په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢٥\٩\٢٠١٠

مـه‌رگی سه‌رده‌شت و مۆنۆلۆگی ده‌سه‌ڵات.*


سه‌عید عارف باپیر


پێکهینانی لێژنه‌ی لێکۆڵینه‌وه‌ بۆ تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت عوسمان، له‌سه‌ر بڕیاری سه‌رۆکی هه‌رێم، خۆی له‌خۆی دا مانای تایبه‌تمه‌ندی و گرنگی ئه‌و کێشه‌یه‌ی گه‌یاند، جیاواز له‌ڕای شاره‌زایانی یاسا که‌ تێبینیان هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بڕیاره‌و‌ به‌ده‌ست تێوه‌ردانی دادگای ده‌خوێننه‌وه.** به‌ڵام به‌حوکمی که‌سایه‌تی سه‌رۆک له‌پله‌ی ده‌وڵه‌ت و پێکهاته‌ی حیزبێکی گرنگ دا ، بۆخۆی هێمایه‌کی بێ چه‌ندو چونی به‌رزترین دووده‌سه‌ڵاتی ده‌وڵه‌ت و حیزبێکی ده‌سه‌ڵاتدار ده‌کات .

(باوه‌ڕ) سیفاتێکی سه‌یره‌ له‌تاکی مرۆڤ دا ، به‌وه‌ی ده‌توانێت بڕوابه‌ هه‌بونی دێو درنج و هه‌ژدیهاو ئه‌سپی باڵدار شتی نادیار بکات ، له‌هه‌مان کاتیش دا باوه‌ڕ به‌ڕاستیه‌کی به‌رجه‌سته‌ی نێو ژیانی خۆیشی نه‌کات ، به‌ڵام جۆرێکی تر (بڕوای جه‌ماوه‌ر)یه‌ که‌ به‌پێچه‌وانه‌ی (بڕوای تاکه‌ که‌س)ه‌وه‌ چه‌سپاوه‌و گران تر جوڵه‌ وگۆڕانی تیا ده‌کرێت .‌

لێژنه‌ی ناوبراو ،پاش چوار مانگ له‌ ڕودانی کێشه‌که‌وه ، له‌ ڕاگه‌یاندنێکی 440 وشه‌ییدا ، له‌سه‌ر دانپیانانی تاوانبار (هیشام مه‌حمود ئیسماعیل) ، کوردێکی فیته‌ر پیشه‌ی شاری( بێجی) یه‌ ، نهێنیه‌ گرنگه‌کانیان بڵاوکرده‌وه‌ ، پاش سازنده‌کردنی (ته‌شویقدان) به‌ دانانی 48 کاتژمێر ، بۆ چاوه‌ڕوان کردنی هه‌واڵه‌گرنگه‌که‌ بۆ جه‌ماوه‌ری چاوه‌ڕوانکه‌ری چه‌ند مانگه‌ .

پێش ده‌وروبه‌ری هه‌زار ساڵ ( حه‌سه‌ن سه‌باح) به‌ناوبانگترین پێشه‌وای ترس و تۆقاندن بووه‌ له‌ قه‌ڵای (ئه‌لموت) له‌ وسه‌ری ( ڕه‌ی) و (خۆراسان)ه‌وه‌ که‌ خۆی تیا حه‌شارداوه‌ بۆ ئه‌مسه‌ری ووڵاتی (شام)و (میسر) توانیویه‌تی کاری کوشتن و تۆقاندن به‌رامبه‌ر به‌نه‌یاره‌کانی جێ به‌جێ بکات به‌ هۆی تیپی شوینکه‌وتووه‌ باتینیه‌کانی ئاینزای ئیسماعیلی شیعه‌ییه‌ وه‌ ، که‌ به‌تاکه‌ خۆبه‌خشه‌کانی گوتراوه‌ (فیدائی) یان له‌ئه‌و روپا به‌ (ئه‌ساسین ــ حه‌شاشین) ناسراون ، (حه‌سه‌ن سه‌باح) کێی ویستبێت له‌ناوی به‌رێت ، ئه‌م موریده‌ خۆبه‌خشانه‌ی بۆ ناردون له‌هه‌رکوێیه‌ک بوبێت ، له‌زوربه‌دا جاره‌کان دا به‌شێوه‌ی خۆکوژی به‌فه‌رمانی ئه‌و ، له‌ناویان بردووه ‌. (نیزام و مولک) و( سه‌لاحه‌دینی ئه‌یوبی) به‌ناوبانگترین که‌سانی ئامانجی تیرۆرکردنه‌کانی بوون ، جگه‌ له‌زۆر که‌سانی تریش .

به‌ڵام ، له‌دانپیانانه‌که‌ی کاک( هیشام) دا ، ئه‌میری (ئه‌نسارولئیسلام) ی ناو قه‌ڵا سه‌خت و نهێنیه‌که‌ی (نه‌ینه‌وا) ، له‌ (حه‌سه‌ن سه‌باح)ی مێژویی زۆر به‌تواناترو پڕ جه‌به‌روت ترێکه‌ له‌ئێستاکه‌دا . چونکه‌ ئه‌میری (نه‌ینه‌وا) ، ده‌توانێت نێچیره‌که‌ی له‌ قه‌ره‌بالغترین جێگاو پڕ ئارامترین شوێن دا ، به‌ گروپێک موجاهید بڕفێنێت و په‌لبه‌ستی بکات ، به‌ موجاهیدێکی تر به‌ پایته‌ختی هه‌رێمی پڕ له‌ هێزی نه‌یارو بازگه‌ی هه‌ستیاردا بهێنێت بۆ قه‌ڵانهێنیه‌که‌ی له‌( نه‌ینه‌وا)ی کۆنه‌ پایته‌ختی ئاشوری داو له‌به‌ر ته‌ختی ئه‌میردا فڕێی بدات ، دواتر به‌ وردیان و ده‌ستو پێوه‌نده‌کانی ناو قه‌ڵا که‌ی ، به‌ شێوازی گه‌مه‌ی پشیله‌ وازی پی بکرێت و دواتر به‌گوله‌ی ناوده‌م بکوژرێت ، له‌سه‌ر به‌جێ نه‌گه‌یاندنی گفتێک له‌لایه‌ن ئه‌م تابیعه‌ تازه‌ کوره‌یه‌وه‌ . به‌وه‌ش سزای کورتی بهێنان و قسور کردن له‌ئه‌رک دا ، له‌م باڕه‌که‌وه‌ بێ فێڵه‌ بکه‌نه‌وه‌ ، به‌ مه‌به‌ستی عیبره‌ت گه‌یاندن به‌ مو‌جاهیده‌کانی تری ئه‌میر .


ئه‌م سه‌ربورده‌ ، نه‌ک بۆ سه‌رده‌می هه‌زار ساڵه‌یی( حه‌سه‌ن سه‌باح )ده‌ستنادات ، به‌ڵکو بۆ سه‌رده‌می سێ هه‌زار ساڵه‌یی سه‌رده‌می نه‌ینه‌وا ، زه‌حمه‌ته‌ به‌(کۆباوه‌ڕ)ی جه‌ماوه‌ری ئاشوریه‌کانیش به‌ئاسانی په‌سه‌ندی بکه‌ن . له‌به‌ر هۆیه‌کی زۆر ساکار ، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و هه‌موو خۆخستنه‌ مه‌ترسیه‌وه‌ بایی عیبره‌تێک ناکات که‌ ئه‌میره‌که‌ی نه‌ینه‌وا ده‌یه‌وێت بی نوینێت بۆ موجاهیده‌کانی .

به‌ڵام ئه‌و لایه‌نه‌ی ده‌سه‌ڵات ، هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ به‌ لێسه‌ندنه‌وه‌ی سیفاتی نوسه‌ری و ڕۆژنامه‌نوسی له‌ قوربانی ، تا ده‌گات به‌ مۆر لێدانی تیرۆریستی ئێستاکه‌ی ، ده‌یه‌وێت سه‌ری ناشیرینیه‌ک دابپۆشێت ، له‌کاتێک به‌و کاره‌ی توشی ناشیرینی و عه‌یبه‌یه‌کی گه‌ره‌تر ترده‌بێت ، به‌وه‌ی که‌ ده‌کاته‌ ‌دان پیانان به‌ هه‌بونی ده‌لاقه‌یه‌کی گه‌وره‌ له‌ توانستی دابین کردنی ئاسایشی پایته‌ختی هه‌رێم دا.‌ که‌ تاکه‌ ده‌رسکه‌ته‌ده‌یده‌ن به‌چاوی جه‌ماوه‌رداو شانازیه‌که‌ به‌دنیادا ده‌یگێڕن .

(به‌جۆرێک ئه‌و لایه‌نه‌ی ده‌سه‌ڵات لێفه‌یه‌کی پێ یه‌، کاتێک سه‌ری خۆی پێ داده‌پۆشێت قاچی ده‌که‌وێته‌ ده‌ره‌وه‌ ، کاتێکیش قاچی پێ داده‌پۆشێت سه‌ری ده‌که‌وێته‌ ده‌ره‌وه‌ ).

به‌ڵام ئه‌و دانپیانانه‌ی کاک( هیشام) ، سیناریۆکه‌کی سه‌رتاپا پوچ و به‌تاڵ نیه‌ چونکه‌ ، زۆر پردی گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ هێڵراوه‌ته‌وه‌ ، به‌وه‌ی هێشتا سێ تاوانباری فڕێنه‌ری سه‌رده‌شت ده‌سگیر نه‌کراون ، که‌ناوی دوانیان زانراوه‌و به‌پێت به‌جێ هێڵراون ، ئه‌وانیش قسه‌ی خۆئان ده‌بێت و جۆرێک ده‌بن له‌پرده‌کانی گه‌ڕانه‌وه‌ ، یان ئیفاده‌ گۆڕینی کاک( هیشام) پردێکه‌ هه‌میشه‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ ، یاخود به‌ شێت و دێوانه‌ کردنی ناوبراو ، هه‌موو ئه‌مانه‌ ته‌وقی نه‌جاتن له‌ خنکان و ته‌نگانه‌ی کێشه‌که‌داو به‌ده‌ست لێژنه‌و لایه‌نی ناوبراوه‌وه‌ن .

(به‌کورتی ، ئه‌و دانپیانانه‌ ، ده‌کرێت به هه‌ربارێک دا به‌پێی پێویست کاری تیا بکرێت . یان زیاتر ، له‌شێوه‌ی تفێک دایه‌ ، ڕۆنه‌کراوه‌ تا نه‌توانرێت هه‌لبگیرێته‌وه ،‌ به‌ڵکو له‌ ده‌می ئه‌و لایه‌نه‌ی ده‌سه‌ڵات دایه‌ ، له‌م گوپه‌وه‌ ده‌یبات بۆ ئه‌و گوپه‌ی تری ، سات به‌سات بۆقی تفه‌که‌ له‌ده‌می دازلترده‌کات تاده‌یکاته‌ به‌ڵغه‌مێکی گه‌وره‌ و ئاماده‌ی ده‌کات بیدات به‌ناوچه‌وانه‌ی ئه‌و نه‌یاره‌ جارسکه‌ره‌دا ،که‌ ‌خۆی ده‌یه‌وێت . یان ئه‌وه‌ی زیاتر جه‌ساره‌ت ده‌کات زۆر نزیک ببێته‌وه‌ لێی) .

به‌ڵام ، ئه‌و لایه‌نه‌ی ده‌سه‌ڵات له‌گه‌ڵ جه‌ماوه‌رێک دا ، سه‌رجه‌م هه‌موو ئه‌مانه‌ی بۆ دیالۆگێک کرد . وه‌لێ مه‌خابن ، کاره‌که‌ی به‌مۆنۆلۆگی ماوه‌ته‌وه‌ تائیستا ته‌نها خۆی ده‌دوێنێت !!!
_____________________________________

ســـــــه‌رنج:
(*) له‌سۆنگه‌ی ئه‌وه‌ی من هه‌ر له‌سه‌ره‌تای تیرۆری سه‌رده‌شته‌وه‌ ، ڕاوبۆ چونی خۆم له‌ چه‌ند کۆمێنت و دوو نوسینی
http://www.emrro.com/mergiwadeyi.htm
http://www.emrro.com/serdeshtronmenus.htm

نوسیوه‌ ، له‌به‌ر ده‌م ویژدانی خۆم دا هه‌ست به‌ لێ پرسرینه‌وه‌یه‌ک ده‌ که‌م له‌ سه‌ره‌نجامی به‌ پشتاخستی تیرۆری سه‌رده‌شت دا ده‌بێت به‌جۆرێک باری سه‌رنج بده‌م ، که‌ جوت بێته‌وه‌ له‌گه‌ل سه‌ره‌تاکه‌م دا.
(**)
http://www.sbeiy.com/ku/article_detail.aspx?ArticleID=3490&AuthorID=161 
http://www.kurdistanpost.com/view.asp?id=a872a809

 

21\9\2010

ماڵپه‌ڕی سه‌عید عارف باپیر