٢٨\٥\٢٠١٣

ژێر چەتری مالکی و بارانی تووڕەیی خەڵک.

هەورامان عەلی تۆفیق   

کێشەکانی هەرێم و ناوەند لە دوایی پڕۆسەی ئازادی عێراقەوە سەریان هەڵداوە ، لەگەڵ ئەوەی سیاسیەکانی کورد پێیان وایە هەنگاوی باشیان ناوەو دەستکەوتی گەورەشیان بەدەست هێناوە بەڵام پێچەوانەی ئەم بۆچوونە گرفتەکان تادێن ئاڵۆزترو دژوارتر دەبن ، پێکەوە ژیان و تەوافق و هاوسەنگی لەدەسەڵات پێوەری بنەڕەتی کاری دەسەڵاتی سیاسی کورد بووە لەگەڵ عەرەبی عێراق...

مالکی سەرەک وەزیرانی عێراق جیاواز لە سەرکردەکانی دی یاری هەمەلانە دەکات و تاک ڕەوانە هەنگاوەکانی بەرەو عێراقێکی بەهێزو تاک ڕەو لەدەسەڵات و دەوڵەتێکی مەزهەبی دەبات ، تەواوی مادە دەستوریەکانی کە پەیوەندیان بەمافەکانی کوردەوە هەیە تائێستا جێ بەجێ نەکراون و بەئاڵۆزی و هەڵواسراوی ماونەتەوە ، ناڕەزاییەکانی خەڵک و کێشەکانی لەگەڵ عەرەبی سوننە ، ئاڵۆزیەکانی ئەم دوایەی کورد و مالکی و کشانەوەی وەزیر و پەرلەمانتارە کوردەکان بەشێوەیەک ماڵکی فشاری گەورەیی خرایە سەرو ئاڵۆزیەکانی لە حەویجە و هێرشکردنە سەر خۆپیشاندەران و تەقینەوەی بارودۆخەکان بابەتی ڕۆژانەی سیاسی عێراق بوون.

بێ دەنگی کورد هەنگاوێکی باش و تەندروست بوو ، ئەگەرچی هەوڵی ناوەکی و دەرەکی هەبوون تاکورد ڕاکێشی ئەو شەڕە بکەن ، بەلام ڕێکەوتنەکەی کورد و مالکی و گەرانەوەی پەرلەمانتارو وەزیرەکوردەکان بۆ بەغدا هەنگاوێکی چاوەڕواننەکراوبوو ، ئەوەی بەئێمە ئاشکرایە سیاسەتی کورد بەردەوام بۆ بەرژەوەندی عێراق بووە نەک بەرژەوەندیە نەتەوەییەکانی کورد.

شەراکەت و تەوافق و هاوسەنگی سێ بنەمان کە کورد دەیەوێ عێراقیان لەسەر بنیاد بنێ ، ئەوەی ڕاستیە ئەم سێ بنەمایە تەنها کاتین و لەئاکامدا بە بەربەست دەگەن ، بەدریژایی دەساڵ کورد لە هەنگاوەکانی بۆ چارەسەری کێشەکان لە گۆماوی سیاسی دایە . چارەسەر کردنی کێشە هەڵواسراوەکان بە گرفتە هەنوکەییەکانەوە لە چوارچێوەی دەستوردا تەنها لەبڕاوی کوردەوە بوونی هەیە.

لایەنی شیعەو هاوپەیمانی نیشتمانی و بەتایبەت کوتلەی دەوڵەتی یاسا ڕووبەڕووی خواستەکانی کورد بوونەتەوە و کوردیش هێشتا هاوپەیمان و هاوخەبات لە بەڕێوەبردنی عێراق و شەریک لە دەوڵەت و حکومڕانی بەردەوامە ، هاوبەش بوونی کورد لە بنەماوە بۆ پڕۆسەی سیاسی لە عێراق دا کاریگەری خۆیی هەبووە لە بەرژەوەندی عێراقدا جێدەستی دیاربووە.

هەوڵەکانی عێراق بۆ پڕچەککردنی سوپا و هەوڵەکانی بۆ کڕینی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و جموجولی بەردەوام لە ناوچە کوردستانیەکانی دەرەوەی هەرێم دەبێ جێگای هەڵوەستەبن و کورد حسابی تەواویان بۆ بکات ، فەرمانەکانی سەرکردەی هێزی پیادەی سوپای عێراق بۆ هێزەکانی سەحوە لە سنوری یەکەی فیرقەی ١٢ بۆ وەستانەوەیان بەرامبەر بە هێزەکانی پێشمەرگە نیەتی شەڕەنگێزی عێراق و لایەنی عەرەبی بەرامبەر بەکورد بەدەردەخات . کێشەی ناوچە عەرەبە سونەکان و ناوچە کوردستانیەکانی دەرەوەی هەرێم و ڕەوی کورد لەوناچانە و کەم بوونەوەی کورد و ئاوەداننەکردنەوەی دێهاتە کوردیەکان و تەعریب کردنەوەی ناوچەکوردیەکان.

مامەڵەکردن لەگەڵ دۆخەکە گرنگە لە ناوچەکوردیەکانەوە دەست پێبکرێت نەک لەبەغداوە ، ئەگەر لەگەڵ بەغدا گەیشتینە ئەنجام و رێککەوتن ، بەڵام لە ناوچە کوردنشینەکان کێشەت هەبێ و کورد تێیدانەمابێ چۆن جەلەولا سەعدیەو مندەلی لەدەست دران ئەوکات چەتری مالکی بەکەڵکی چی دێت.

نیەتی حکومەتی عێراقی بە بیانووی حەویجەو کێشەی لەگەڵ سوننەو بوونی قاعیدەو تیرۆرو بەعسیەکان هێزەکانی لەم ناوچانە بۆ ڕووبەڕووبونەوەی بەرامبەر بەکورد جێگیردەکات ، سەرەڕای هەوڵە دەرەکیەکان بۆ ڕاکێش کردنی کورد بۆ شەڕی عەرەب.

کۆچی کورد لە تەواوی ئەو ناوچە کوردستانیانەی دەرەوەی هەرێم مەترسی گەورەیە بۆ لەدەست دانی ئەو ناوچانە ئەگەر لەڕێگا دەستوریەکانیشەوە هەنگاوی چارەسەر بنێین . دەبێ کورد پێش بیرکردنەوەی لە ڕێککەوتن بەرنامەو پلانی درێژخایەنی بۆ ناوچە کوردیەکانی دەرەوەی هەرێم هەبێ ، لەگەڵ یەکخستنەوەی ماڵی کورد چونکە هەرەشەکانی عەرەبی سوننە بەرامبەر بەکورد و هێزی پیشمەرگە و یەک گرتنەوەی عەرەب بەهەموو جیاوازیەکانیەوە بۆ دژایەتی کورد ئەگەری پێشوەختن بۆ ئێمە.

کورتەی مەبەست نزیکبوونەوە لە مالکی و گەرانەوە بۆ بەغدا ناتوانن لە ڕقوکینە و بارانی تووڕەیی خەڵک بمانپارێزن بۆیە گرنگە گەڕانەوە بۆ خەڵک نەک بۆ مالکی.

ماڵپه‌ڕی هه‌ورامان عه‌لی تۆفیق