٢٢\٧\٢٠١١

کلتوورى فەلاقەکردن،
لێکدانەوەى فەلاقەکردنەکەى بەردەرکى سەراى ١٥\٧\٢٠١١.

حەمەى ئەحمەد رەسوڵ

(1)

فەلاقەکردن، کردارێکە سەردەمانى زۆر دێرین، مرۆڤ دەرهەق بە گیانلەبەرى دڕندە بەکارى هێناوە، بە مەبەستى ئەوەى بیترسێنێت، دواتر ئەم کردارە وەکو سزادان لە بەرامبەر ئەنجامدانى تاواندا گواستراوەتەوە بۆ ناو زیندانەکان، بۆ تەمێکردنى ئەو تاوانبارانەو ترساندن و تۆقاندیان بەکارهاتووە. ئیدى ئەم کردارە لەناو خەڵکیشدا لاسایى کراوەتەوەو زۆرێک لەو خێزانانەى کە توندن لەبەخێوکردنى منداڵەکانیاندا ئەو شێوازە قێزەونەیان بۆ پەروەردەکردنى منداڵەکانیان بەکارهێناوەو شانازیشیان پێوە کردووە لەوەدا کە جوانترین ستایڵ لە پەرەوەردەکردندا دەخەمڵێنن و ئەگەر وا نەبێت منداڵەکانیان لاسارو هاروهاج دەبن. هەر ئەم کردارەیە کە لە شوێنێکى ئەم گۆى زەوییەوە گواستراوەتەوە بۆ شوێنێکى ترو بەناو هەموو دونیاداو بۆ چەندان سەدە بەربڵاو بووە. هەتا ئەم چرکەساتەش دەسەڵات و دامودەزگا ئەمنییەکانى زۆرێک لە وڵاتە دیکتاتۆرو ستەمکارەکان فەلاقەکردن بە شیاوترین و باشترین شێوازى تەمێکردن و سزادان دەزانن و زیندانیە سیاسى و بیروڕا جیاوازەکانى پێ ئەشکەنجە دەدەن..

ئێمەى کوردیش بەو شێوازە نامۆ نین و ئەو شێوازى سزادانەمان بەدەستى یەکێک لە دڕندەترین دیکتاتۆرو دەسەڵاتە ستەمکارەکەیەوە چێژکردووەو زۆرێک لە رۆڵەى قارەمانى کوردستان لەژێر فەلاقەکردنى تاقەت پڕوکێندا گیانى پاکیان لەدەستداوە.. دیارە هەر بە یاسا فیزیکیە ناودارەکەى ( کردارو پەرچە کردار) ئەو کردارە قێزەونە گواستراوەتەوە بۆ نێو دامودەزگا ئەمنییەکانى ناو هەردوو حزبە دەسەڵاتدارەکەى کوردستانى ئەمڕۆو زۆرن ئەو کەسانەى لەسەر بیروڕاى جیاوازو هەواداربوون بە حزبى جیا لەو دوو حزبە، بەشێوەیەکى زۆر توندو جەرگبڕ لەنێو زیندانەکانى یەکێتى و پارتیدا ئەوەندە فەلاقەکراون کە یان قاچ و دەستیان شکاوە، یان ئیتر کەمئەندامبوون و دواتریش هیچ قەرەبوو نەکراونەتەوە.

ئەم دوو حزبەدا سەرەڕاى ئەوەى لە بەکارهێنانى چەکدا وێنەیان دەگمەنە، ساڵانێکى دوورو درێژە، وەکو داهێنەرو مامۆستایەکیش توانیویانە کلتورى فەلاقەکردن، بە حوکمى لاساییکردنەوە لە رژێمى بەعسى جەلادەوە بگوازنەوە نێو دامودەزگا ئەمنییەکانیان تەنیا بۆ ئەشکەنجەدانى کەسانێک تەرخانکراوە کە هەڵگرى بیروڕاى جیاوازن لەوان و یان هەوادارى لایەن و حزب و بزووتنەوەیەکى دیکەن، یان کەسانى سەربەخۆو ئازادن، نەک بۆ ئەشکەنجەدانى کەسانى تاوانبار بە دزین و بەرتیل خواردن و تەزویرو گەندەڵى و داوێن پیسى و بەکارهێنانى ماددە هۆشبەرەکان و دەڵاڵى لەشفرۆشى و کردنەوەى شوێنى سەماکردن و قومارکردن و ئارەق خواردنەوە، بە پێچەوانەوە ئەم بەکاربەرو دەڵاڵ و دزو درۆزنانە لاى ئەم دوو حزبە جێگەى شیاو پلەو پایەى بێهاوتایان هەیەو مانگانە بە دەفتەر دۆلار وەردەگرن و تەلەفۆنى تایبەتى بەرپرس و سەرکردەکانى کوردستانیان لە باخەڵدایە.. ئەمجۆرە تاوانبارانەى ولات و نیشتمانە هەتیوەکەیان بەرەو هەڵدێر بردووین هاوەڵ و هاوڕێى گیانى بەگیانى جەلادەکانى فەلاقەکارین و لەڕیزى پێشەوەى بۆنەو کۆڕو کۆنگرەکاندان.

وەکو یاسایەکى ماتماتیکى و فیزیکى: کلتورى فەلاقەکردن، ئاوێتەى پەیڕەو و بەرنامەى ئەو حزبە شمولى و تاکڕەوانەیە کە یەک سکرتێریان هەیە تا مردن و ئەویش لە هاوتاى خواوەندایە.. بکوژو ببڕ خۆیەتى.. حاکم و زاڵمى بێکۆتا خۆیەتى.. ئەوانەى دەوروبەرى ئەو سکرتێرە، برتین لە کەسانى بێناوەرۆک و نەفس نزم و ملکەچ، ئەوان هەموویان دەبێت خاوەنى چەک بن و بەچەکەوە دەنازن، لەجیاتى دێبەیت و دیالۆگ و بە فیشەک ئاخاوتنى پڕوپوچ ئەنجام ئەدەن..

ئەو حزبانەى کلتورى فەلاقەکردن، پەیڕەو دەکەن، هەرگیز بڕوایان بە دیمۆکراسى و سندوقى پاکى هەڵبژاردن و ئاڵوگۆڕى دەسەڵات و کورسى چۆڵکردن نییە، بڕوایان بە سەربەخۆیى یاساو سەربەخۆیى پەرلەمان و شەفافیەت و دادى کۆمەڵایەتى و ئازادیى ڕادەربڕین و کۆمەڵگاى مەندەنى و راگرتنى بەهاى بەرزى مرۆڤایەتى و حورمەت گەڕاندنەوە بۆ مرۆڤ نین..

(2)

ئەوەى لەم دواییەدا لەم کوردستانە هەناسەساردەدا روویدا بریتیبوو لە پیادەکردنى فەلاقەکردن، جارێک بە چەک و جارێک بە حەیزەران و کێبڵ، جارى یەکەم و لە 17ى شوباتەوە تاکو 19ى نیسانى 2011بە چەک بوو، ئەوەش کە لە 15ى7ى2011دا روویدا، فەلاقەکردن بوو بە دارجەیزەران و کێبڵى دەستى ئاسایشەکان و دژە تیرۆرەکانى سەر بە یەکێتى نیشتمانى کە لە بەرامبەر گردبوونەوەى هەندێک گەنجى بێکارو ناسوودمەند بوو لەخێروبێرى دزراوى ئەم حکومەتە، لە بەرامبەر وشەى ئازادیدا فەلاقە بەکار هات کە سەردەمانێک بوو سکرتێرى ئەم یەکێتیە پەندە ناودارەکەى (نان و ئازادى بۆ نوسەران و رۆشنبیران) ى بە هەموو دونیادا قانگدابوو، وا ئەمڕۆش بە فەرمانى ئەو ئازادیخوازە ئەم کلتورە قێزەونە زۆر نەفرەت لێکراوە، لە رۆژى روناکداو لەنێو سەنتەرى شارە حەیاتەکەدا، دەرهەق بە گەنجانى تووڕەو بێزار لە گەندەڵى و خەمساردیى حکومەتێک بەکار هات کە بەردەرکى سەراى ئەمڕۆى ئازادى هاوتاو هاوشێوە کرد بە بەردەرکى سەراى سەروەختى عەسکەرتاریەتى ئینگلیزى داگیرکەر و سەروەختى کوشتارەکەى زەعیم سدیق.

ئەو فەلاقەکردنەى ئەنجامدرا لە بەرامبەر بە وتنى وشەى ئازادى، بۆ هەتاهەتایە بە نێوچەوانى رەشى دەسەڵاتى کوردییەوە دەمێنێتەوە، بۆ هەتاهەتایە دیمۆکراسیەتە کارتۆنیەکەتان نەفرەت دەکات، مێژووى راستگۆ ئەم تاوانەش دەخاتە پاڵ تاوانەکانى دیکەتان کە دەرهەق بە مرۆڤایەتى و کوردایەتى ئەنجامتانداو هیچ پاساوێکیش دادتان نادات و رووتان سپى ناکاتەوە، ئەو منداڵ و مێردمنداڵ و گەنجانەى ساڵانێکبوو دەیانووت:

- (ئێمە ستەم و زوڵمى دیکتاتۆرەکەى بەعسمان بەچاوى خۆمان نەدیتبوو، ئەنفالمان نەچەشتبوو، بەڵام ئەوا لەسایەى ئەم دوو حزبە دیمۆکراسى و دادوەرە شۆڕشگێڕانەوە بەڕەنگاوڕەنگى بینیمان و تۆماریشمان کردووە بۆ مێژووى ئایندەى منداڵەکانمان).

کەواتە دروشمە ناودارەکەتان کە ساڵانێکببوو، کادێرو نوسەرە دەربارو سێبەرەکانتان مێشکى گەورەو بچووکیان پێ قانگدابوو، ئەمڕۆ بە کردارەکى گۆڕاوەو بۆتە: (نان و نائازادى بۆ تاکى کورد)، ئەمەش زۆر بەراشکاوى فەراهەمبووەو هیچ کەسێک ناتوانێت نکوڵى لێبکات. بەڵام ئەوانەى دەیانەوێت وشەى ئازادى لە زارییانەوە بێتە دەرەوەو رەخنەیەک و هەڵوێستێک بنوێنن لەم دەسەڵات و هەژموونى حزبى تاکڕەوییە، ئەوا نانەکەى لێدەبڕن و فەلاقەشى بۆ هەڵدەواسن.. ئێوەیەک کە سۆسیال دیموکراتن و نیبشتمانى و کوردستانى و شۆڕشگێڕن، نابێت نان بە کەسى کۆیلەو ملکەچ بدەن، نابێت بەهیچ یاسا و پاساوێک ئازادیى لە مرۆڤ وەربگرنەوە، بە وتەى ژان ژاک رۆسۆ/ مرۆڤێک بە ئازادى لەدایکدەبێت چۆن کۆت و بەندى دەکەن!؟ ئەمڕۆ سەردەمى کرانەوەو ئاشکرابوونى وتەو لێدوان و جوڵەو رەفتارى تەنانەت ژێربەژێریشە (بۆ نموونە ئەو دادوەرەى ژێربەژێر کارى بەدڕەوشتى و نامرۆڤانەى ناشایستە دەکات، ئەوەتا لە هەموو دونیادا ئەو رەفتارە قێزەونەى زۆر شەفافانەو بەروونى و بەئاشکرایى دەرکەوت).

لەبەرئەوەى گەنجى ئەمڕۆ کوڕى سەردەمەکەى خۆیەتى نەک ئێوە، کوڕى جیهانگیریە، کوڕى کۆمپیوتەرو ئینتەرنێت و مۆبایلە. کامێراکان و رێکۆردەرەکان ئەگەر بە دەرزەنیش بشکێنرێن، کامێرایەک و ریکۆردەرێکى ئازاد، چاوەڕوانتانەو لە هەموو شەقام و کۆڵان و ماڵ و گوزەرێکى ئەم کوردستانەدا لە بۆسدایە بۆتان، بەداخەوە کە ئێوە چانسێکى لەوەى سەدامى دیکتاتۆرتان نییەو هەرچییەک بکەن، هەر رەفتارێکى سەدام ئاسا بەکار بێنن و هەر شێوازێکى نوێى فەلاقەکارى دابهێنن بۆ سەرکوتکردنى ئازادى و ملکەچکردنى گەنجى تووڕەو بێزارو قارەمانى ئەمڕۆ، هەر ناتوانن وەکو ئەویش بەهێزو سەقامگیر بن و لەسەر کورسیەکانتان بمێننەوە.. ئێوە ئیدى ناتوانن بە فەلاقەکردنمان، لە مافى مرۆڤبوون و هاوڵاتیبوونمان واز بێنین و کۆڵ بدەین. ئەگەر بڕیار نەدەن بەرەو دیمۆکراسیەتى راستەقینەو دادى کۆمەڵایەتى و سەروەریى یاسا هەنگاو نەنێن، ئەگەر واز لە سڕینەوەى دەنگ و رەنگى بەرامبەر و جیاواز نەهێنن.. ئەگەر دانوستانى راستەقینەو شەفافانەو بێ پێچوپەنا لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن و خەڵکى کوردستاندا نەکەن، ئەگەر واز لە زۆرینەى دیکتاتۆرانەو ستەمکارانە نەهێنن لەناو پەرلەمانە حزبیەکەتاندا، ئەوا ئێوەش وەکو قەزافى و ئەسەدو موبارەک و بن عەلى بەرەو مۆزەخانەى دیکتاتۆرو ستەمکارانى رۆهەڵانى ناڤین دەچن و بەوەش ئابڕووى کوردو کوردستان دەچێت.

ماڵپه‌ڕی حه‌مه‌ی ئه‌حمه‌د ره‌سوڵ