەتى هیندیدا و هەروەکو چۆن عەقڵییەتى ئەمریکى و ژاپۆنیش جیاوازن و لەیەکترناچن.کەناڵ و سەرچاوە گرنگەکانى فەراهەم کردنى عەقڵییەتى تاکى هەر کۆمەڵگایەک جیاوازن .

کولتورو دابونەریتى کۆمەڵایەتى و ئاین و پیاوانى ئاینى و هەروەها (هەژموونى خێڵ و هۆز و عەشیرەت ) و ئاستى خوێندەوارى و هەژارى ( لە سامانە سروشتى و نەتەوەییەکان ) و تەنانەت پێگەو هەڵکەوتەى جوگرافیش هۆکارى سەرەکین لە خەمڵاندن و چێبوونى عەقڵییەتى مرۆڤدا.. تێکڕاى ئەو هۆکارانە زۆر بنچینەیین ،بەڵام ئەوەى کە وەکوهۆکارى سیاسی رۆڵى خۆى دەگێڕێت رژێمى سیاسیی دەوڵەتە،کە لاى ئێمە حزبەکان تیایدا پاڵەوانن و رۆڵى هەرەگرنگ دەگێڕن لە ئاراستەکردنى ئەو عەقڵییەتەدا و تۆخترى دەکەنەوەو وزەو هێزى دەستگاو دامەزراوەکانى کۆمەڵگا نەخشەڕێژ دەکەن و پرۆگرامى وڵات دەنەخشێنن، بێگومان پشێوى و ناسەقامگیرى هەلومەرجى سیاسى لەپاڵ هۆکارەکانى دیکەى باسمان لێوەکردن کۆى کەناڵ و سەرچاوە گرنگەکانن بۆ رەنگڕێژى و مێخداکووتانى (عەقڵییەت) و شێوازو هزرو بیرکردنەوەو دواجار رەفتار و ئاکار نواندنى هەر بەرپرسێک لە هزر و بیرى تاکەکاندا ڕەنگدەداتەوە ..

شتێکى حەتمییە کە بڵێین: ئێمەى کورد لە دێر زەمانەوە ژێردەستە و کۆلۆنیاڵى داگیرکەرانێکین کە لە ئێمە دواکەوتووترن، کولتورى ئەوان سەردەمانێکى زۆر زاڵ و رکێف بووە، ئەوان میکانیزمى بەکاربردنى توندوتیژى و لێدان و زەلیلکردن و بە پەراوێزکردنى مرۆڤیان بەسەر ئێمەدا جێبەجێکردو ئێمەش بە پێى یاساى کار و کاردانەوە بەسەر خێزان و خێل و خزمانى خۆماندا سەد دەر سەدو زیاتریش پیادەمان کردووە.

تەنانەت ئاینەکەشمان ئایینێکى پوختەى هەڵقوڵاوى کۆمەڵگاو هزرێکى کوردى نییەو بە زەبرى (فتوحات و ئەنفال ) و ( زەبرى شیرو تیرو شمشێرى خەلیفە عەرەبیە پێپەتیەکان) دواى خوێن و فرمێسک و گریان و هاوارو سووتان و ماڵوێرانى و کچ و ژن بە کەنیزەک کردنمان ئەم ئاینەمان بەزۆر بە سەردا سەپێنراوە، کە پڕە لە نهێنیپارێزى و پرسیارى بێوەڵام و قەدەغەو یاساغ و عەیبەو شوورەیى و سەرشۆرى و کچ زیندەبەچاڵکردن و ژن سووتاندن و منداڵ بیرازکردن.. کە پێش تەواوکردنى تەمەنى یاسایی و هەرزەکاریی، هەڵدەستین بە فڕێدانى بۆ سەرشەقام و نێو کۆڵانە بێویژدان و پیس و پۆخڵەکانى وڵاتانى ئیسلامى کە بە کۆمەڵگاى سیخناخ لە گەندەڵى و دزو درۆزن و قۆڵبرو مافیاو داوێن پیس و بکوژ و دکتاتۆر ناسراون ..
دواى هەژدەساڵ لە ڕاپەڕین و ئازادى: تەنانەت زۆر بەداخەوە پیاوانى ئاینى کوردى ئەمڕۆ.. لە نموونەى مەحوى و حەمدى و قانیع و حاجى قادرى کۆیى و شێخ مەحمود و شێخ محمد ى خاڵ و عبدالکریمى مودەریسیان تیا بەدیناکرێت، سەرۆک هۆز و سیاسەتمەدار و پەرلەمانتار و وەزیر و بەڕێوەبەر و مامۆستا و کارمەندێکى زۆرمان هەن کە عەقڵییەتیان بارگاوییە بە عەقڵییەتى حزب و دەسەڵاتى کوردییەوە کە بە شێوەیەکى گشتى هەڵگرى عەقڵییەتى خۆسەپێن و نەگۆڕ و خۆپەرستن ،چونکە لە ژیانى سیاسی و پێشکەشکردنى خزمەتگوزارى و بەرەوپێشچوونى وڵات بەرەو دیموکراسی سەدجار جەخار و ئەفسووس کە زۆربەیان بێ هەڵوێست و بەرژەوەند پەرست و خۆپارێزبوون، خێڵپارێز و خۆ دەوڵەمەندکەر و لە سەرما و گەرمادا پارێزراون، ئەوانەى بەرپرسن لە ئیدامە و ئیدارەى کوردستاندا:دڵمردوون و چاو نوقاو و گوێ داخراون، خەمساردو خۆپەرستن، بەرانبەر بە منداڵى خوێڕى و بەڕەڵاو ئیشکەرى بێشوومارى سەرجادە و کۆڵانەکان موویەک لە گیان و سمێڵیان ناجوڵێ.

لەوەش جەرگبڕتر ئەوەیە کە کچ کوشتن و ژن سووتاندن هەرگیز خەم و باک و پەژارەى ئەوان نییە، پەراوێزیى لاوان و کۆچکردنى بەلێشاوى گەنجان و ریژەى تەڵاق کە ئەمڕۆکە بەرزترین رێژەیە لە مێژووى کوردا، موویەک لە سمێڵى ئەوان ناجووڵێنێ.. نایەکسانى و نادادوەری کۆمەڵایەتى و بەرزبونەوەى ڕێژەى هەژاریی بۆ یەک ملیۆن هەژارى ژێر سفرى ناو زەلکاوى قۆڕستان، سەرنجى ئەوانیش وەک سەرنجى مردووى حکومەت ودەسەڵاتى کوردى وایە و هەرگیز ویژدانى ئەوان بەلاى خۆیدا راناکێشێ..

بێکارى و گرانیی بازاڕ و بێئاویی و بێکارەبایی و خراپی رێگەوبان و کۆڵانە قۆڕەکان و شەقامە پیسەکان و کەمى سووتەمەنى و زۆربونى تاوان و و ناسەروەریی یاسا و دەوڵەمەندبونى ناشەرعییانەى مەنسول و کوڕە مەنسولە زۆرەکان و دەیان و سەدان و هەزاران گرفت و کێشەى کۆمەڵایەتى و دەروونى و یاسایی و ئابوریی دیکە و دیکە نەبووەتە مایەى ڕێپێوانێکى ئە توێژ و دەستەبژێر و چینە زۆرانەى ئەم وڵاتە هەشبەسەر و خەمساردە..تەنانەت دیاردە بێشومارەکانى: ژنکوژى و منداڵ بێنەوایی و دەربەدەرى و سواڵکردن و جگەرە کێشان و مەى نۆشى و ماددە هۆشبەرەکان و تریاک و نیرگەلەکێشان نەبونەتە وتارى ئایینى هەینیەکى ئەم پیاوەئاینیانەى ئێمە کە قورئانى پیرۆزیان لە سنگدایە..
یان کێشەى بێبڕانەوەو تراژیدیای کرێچێتى و کرێى بەرزى کرێی خانوو کە گرفتێکى ئەزەلی و تراژیدیە لەم وڵاتەمانداو ئەمیش نەبۆتە هۆکارێک بۆ ئەوەى جارێک حزب و دەسەڵات و پەرلەمان و حکومەت کۆببنەوە و هەر هیچ نەبێت لەبەر خاترى سومعەى ئەم پەرلەمانە ئیکسپایەرەمان بریارێکى بەجەرگى بۆ دەربکەن.

بە کورتى و بە کوردى: گرفتى سەرەکى (( هەبوونى عەقڵییەتى عەقڵییەتى خۆسەپێن و نەگۆڕ و خۆپەرست و کۆنەخواز)) لەگەڵ ئەو هۆکارانەشدا کە ناومان هێنان و باسمان لێوەکردن، گەلێک توێژ و چین و تاقم هەن و بوونەتە هۆکارى کاریگەر لە پشتەوەى ئەم عەقڵییەتەوەن و وەکو قەڵغان وەهان و مانەوەى دەپارێزن .

راستە وەکو فاکتەرى ستانداردى جیهانى: ئابوورى گرنگە، هەژارى ونەخوێندەوارى کۆسپى هەرە سەرەکین لە سەردەست کردن و زاڵکردنى ئەم تەرزە عەقڵییەتەدا. بەڵام قبوڵنەکردنى بیرى نوێ و زانستى نوێ و عەقڵییەتى نوێ لە ئەستۆى ئەم حزبانەى ئێمەدان کە گۆڕانکارى لە هزر و بیرکردنەوە و رەفتار نواندندا دروستدەکات و کۆمەڵگەش بەرەو کرانەوە و ئاسودەیی و دیوکراسیی راستەقینە دەبات .

ئەگەر ئازادى نووسین و رادەربڕین و بیرکردنەوەو هەڵبژاردن و گۆڕانى شێوازى ژیان و حوکمى سیاسی بەرکەماڵ نەبێت .. ئەگەر ئەو توێژانەى باسمان لێوە کردن (پیاوانى ئایینى و پیاو ماقووڵانى هۆز و خێڵ و بەرپرسەکانى نێو حزب و حکومەت و دەسەڵاتى کوردى ) رۆڵى داگیرکارى خۆسەپێنەرى کۆنەخوازو نیمچە دکتاتۆر بگێڕن..

هەمیشە تاکى کورد پەراوێزکراو و زەلیل و بچوک و بچوکتر دەبێتەوە، هەمیشە عەقڵییەتى تاکى کوردیى سەردەم و هاوچەرخ، گوشراو و زیندانی وکۆیلەو تەریک دەبێت، دەزگا کۆمەڵایەتى و فەرمییەکان، هەروەها تێکڕاى حزبەکان و لق و مەڵبەند و پەرلەمان و حکومەت و وەزارەتەکان کۆن و نەگۆڕ و ئێکسپایەر دەبن. وەکو چۆن خواردن و خۆراک و دەرمان و پەروەردە و کارەباو و ئاو و نەوت و بەنزین و..تاد. کۆن و ڕزیو و بەسەرچوون، ژیان و خەون و خولیاکانمان، ئەمڕۆ و سبەینێ و ئایندەمان نەگۆڕ و قێزەون و بێتام و بێئامانج دەبن!

ئەگەر ئەم دۆزە بەردەوامى وەرگرێت ئیدى بۆ هەتا هەتایە تاکى کورد مرۆڤێک دەبێت کە عەقڵییەتى خۆسەپێن و نەگۆڕ و خۆپەرست وبێواز و چارەگران و رەزاقورس لەم دەڤەرەدا دەمێنینەوە و وەکو میزى وشتر بۆ دواوە پاشدەکەوین و دانیشن بەخێر،ئەگەر خێر ماوە!