|
کوردستان لەبەردەم
ئەزموونی(مک کارتیزم)دا.
ڕێبوار عارف
سالانێ پاش شەڕی جیهانی دووەم، سناتۆری ئەمریکی( جومک کارتی)
دەێتپێشخەری پرۆژەی " شکاری" کۆمۆنیستەکانی ئەمریکای داهێنا، کە دواتر
کابینەی دیموکراتەکان وسەرۆک کۆمار هاری ترومن "ئیبتکاری" مک کارتیزمی
وەک رٍەوشتێک بۆ عەمەلی کردنەوەی ئەو پاکسازیکردنە لەئەستۆگرت. کەبریتی
بوو لە تەسفیەکردنی کۆمۆنیستەکان لە شوێنی کارو وەدەرنانینان و بڕینی
کۆمەڵێک لە خزمەتگوزاریەکانیان. کە ئەمەش تەنیا بەهۆی بوونی بیروڕای
جیاوازی کۆمۆنستی و مەترسیدابوونیانەوە بوو بۆ دەسەلات. تۆقان و شەپۆلی
فراوانکردنەوەی ئەم جولانەویە لە سالانی 47 تا 56 نزیک بە 2600 کەس
لەسەر کار دەرکران و زیاتر لە 12 هەزار ناچارکران بەوەی کە واز لە
کاربهێنن وە نزیک بە 600 مامۆستای قۆتابخانەو زانکۆکان بە دەلیلی سیاسی
لەسەرکار دەکران و 500 کەسی تریش بەپاساوی لەو چەشنە لەسەرکار دەرکران
و هاوکات زیاتر لە 250 نووسەرو هونەرمەند لەسەر کار وەلاناو بەم جۆرە
ئەوەی کە ئەمڕۆ ڕۆشنبیرانی لیبرال پێی دەڵێن کۆتای ئایدۆلۆژی ئەم چەمکە
لەوقوناغەدا بەو شێوە مانۆری خۆی لێدەدا دەیوویست لە ڕێگەی پشکنینی
بیروباوەڕو دۆخی ترسان ونان بڕین ومەحکومکردن بەمەرگی لەسەرخۆی
کۆمۆنیستەکان کۆتای بەو ئایدۆلۆژیە بهێنێت کە مەترسی بۆ دروستکرد بوون
. بێ دەلیل نیە هەر لەو قۆناغەدا زۆربەی لیبراڵەکانی ئەمەریکا لە ڕیزی
پێشەوەی پشتگیریکردنی ئەم هێرشکردن ونابڕین و پاکسازیەی کۆمۆنیستەکاندا
بوون.
کوردستان و سەرەتای پرۆژەی مک کارتیزم.
هەموومان شاهیدی ئەوەین کە حکومەتی هەرێم لە ماوەی ئەم چەند ساڵەی
ڕابردودا لەپاڵ شانخاڵیکردنەوەی لەبەرامبەر بەگەلێک لە پێداویستی و
خزمەتگوزاریە سەرەتایەکانی خەڵکی کوردستاندا لە چەشنی ئاو، کارەبا،
سووتەمەنی،.. هەروەها درێخی نەکردوە لە سەرکوتی ناڕەزایەتیە
جەماوەریەکان و پێشێلکردنی ئازادی بیروڕا دەبرین و ئازادی بەیان
وخۆپیشاندان ومانگرتنەکاندا. پەسەندکردنی یاسای ڕۆژنامەگەری نموونەیەکی
بەرچاوی گۆشەیەک لەو ڕاستیانەیە کە پاش ناڕەزایەتی دەربڕینێکی زۆرفرانی
خەڵکی کوردستان و بەتایبەت بەرەی عەلمانی و ڕۆشنبیران ونووسەران
وئازادیخوازان، بەلام سەرئەنجام دەبینین کە ئەم ڕۆژانە چۆن پەرلەمان پێ
لەسەر ڕەسمیەت پێدانی بەشێک لە مەترسیدارترین ئەو یاسایانە دادەگرن کە
لەدواهاتوودا دەتوانن کێشەومەترسی گەورە بخولقینن. هەربۆیە ئەم
دەسەلاتە حزب و وەزارەت و ئۆرگانە جۆربە جۆرەکانی دەیانەوێت لەپاڵ
داڕشتنی هەر یاساو ڕێسایەکیدا دەست بەکاری " پاکسازی" نەیارانی سیاسی
خۆیان و کەسانێکبن کە مل نادەن بە هیچ "یاساو ڕێسایەک" کە مۆری
هەڵپێچان و قەدەغەکردنی ئازادی بەیان لێبدات. بۆیە دەبێت وەک سەرەتایەک
ئاسۆ جەبارەکان بکرێنە قوربانی خاڵی دەست پێکردن و هەنگاو هەلهێنانەوە
بۆ پاکسازیکردنی ئۆرگان ونیهادە جۆراوجۆرەکان و لەم ڕێگەیەشەوە
بەکردەوە دەست بەرن بۆ پیادەکردنی جۆرێک لەهەمان پرۆژەی (مک کارتیزم )
لە کوردستاندا. لە ڕواڵەتدا ئەم کارە لەوکاتەدا زۆر ئاسانترە کە
ساڵەهایە هەڵسوڕانی کۆمۆنیستەکانیان قەدەغەکراوە، ئەوە باسێک لە
وەدەرکردنیان ناکەین لەسەرکار بەتایبەت لە وەزارەت وشوێنە
هەستیارەکاندا چۆنکە هەر لەسەرەتای هاتنە سەرکاری ئەم دەسەلاتەوە
کارکردنی کۆمۆنیستەکان لەو ناوەندانە ڕێگەی پێنەدراوە کە ڕەنگە ئەو
قۆناغە پاساوی "ستوونی پێنچەم" لەمپەرێکی گونجاو بووبێت بۆ بێبەشکردنی
دامەزراندنی کۆمۆنیستەکان لەو ناوەندە هەستیارانەدا. هەقیقەت ئەوەیە کە
پێشێلکردنی ئازادی بەیان وئازادی هەلسوڕانی سیاسی و ڕێکخراو بوون تەنیا
بەمانەوە نەوەستاوە بەڵکو دیاریدەی تەقەکردن لە خۆپیشاندەران وگرتن و
زیندانیکردن وسزادانی هەڵسوڕاوانی ناڕازیەتیە جەماوەریەکان لەم چەند
ساڵەی ڕابردودا شەقاوی گەورەبوون لە ڕاستای پێشێلکردنی ماف
وئازادیەکانی خەڵکی کوردستان و عەملی کردنەوەی گۆشەیەک لە ڕێکەوتنامە
ستراتیجیەکەی نێوان پارتی و یەکیەتی بۆ بەرتەسک کردنەوەی ماف وئازادیە
فەردی ومەدەنیەکانی خەڵکی کوردستان کە هەڕەشەو گوڕەشەکانی ئەم ڕۆژانەی
کۆمیتەو مەڵبەندو یەکیەتی (ماستاوچیانی) ببوورن یەکیەتی مامۆستایانی
کوردستان دەتوانێ مشتێ لە خەرمانی ئەو ڕاستیەبێت. گاڵتەجاڕیەکە
لەوەدایە سەردەمانێک کە بازاری پێشبڕکێی نێوان پارتی ویەکیەتی پێویستی
بە" تعین"کردنی هەزاران کەس بوو لە دائیرەو ناوەندە جیاجیاکانی خۆیاندا،
سەرباری دانپیانانەکانی خۆشیان بەوەی کە زۆرێکیان بۆ تەنیا ڕۆژێکیش
دەوامیان نەکردوە، نەک هەڕەشەی دەرکردن لە هیچ کەسانێک نەکراوە بەڵکو
کەم نین ژمارەی ئەو "کارمەندو کەسایەتیانەی" لەپشت دامەزراندیانەوە لەو
شوێنە وەهمیانەدا لە ئیمتیازی تریش بەهرمەندبوون. ئەشێ ئەوەیان لەبەر
ئەوەبووبێت کە ئەوکەسانە بۆ "ئەمنیەتی قەومی" مەترسیەکیان نەبووبیت و
لە ڕیزی "ئاژاوە گیڕاندا" نەبووبن.
لێرەدا ئەگەر سەرنجێکی سیاسەتی پاکسازی کردنی شوێنی کاربکەین لە
ئەمریکای ئەو سەردەمانەدا، دەبینین کە جێبەجێ کردنی ئەو سیاسەتە تەنیا
بڕیارێکی سیاسی حزب و پەرلەمانێک نەبوو بۆ دەرکردنی کۆمۆنیستەکان لە
شوێنی کاری خۆیاندا بەڵکو لە ڕاستیدا هەر لە ( کۆنگرەی ئەمریکایی
ئازادی فەرهەنگ)ەوە بگرە تا دەیان ئۆرگان و ڕێکخراوی پیشەی وکرێکاری
چوونە پشت ئەو سیاسەتەو تەنانەت کار بەوەگەشت کە زیاتر لە 40 نقابەی
کرێکاری بەهەمان شێوە لە ژێر کاریگەری ئەو دۆخە ترسێنەرو
سەرکوتگەرانەدا دەست بکەن بە دەرکردنی هەموو ئەندامە کۆمۆسیتەکان لە
نقابە کرێکاریەکانی خۆیان. کەواتە دژایەتی کردنی یەکیەتی مامۆستایان لە
داخوازیەکانی دەیان هەزار مامۆستای کوردستان لەم ڕۆژانەدا نە ڕێکەوتەو
نە هەڵەیەکی هەڵوێستگرتنە، بەڵکو لە ڕاستیدا خۆگونجان و پشتگیریکردنە
لە سیاسەت وهەلویستە ڕەسمیەکانی دەسەلاتداران لەبەرامبەر بەماف
وئازادیەکانی خەڵکی کوردستاندا. هەربۆیە ئاساییە کە هەڵپەکردنی پارتی
ویەکیەتی وەک دووهێزی پرۆ ئەمریکی لە کوردستان بە پەلهاویشتنێک بێت بۆ
کۆپیکردنەوەی یاساو ڕێسا تۆقینەرەکانی مێژووی دەسەلاتداریەتی ئەمریکا
لەقەلەم بدرێت. بەگەرخستنی پرۆژەیەکی هاوشێوەی (مک کارتیزم) ڕەنگە بۆ
ئەم دەسەلاتە ڕێگەیەکی تری گونجاو بێت بۆ دەمکوتکردنی مخالفینی سیاسی
خۆیان و ئازادیخوازانێک کە خوازیاری ژیان وچارەنووسێکی باشترن بۆ خەلکی
کوردستان.
لە پەراوێزی پەرچەکردارەکانی بڕیاری دەکردنی
ئاسۆ جەباردا.
وەک ئاگادارین لەپاش دەرکردنی بریاری فه‌سلکردنی
ئاسۆ جەبار لە وەزارەتی ڕۆشنبیری ژمارەیەکی بەرچاو لە دەستەو
ڕێکخراوەکان و نووسەرو ڕۆشنبیران بەدروست ناڕەزایەتی خۆیان دەربڕی دژ
بەو بڕیارە وەزارەتی ناوبراو... نامەوێت زەرەیەک لەو پشتگیریکردنە بۆ
ئاسۆ جەبار وەک یەکێک لە ڕۆشنبیرو نووسەرانی دیاری کوردستان کەم
بکەمەوە، لە ڕاستیدا دەکرێ کە بلێم دەبێت ئەم پشتگیریکردنە تەنیا
سەرەتای کاربێت وشەپۆلی نارەزایەتیەکانی ڕۆشنبیران ونووسەران و
دەستەوگروپ ولایەنەکان بەرەو ئایندەیەکی گەلێک فراوانتر هەنکاو بنێت
لەبەرامبەر بەهەرجۆرە مەترسیەکی لەم چەشنەدا. بەلام کاتێک بەراوردی
ڕێژەی ئەم هەڵوێست ودەنگ هەڵبڕینە بەرهەقەی نووسەران وکۆروکۆمەڵەکان
دەکەی بۆ داکۆکیکردن لە نووسەرێک و هەڵوێستی نادیاری گەلێک لەو نووسەرو
لایەنانە دێنێتە بەرچاو، کە ئاخۆ لەبەرامبەر بە تەقەی ئاسایش لە
خۆپیشاندەران وگرتن و زیندانی کردنی هەڵسوڕانی سیاسی و پێشەی و
ئازادیخوازان و تەنانەت لەخۆین هەڵکێشانی جەستەی دەیان کرێکاری کارگەی
چیمەتنۆی تاسلوجە خۆپیشاندان ومانگرتنەکانی کوردستاندا چیان کردوە ؟
بەرامبەر بە بێکارکردنی سەدان و هەزاران کرێکارو نان بڕین و
شیرگرتنەوەی دەمی مندالانیان چیان کردوە ؟ بەرامبەر بە بەردەوام بوونی
دیاریدەی ڕەشەکوژی ژنان چیانکردوە؟ بەرامبەر بە ژیان و چارەنووسی
نادیاری گەنجانی کوردستان و شەپۆلی خۆکوشتن و سەرهەلدانی دیاریدە
مەترسیدارەکانی ژیانیان چیان کردوە ؟ تەنانەت لەبەرامبەر بە ژیان
وچارەنووسی ئەو دەیان هەزار مامۆستایەی کە ئەمڕۆ لە کوردستان مانیان
گرتووە چیان کردوە ؟.... ئەوکاتە ئینسان دووچاری نیگەرانیەکی گەلێک
گەورەو شانخاڵیکردنەوەیەکی تاڵ دەبێتەوە. بۆیە جێگەی خۆیەتی کە بلێن
ئەگەر ڕۆشنبیران و نووسەران و ئەو لایەنانەی کە ئەمڕۆ وەدەنگ هاتوون لە
بەرامبەر بە ژیانی ئاسۆ جەباردا ئەگەر بێت و لە سوونگەی هەست بە
بەرپرسیارییەوە ئەم هەڵوێستەیان نواندبێت ئەوا چاوەڕوان دەکرێت کە
لەبەرامبەر بەو دەیان کێشەو گیروگرفتە سیاسی وکۆمەلایەتیانەی تریش
هەڵوێستیان هەبێت و بێ خەم و دەستەوەستاو نەبن لەبەرامبەر بە ڕەشەکوژی
ژنان و تەقەکردن لە کرێکاران و بێ نانکردنیان و دەەستەبەرکردنی ماف و
ئازادیەکانی خەڵکی کوردستان !
سەرچاوە : لیبرالیزمی غەرب ، سەرهەڵدان و ڕوخان لە نووسینی
ئه‌نتۆنی ئاربلاستر، وەرگێراوە بۆ سەر زمانی
فارسی. 27 / 9 / 2008
|
