٣١\١٢\٢٠١٨
کورتە وەڵامێک بۆ
مەحمود سەنگاوی.

شەماڵ عادل سەلیم
مەحمود
سەنگاوی لەبیرەوەرییەکانی دا لە لەلاپەری (٥٤٢) دا نوسیویەتی: (رۆژێک
کە لە کۆیە بووم لە ژورەکەمدا خەوتبووم ،زەمگی تەلەفۆن لێدرا ، هەڵم
گرت مام سیامەندی فەرماندەی هێزی لە شکری کۆیە بوو ووتی : کاک مەحمود
لە زالگەی کۆیە تەقەیە ، خۆم کۆکردەوە یەکسەر ئەوەم بە خەیاڵدا هات کە
لەوانەیە جەمالە سوورو بزووتنەوە بەیەکدا تەقیبنەوەو شەڕ بەرپابووبێت ،
کە هاتمە دەرەوە بینیم جەمالە سوور هەندێ برینداری پێییە ، لێم پرسی :
ئەوە چییە ؟ جەمال ووتی : پێشمەرگەکانمان لەگەڵ جەماعەتی حەمەی حەلاقدا
بەیەکدا تەقیونەتەوە هەندێ پێشمەرگەمان بریندار بوون و لەوانیش هەندێک
کوژراوە. ئیتر لەوە زیاتر نەوەستا بریندارەکانی بردوو لێیدا رۆیشت ،
منیش لەگەڵ دەستەکەی خۆمدا چوومە زاكگەکە و کۆنترۆڵی ئەو ناوەمان کرد ،
تەماشام کرد حەمە حەلاق لەناو کوژراوەکاندایە ، حەمەی حەلاق ئەندامی
سەرکردایەتی پارتی کاری سەربەخۆی کوردستان بوو ، لەڕاستیدا یەکێک لە
پیاوە خراپەکانی ناو ریزەکانی حیزبی شیوعی ئێراق بوو ، پێش ئەوەی لە
حیزبی شیوعی و جیا بێتەوە و ببێتە پارتی کار ، لە شەڕەکانینێوان حزبی
شیوعی و یەکێتی دا چەندین پێشمەرگەی یەکێتی شەهید کردبوو و هەندێکیانی
بە زیندوویی چاودەرهێنابوو ، بۆیە کەسێکی زۆر خۆشەویست نەبوو بی خەلکی
سەر بە یەکێتی ، بەڵام لە مەسەلەی ئەو پێکادانەی زالگەی کۆیە و کوشتنی
حەمەی حەلاق من ئاگادار نیم و لەدوورو نزیکەوە پەیوەندیم پێوە نییە .
تەرمەکان برابوونە سلێمانی و دواتر ڕاوانەی لای کەسوکاریان کرابوونەوە
، هەڤال مام جەلال لەم ڕووداوە زۆر نیگەران بوو ،وای بۆ چووبوو کە من
ئەو کارەم کردووە پرسم بەکەس نەکردووە هەرچەندە جەمالە سووریش بە دەست
ئەنقەس و لە خۆیەوە ئەم کارەی ئەنجام نەدابوو).
ئەو نووسراوەی سەرەوە بەشێکە لە قسە بێ بنەماکانی (سەنگاوی) کە لە
بیرەوەریەکانیدا دەربارەی کۆمەڵکوژی پۆلێک لە قارەمانەکانی کوردستان
تۆماری کردووە ، بۆیە لێرەدا وەک ئەرکێکی ئەخلاقی و بۆ مێژوو ئاماژە
بەهەندێ خاڵ دەکەم وەک هاورێیەکی نزیکی شەهیدی سەرکردە ( محەمەد حەلاق
و هاورێکانی) کە چەندین ساڵ لەنزیکەوە لەچیاکانی سەرکەشی کوردستان
بەیەکەوە خەباتمان دژی ریژێمی دیکتاتوری سەددام کردووە:
١- رۆژی ٢/١١ / ١٩٩٥ کاتێک هاورێ ( محەمەد
حەلاق / کارگێڕی بیرۆی سیاسی پارتی کاری سەربەخۆی کوردستان )و رۆلەی (
ئایشە گروکە) ی شێرەژن وڕەمزی خەبات و بەرگری شاخ و شارو نێو زیندانی
بەعسی فاشی و یانزە لە هاورێکانی لە بازگەی ( تۆبزاوە / کۆیە ) دەردەچن
، لەلایەن زنجیرە کەمینێکی موحکەمی چەکدارانی یەکێتی نیشتمانیی
کوردستانەوە ، دەردرێنە بەر دەسترێژو ، هەر لەوێ یەکسەر ( دوو )
پێشمەرگەیان شەهید دەکرێن ، بەڵام تاوانەکە بەوە کۆتایی نایەت ،
چەکدارەکانی یەکێتی دیلەکان دەبەنە ( سەربازگەی سەلام ) ی سلێمانی ،
لەوێ ( شەهیدی ی سەرکردە محەمەد حەلاق ) بە برینداری ( لێکۆڵینەوەی
لەگەڵ دەکرێت و لەکۆتاییدا داوای دوا پەیڤ لە محەمەد حەلاق ) دەکەن ،
بەگوێرەی بەڵگەنامە تۆمارکراوەکەی لێژنەی لێکۆلینەوەی ( ی . ن . ک ) ،(
محەمەد حەلاق ) دەلێت : من بۆ خۆم هیچ شتێکم نییە ، ئەگەر گوناهێک
هەبێت منم ، ئەو پێشمەرگانەی لە گەڵ من بەرینداری گیراون هیچ
بەرپرسییەکیان لە ئەستۆدا نییە ) ، دوای ئەم قسانە (محەمەد حەلاق) بە
دڕندەترین شێواز ئەشکەنجە دەدەرێت و دواتر زیندەبەچاڵ دەکرێت ،
پێشمەرگەکانی دیکەش گولەباران دەکرێن و تەرمەکانیشیان دەشێوێنرێت ،
بەشێوەیە کە هەندێکیان کەسوکاریان نایان ناسنەوە.
٢- تەرمی هەر ١٢ شەهیدەکە لە ژێر فشارێکی
زۆری ( رێکخراوی کورد بۆمافی مرۆڤ ، رێکخراوی مافی مرۆڤ لەکوردستان ،
لێژنەی هاریکاری نیشتمانی کوردستان ، حزبە کوردستانییەکان و، کەس و
کاری شەهیدەکان بە ( بڕیارو واژوی جەبار فەرمان) و بە پێی ئەم مەرجانەی
خوارەوە دەدرێتەوە کەس و کاریان دوای حەفت رۆژ لە ئەنجامدانی
کۆمەڵکوژییەکە :
آ- تەرمی شەهیدەکان ( یەک لە دوای یەک )
لەرێگای لێژنەیەکی تایبەتی خۆیانەوە بەکەس و کاریان دەدرێتەوە.
ب- دەبێت شەهیدەکان یەکسەر بنێژرێن و بەهیچ
شێوەیەک نابێت تەرمەکانیان بکرێتەوە .
ج- نابێت پرسەیان بۆ
دابنرێت.
٣- ( محەمە د حەلاق و ١١ هاورێی تێکۆشەری )
کۆمەڵکوژ کران لەوکاتەی نە ( محمەد حەلاق و نە حزبەکەیشی ) هییچ جۆرە
ململانێیەکی حزبییان لەگەڵ ( ی . ن . ک ) دا نەبووە.
٤- هاوڕێی سەرکردە(محەمەد حەلاق ) هەتا دوای
ڕاپەرینیش ، فەرماندەیەکی سەربازی دیاری حزبی شیوعی عیراق بوو ،
(حەلاق) نەک تەنها (دیلی ) نەکوشتووە ، بەڵکو هەمیشە هاورێیانی
ئامۆژگاری دەکرد کە بەسۆزەوە مامەڵە لەگەڵ ئەودیلانەبکەن کە لە شەڕو
پێکدادان ڕوبەڕوبوونەوەکان لەگەڵ پیاوانی ڕیژێمی بەعس دەکەوتنە دەست
پێشمەرگەکانی.
من وەک شایەدحالێک بەچاوەکانی خۆم بینیومە ، چەندین جار شەهید ( محەمەد
حەلاق )لەوکاتەی فەرماندەی بەتالیۆنی ( ٣١ ) ی پێشمەرگەکانی حزبی شیوعی
بوو ، سەردانی زیندانی دیلەکانی کردووەو لەنزیکەوە گۆیی
لەداواکاریەکانیانی گرتووەو لەگیرفانی خۆی پارەی داونەتێ .بۆیە
بەدڵنیایەوە دەڵێم ، ئەوەی یەک رۆژ لەگەڵ (محمەد حەلاق) ژیابێت ،
دەزانێت کە ( حەلاق )چ مرۆڤێکی مرۆڤ و بەسۆزو میهرەبان بوو.
٥- گریمان قسەی ( سەنگاوی ) راستە کە دەلێت
: (محمەد حەلاق پێش ئەوەی لە حیزبی شیوعی و جیا بێتەوە و ببێتە پارتی
کار ، لە شەڕەکانی نێوان حزبی شیوعی و یەکێتی دا چەندین پێشمەرگەی
یەکێتی شەهید کردبوو و هەندێکیانی بە زیندوویی چاودەرهێنابوو ) ، باشە
ئەگەر وابێت ، بۆ خودی جەلال تالەبانی لە دیدارێکی تایبەتی دا داوا لە
( محەمەد حەلاق ) دەکات وپێی دەلێت : ئەگەر بێتوو کارمان لەگەڵ بکەیت
ئەوا یەکسەردەتکەینە ئەندامی مەکتەب سیاسی و وەزیری پێشمەرگە؟
٦- دەربارەی تاوانی کۆمەڵکوژی ( محەمەد
حەلاق و یازدە هاوڕێکەی) و وردەکاری رۆژی وەرگرتنەوەی تەرمی شەهیدەکان
) ، لەدیدارێکم لەگەڵ (نیگار )خانی کچی خوشکی شەهید ( محەمەد حەلاق )
وەک شایەدحالێک ، رووداوەکە بەم شیوەیە دەگێرێتەوە : ( بۆ ئەنجامدانی
کاری رێکخستن ، بریاردرا هاورێ ( محەمەد حەلاق ) بچێ بۆ سلێمانی ، ئەوە
بوو لە بازگەی (کۆیە )داوایان لێکردبوو کە لەسەیارەکە دابەزێ چونکە
بەرپرسی بازگەکە حەز دەکا قسەی لەگەڵ بکات ، ئەویش کەچوبووە ژورێ لەوێ
ھەوڵیان دابوو چەکی بکەن بەڵام ئەو چەکەکەی نەدابونێ ، ئەوە دەبێتە ھۆی
ئەوەی تەقە لە ھاوڕێ ( محەمەد ) دەکرێ ھەر لەوێ بریندار دەبێ ، گولەیەک
بەر دەستی دەکەویت و یەکێکیش بە لای ڕاستی کلیەی ، ھاوڕێیانیش کە گێیان
لە تەقە دەبێ ئەوانیش دەست دەکەنەوە ھەر لەوێ دوو ھاوڕێ شەھید دەبن
ئەوانیش چوار پاسەوانی بازگەکە دەکوژن، دوایش ھاوڕێیان و ھاوڕێ (محمد )
بەبرینداری بەرەو سلێمانی دەبەن لە ڕێگا چەند کەسێک لە کۆیە دەیبینن
لەناو سەیارەی جەلالیان.
نیگار خان درێژە بەقسەکانی دەدات و دەلێت : جالێرە لەکاتی وەرگرتنەوەی
تەرمی شەهیدەکان ، تڕاژیدیایەکی ترمان بینی، ھەموویان جلی (مغاویریان)
لەبەرکرابوو و بەکامیرای ڤیدیۆش وێنەیان گیرابوو ، بۆ شاردنەوەی
تاوانەکەیان ، کەگوایە ئەوانەی کە گیراون سەربازی عیراقین ، هەربۆیەش
ھیچ ناسنامەیەکیان پێنەمابوو، ھاوڕێیانی (محەمەد حەلاق )ھەر یازدەیان
نەدەناسرانەوە چونکە ھەمو گولەکانیان لەسەری درابوو، سێ لە شەهیدەکان
ئامۆزابوون لەدرێژی و زەعیفی و قەڵەوی وەکو یەک بون ،تائێستا نازاندرێ
کامیان کامیان بوو، ئەوانی تریشیان ھەمووی نیشانەیەک لە لەشیان ھەبوو
بەو نیشانە توانرا بناسرێنەوە ، بەڵام شەهید (محەمەد حەلاق ) بەجیا
لەوان دەموچاوی گولەی پێوە نەبوو، دەستی ڕاستی دوو گولەی بەرکەوتبوو،
لای ڕاستی کەلەکەی گولەیەکی بەرکەوتبووو ،زۆری لەشی پەڵەی شین و مۆری
پێوەبوو بەڵام چاوەکانی بەکراوەیی مابووەوە بەڵام ڕەشێنەی تێدانەمابوو
تەنھا سپێنەی بوو، من یەکسەر ھەستم کرد (خنکاوە) چونکە خۆشم (مساعد
مخدر) بوم زوو ھەستم بەوە کرد ، گرتمە باوەشم و زۆر جوان سەیری ملیم
کرد بۆ ئەوەی بزانم بەپەت خنکاندویانە .....؟ ، بەڵام ملی ھیچ شوێن
ئاسەواری خنکاندنی تیا نەبوو تەنھا سپی بوو، دەمیشی کرابووەوە زمانی
کەوتبووە نێوان ددانەکانی ، بۆیە ئەوکات بۆمان روون بووەوە کە(محەمەد
حەلاق ) زیندە بە چاڵ کراوە.
(نیگار) درێژە بە قسەکانی دەدات و دەلێت : بکوژەکان بۆ ئازاردانی ھاوڕێ
( محەمەد حەلاق ) ھەموو دیلەکانیان بە بارچاوی ھاوڕێ ( محەمەد )
گولەباران کردبوو ، دوایش ھاوڕێ ( محەمەد ) یان زیندە بەچاڵ کرد.
لە کۆتایی ئەو پەیامەدا ،هەرئەوەندەماوە بلێم ، ( سەنگاوی ) چی
دەنووسێت با بینووسێت ، بەڵام ناتوانێت بەری رۆژ بە بێژینگ بگرێت و
ڕاستییەکان بە کەیفی خۆی چەواشە بکات.
نەمری و سەربەرزی بۆ کاکە حەمەی حەلاق و یازدە هاورێیەکەی.
ماڵپەڕی شەماڵ عادل سەلیم
|