|
پارەپەرستیی و
مــەیخواردنەوە
تاکى کوردى خەساندووە
...!!
حەمەى ئەحمەد رەسوڵ*
1- پارەپەرستى : پارە پەرستى یان
چاوچنۆکی ، مەبەست لە هەموو ئەو بیرکردنەوە و ڕەفتارە ناشرینانە یە کە
وا ئەکات مرۆڤــ مرۆڤی برای خۆی لەخشتە بەرێت و بچەوسێنێتەوە و بە
مەبەستێک بەکاریبێنێت تەنها لەبەر بەرژەوەندی تاکەکەسی خۆی،چاوچنۆک وا
هەستئەکات کە ئەمڕۆ سبەینێی بەدوادا نایەت و ژیان هەر ئەمڕۆیە
وتاهەتایە مردنیش نایەتە ڕێی کەس،پارەش هەموو شتێکە وئاسوودەیمان بۆ
مەیسەر ئەکات و هیچ ئازارێکیش لە جەستەماندا ناهێلێت و بۆ هەمیشە
ساڕێژیان ئەکات .!
ئیشکردن وخەمخۆری بۆ بژێو پەیداکردن جوانترین خەسڵەتی مرۆڤە،لە دونیادا
بە خەباتکردن لەقەڵەمئەدرێن و کێ هەیە بڵێ ئیشکردن کاریێکی خراپە ؟هیچ
کۆمەڵگایەک نییە کەسانی خۆی هانبدات کە تەمەڵـی و کارنەکردن بکەنە
دروشمی خۆیان و ببنە باوەکووشتەی بژێو پەیداکردن..!
بەڵام ئەگەر چاوێکی کۆمەڵناسانە بە کۆمەڵگای ئەمڕۆماندا بخشێنین و
بچینە سەر شەقام و پاشان بەرەو پێشانگای سەیارە فرۆشتن بڕۆین و ئەوجا
کۆمپانیاو نووسینگەکان بەسەر بکەینەوە چاومان بە شتی سەیر
ئەکەوێت،گوێمان لە شتی سەیرتریش ئەبێت !
ئەوەی گوێت لێئەبێت ئامراز و کەرەستە وسەیارە وتەلارە کە هیچ کەسێک
بەختەوەری سەد دەر سەدی لێوە نەچنیووەتەوە،باس باسی دەفتەر و دۆلارە،
باسی قازانج کردنە، باسی سەیارەوپارچە زەوی و دۆنم و کۆشک و تەلار
دروستکرن و کڕین و فرۆشتنییانە ،باسی قازانجە لەو سەودا سەرییەدا، باسی
بازرگانی وکەلوپەل هێنانە لە چین و ماچینەوە ..لە ئێران و تورانەوە،
باسی قازانجی چەندەها دەفتەرە دۆلارە لەو سەوداسەرییانەدا.
گرنگ ئەوەیە باسکردنی دۆلار و دینار و پارە پەیداکردنە زۆرترین کاتی بۆ
تەرخانکراوە و بۆتە وێردی سەر زمانی ڕێژەیەکی زۆر لە خەڵکی..بێگومان
ئەم دیاردەیەش هەروا لەخۆڕا دروست نەبووە هۆکارگەلێک لەپشت ئەم
بارودۆخەوە وەستاون،خەڵکی جاران هەژار بوون و پێداویستییەکانیان کەم
بوون و قەناعەتیان بەو گوزەران و شێوازی ژیانە هەبووە و بەوەندە
پێویستی و ئامراز وئارەزووە دامرکاونەتەوە وپێویستی بە هەڵپەکردن و
کاری لابەلا نەبووە، کەواتە ئەگەر داواکارییەکانی ئەمڕۆ لەگەڵ دوێنێدا
پێچەوانە بکەینەوە و تەنها باسی دوێنێ بکەین هۆکاری ئەم دیاردەیەمان بۆ
ئاشکراتر ئەبێت، سەردەمی باپیرانمان :ژمارەی دانیشتوان کەمتر بووە و
خێزان هەموو پێکەوە هەڵیانکردووە و لە باپیرەوە تا کوڕەزا و زازایەکی
تریش پێکەوە لە خانوویەکدا گوزەراون وتەباو دۆست بوون، یەکتریان
قبووڵبووە و ڕێز و حورمەتی یەکیان لامەبەست بووە،بۆیە نیشتەجێبوون
نەبۆتە گرفت و قەیران،کرێی خانوو لایەکی مووچەی نەبردووە ...!
یان کارەبا و ئاو بە پارەیەکی ئەوتۆ نەبووە و بە بەردەوامیش هەبووە،کە
هەنووکە بە پارەیەکی زۆریشە و هەر مەیسەر نابێت و لەمەشدا چاوچنۆکەکان
هەر هەڵپەیانە و لە خەڵکی خاوەن قەناعەت جوودان..لەولاشەوە سووتەمەنی
کە هەرگیز وەکو ئەوڕۆ قڕی تێنەکەوتبوو،هەموو کارێکی هاوین و زستانی
ناوماڵیش هەر بە نەوت بووەو کەچی ئەو ڕاکە ڕاکەی ئێستای پێویست
نەبووە،هەروەها ئۆتۆمبیل کێشەیەک نەبووە هەموو ماڵێک یەک یان دووی
لێبکڕن کە بێگومان خەرجی وسەرئێشەی خۆی هەیە و تێچوونی زۆری لای
فیتەریش لەولاوە بووەستێ،هەروەها خێزانی ئەمڕۆ بێجگە لەوەی خانوویەکی
سەربەخۆی ئەوێت، مناڵیشیان زۆرەو هەیانە سەری بۆ دەرزەنێک ئەخوورێت، کە
ئەوەش بارگرانی وخەرجییەکی زۆر و ڕاکەڕاکەی لێئەکەوێتەوە وبە مووچەیەک
یان بە یەک کەس ناچێت بەڕێوە،بۆیە لە تاودا دووتا سێ مناڵی ئەخاتە سەر
شەقامەکان و دەستگێڕییان پێ ئەکات، کە ئەوەش گرفتی کۆمەڵایەتی دیکە
بەدوای خۆیدا ڕائەکێشێت ....!
ئینجا گرانی ونرخی شتوومەک وپێـویستی ماڵ هەرگیز ئەوەندە بەرز نەبۆتەوە
کە هەروەکو مارکسی زانا و فەیلەسووف وتوویە :(هەرکاتێک نرخی کەلوپەل و
کاڵا لە نرخی مرۆڤــ بەرزتر بۆوە ، ژیان لەو کۆمەڵگایەدا ئەبێتە دۆزەخ
!).. ئەمەش زەنگێکی خەتەرناکە وبیرو باوەڕی مرۆڤــ بە ئاقارێکی
هەڵدێردا ئەبات، چونکە هەموو شتێک لە پێناوی پارەدا ئەگۆڕدرێتەوە و
هەموو پێویستییەک بە پارە چارەسەر ئەکرێت ئیدی وشە و بیروباوەڕ هیچ
هێزێکی نامێنێت و ڕەونەق لە ئامانج و ئاواتەکاندا ناهێڵێت،ژیان ئەبێتە
غاردان بەدووی پارەدا، مانا و داتاکانی بەختەوەری و ژینی ڕاستەقینە و
مرۆڤی مەزن، ئەبێتە کۆکردنەوەی سامان و ڕیزکردنی ڕیزە دوکان و دۆنمە
زەوی و سەیارەی دووا مۆدێل و وەچنگکەوتنی ژنی شۆخ و نازداری
شار،گرنگترین و شایستەترین هیوایەک ئەبێت لەو کۆمەڵگایەدا کە بەداخەوە
ئێمەی کورد لە کوردستانی ئازاددا پێیوەی ئەناڵین ...!
ئیدی خەڵکی دیکەی نەداریش پەتای لاساییکردنەوە و موڵک بەدەستهێنان
ئەیانگرێتەوە و ئەکەونە هەڵپە و تێکۆشانی دووجا بۆوەی بە وتەی خۆیان
بگەنە لووتکەی بەختەوەری وخۆشی ( کە لە ڕاستیدا ئەوشێوازە ژیانە
ئاسوودەیی و کامەرانی دروستناکات !).
هۆکاری سەرەکی کە دەستی ئەوتۆی لە وەدەرکەوتنی ئەم دیاردە خراپەدا هەیە،
دەسەڵات و سەروەری یاسایە،کە گرنگترین خاڵێکەو تاکە هێزێک بتوانێت
بەربەست بێت لەبەردەم ئەم دیاردە قێزەونەدا تەنها دەسەڵات و حکومەتە،بۆ
نموونە( لەسەروەختی سەدامی دیکتاتۆردا قەدەغە بوو هەر کارمەندێک پاش
تەواوبوونی دەوامی فەرمی خۆیدا هیچ جۆرە کارێکی دیکە بکات و یاسایەک
هەبووئەو کارەی قۆرخکردبوو بۆ ئەوانەی کاسپی ئازاد و سەربەخۆیان ئەکرد)..
هەروەها ئازادکردن یان باشتر وایە بڵێم بەرەڵاکردن وگوێنەدانە بازاڕ و
نرخی شتومەک کە وەکو کوفر وایە و بێویژدانی ولێنەپرسینەوە دێنێتە
ئاراوە و سەرەنجام گرانی ئەخوڵقێنێت ، هەروەها ئابووری هیچ سەقف و
سانسۆرێکی پرۆگرامئامێزی بۆ نەکراوە،کڕین و فرۆشتن سنووری بۆ نییە ،هەرکەسە
و بۆخۆیەتی، بازاڕ و لە مەیدانی جەندرمە و مافیا ئەچێت ،یەکسانی و
دادپەروەری غایبن ونەبوون،بەرپرسەکان پشکی شێریان بەرکەوتووە وئابووری
وڵات بە دەستی ئەوان ئەگوزەرێت،مووچە و موڵکی ئەوان هەر خوا ئەزانێت
چەندە!!حاڵەتێکی پڕ ئاژاوە دروستبووە،ئەوان زۆر هایلایڤ ئەژین،لە بورجی
عاجیدان ، خاوەنی هەموو شتێکن و زۆربەی خەڵکیش خاوەنی هیچ نین، ئەمە
ئەو ترسەی لای خەڵکی درووستکردووە کە هەرچی زووە فریا بکەون و شتێک بۆ
ئەمڕۆو سبەی پەیدا بکەن و دڵنییابوون و بۆ نەوەی داهاتوویان مەیسەر
بکەن .. داخی گرانم کە ئەم بارگرانی و زەحمەتی ژیانە پلەی ژێر سفری
هێناوەتە بەرهەم و ئەم بارودۆخەش ماوەیەکی دیکەش ئەخایەنێت و ڕاوێژکاری
ئێمەش هیچ سوودێکی ئەوتۆی نییە، تەنها ئەوەندە نەبێت کە بڵێین قەناعەت
زۆر گرنگە ولە کەرەستە و ئامراز و کۆشک و تەلار و سەیارە مۆدێل
بەرزەکان پیرۆزترو بەسوودترە و کامەرانی و ئاسوودەییتان بۆ
دەستەبەرئەکات ..!
2 - کۆمەڵگەی کوردی ، بەوە
ئەناسرێتەوە کە داخراو و چەقبەستووە ، بەڵکو کراوەتەوە بەسەر دابونەریت
و نۆرم و بەهای کۆمەڵایەتی کۆن و سەلەفی خۆیدا ،واتە گۆێی قوڵاغە بۆ
بیری کۆنی باووباپیران و پێشینانی خۆی وەکو تەلیسم و قورقوشم پێوەی
نووساوە و لەبەر سیستمی فیۆدالیزمی و کاریگەری و نفوزی هۆزو خێڵی
سەردەستا چۆکی داداوە و لە هەموو بوارەکانی ناو خێزان و کۆڵان و گەڕەک
و خوێندنگە و دامودەزگا فەرمی و نا فەرمییەکاندا وەکو ئەختەبووت و
شێرپەنجە بڵاوبۆتەوە و هەرگیز گۆڕانکاری و بەرەوپێشچوون و تێکشکاندنی
تەلیسمەکانی ئەو سەلەفییەت و کۆنخوازییە لەم چرکەساتەدا لە ئارادا نییە
و ئەو بیری پێشکەوتنخوازی و مۆدێرنیتە و عەلمانییەتەی لێرەو لەوێ
ڕۆشنبیران و ڕووناکبیران وەکو مەشخەڵێک بەدەستییانەوەیە ، مەخابن
نەبۆتە هێز و فاکتەر و کاریگەریی بەسەر توێژە گرنگەکانی کۆمەڵگای
کوردییەوە بە زەبر و توندو پتەو نییە .....!
لە گرنگترینی ئەو هۆکارانەی کە لە دوای ڕاپەڕینەوە نەهاتوونەتە مەیدان
و نەبوونەتە کۆڵەکە بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی مەدەنی و کراوە و شارستان
و هیچ نەبێت نیمچە پێشکەوتوویەک ، کارە نامەدەنی و پڕ گەندەڵییەکانی
دەسەڵاتی کوردییە ، چونکە ئەم دەسەڵاتە زەمینەی خۆشنەکردووە بۆ
دروستکردنی ئەو کۆمەڵگە مەدەنییە و کراوەیە و هەمیشە ئاغا و بەگ و شێخ
و مەلا و پیاوانی ئایینی و بیری کۆنخوازییەکانی لە خۆی کۆ کردۆتەوە و
لە پێناوی دروستکردن و گەورەکردنی ڕێژەی هەوادار و نفوزی خۆی و
حیزبەکەیدا ، چاوپۆشی و وەلانان لە پرۆگرام و پلانی زانستی و ئەقڵ و
بڕوانامەی کەسانی سەربەخۆ و ئازاد و ڕۆشنبیر و زانایان کرد و مەخابن
هەر ڕەفتارێک ڕژێمی بەعسی دیکتاتۆر لەم کۆمەڵگایەی ئێمەدا بە دەستی
ئانقەست ڕەنگڕێژی بۆ کرابێت ،ئەم دەسەڵاتە بێ بەرنامە و پرۆگرامە
زانستییە جارێکی دیکە بەکاریبردۆتەوە و بەکاریهێناوە و هیچ هەوڵێکی
جیدی بۆ نەداوە کە خزمەتگوزاری و بە ئاسوودە کردنی تاکەکانی کۆمەڵگای
کوردی بکاتە ئامانج و بەردی بناغەی خزمەتکردنی تاکی کورد ...
بۆیە تاکی کورد بۆ ئاسوودە بوون و بەسەربردنی کاتەکانی و دوورکەوتنەوەی
لە ئاریشە و سەریەشەی ژیان و گوزەرانی خۆی پەنای بۆ زۆر کار و کردەوە
بردووە لەوانەش بیرە و ئارەق خواردنەوەن ....!
ئەم کردەوە لاسایی ئامێزە لە کۆنەوە و لە سەروەختی سەدامەوە ڕێی
خۆشکردووە و زەمینەی بۆ خۆشکراوە ، ڕۆژانی هەینی هاوینان ،ئەم وڵاتەی
ئێمە سەراپا سەرخۆش و ژێرخۆشە ، ئەقڵ و زانست و مەعریفە و ماناکانی
دیکەی ژیان و خولیا و ئارەزووی مرۆڤی کورتکردۆتەوە بۆ کحولیات
خواردنەوە ...!
ڕاستە لە وڵاتانی پێشکەوتوو بە تایبەت ڕۆژاوا خواردنەوە بە حوکمی
ئاینەکەیان و ئازادیان لە کحولیات خواردنەوەدا و بە حەرام نەهاتووە ..
بەڵام لای ئەوان وەکو ئاو خواردنەوە وایە و گرفت و ئاریشەی کۆمەڵایەتی
و ئابووری لێنەکەوتۆتەوە .. بەڵام ئەم کارە لێرە بۆتە ئاریشە و کێشەی
گەورەی کۆمەڵایەتی لێوە دروستبووە ، دیمەنی دەشتودەری کوردستانی پاش
خواردنەوە و گۆشت برژاندن ناشرینترین و پیسترین دەشت و سروشت لە
دونیادا کوردستانە سەرخۆشەکەی ئێمەیە ... بوتڵی شکاو و عەلاگە ڕەشی
دڕاو و خاشاک و بەرماوەی سەرخۆشان ژینگەی ئەم وڵاتەی لە کەلاوە نزیک
کردۆتەوە .. ئەمە بێجگە لە کارەساتی پێکدادان و وەرگەڕانی سەیارە و
مردن و برینداربوون و سەقەتبوونی چەندەها مرۆڤـی سەرخۆشی ڕۆژانی هەینی
...هەروەها لە ماڵەوە پیاوان و باوکانی سەرخۆش دۆزەخێکی گەورەیان بۆ
مناڵ و ژن و دەرو دراوسێیان دروستکردووە .. ڕێژەی تەڵاق و جیابوونەوە و
شەڕو شۆڕی نێوان هاوسەرانی کوردستان باشترین نموونە و دەرئەنجامی ئەم
دیاردە ناشرین و بەربڵاوەیە لە کۆمەڵگاکەماندا ....!
ئەو دەرئەنجام و ئاکامە خراپانەی ئەم کردەوە ناجۆر و قێزەونە دروستی
کردوون گەلێکن و پێویستی بە لێکۆڵینەوەی مەیدانی و ڕێپۆرتاژی تێروتەسەل
هەیە .. بەڵام لە گرنگترینیان ئەوەیە کە ئیدی وردە وردە خەڵکی لە خۆ
ڕۆشنبیرکردن و هوشیارکردنەوەی کۆمەڵایەتی و بەرزکردنەوەی ئاستی زانستی
و مەعریفی دوور ئەکەونەوە و زانست و ڕۆشنبیری ڕۆڵی خۆی لەدەستئەدات ،
لە جیاتی ئەوەی کتێب و گۆڤار کڕین پارە ئەدرێت بە بیرەو ئارەق و پێک بە
پێک نۆشئەکرێت .. کابرایەک ئێواران و شەوانی خۆی بە خواردنەوە
بەسەربەرێت ئیدی کاتی چی ئەمێنێتەوە بۆ هۆش و بۆ ئەقڵ پەروەردە کردن ..
چی ئەمێنێتەوە بۆ پەروەردە کردنی مناڵ و زارۆکە هەناسە ساردەکانی ..چ
کاتێکی چاوکراوە و هۆشدار ماوەتەوە بۆئەوەی لە وانە و دەرسودەوری مناڵ
بپرسرێتەوە .. چ کاتێک ئەمێنێتەوە بۆ بەرنامە ڕێژی و پرۆگرام دانان بە
مەبەستی خزمەتکردنی زیاتری هاوڵاتی و فەراهەمکردنی پێداویستییە
یەکەمیین و گرنگەکانی وەکو کارەبا و ئاوی پاک و ڕێگەوبانی شارستانی و
دەستەبەرکردنی نیشتەجێی دانیشتوان و هەرزانکردنی شتومەک و کاڵا و خۆراک
و ئاسوودەترکردنی ژیانی هاوڵاتیان ..!!
بە کوردی و بە کورتی : بیرە و ئارەقخواردنەوە لە کوردستاندا دیاردەیەکی
تەندروست نییە و زۆر بەربڵاو وبێسنوورە .. گرفت و ئاریشەی زۆر و
بێشووماری دروستکردووە ، دابەزینی ئاستی هوشیاری و ڕۆشنبیری و
بەپەراوێز کردنی خوێندنەوە و گرنگی نەدان بە زانین و زانیاری کە ئەمڕۆ
کۆمەڵگای کوردی پێوەی ئەناڵێت و زۆرێک لە خێزانەکانی گرتۆتەوە ، نەزانی
و جەهالەت و وازهێنان لە خوێندن و ڕێژەی بەرزی دەرنەچوون و سەرنەکەوتنی
نەوەی نوێ لە خوێندندا یەکێک لە هۆکارە گرنگەکانی مەشغوڵبوون و سەرقاڵی
باوان و باوکانە بە خواردنەوە خۆ سەرخۆشکردنەوە .. سەرخۆشی و مەستی و
کاتبەسەربردنی بێسنووری بەرپرسان و وەزیران و کارمەندانی ئەم کوردستانە
، لە هۆکارە گرنگەکانی بڵاوبوونەوەی گەندەڵییە بەو شێوە و ڕێژەیەی کە
ئەمڕۆ بێچارە ماوەتەوە و لە هەموو قوژبنێکی ئەم کۆمەڵگایەوە
سەرەتاتکێمان لێوە ئەکات و ژیانی شیرینی لێ تاڵکردووین ..!
ئەمە و بێجگە لە ئاکامە خراپەکانی لە بارەی تەندروستییەوە ، بە یەکێک
لە هۆکارەکانی جەڵتە و خەستبوونەوەی خوێن و بەرزبوونەوەی فشاری خوێن و
چەوری ناو خوێن و بە مۆمبوون (تەشەموع)ی جگەری ئادەمیزاد دانراوە .بەڵام
مەخابن هەتا هاتنی ئەم وەزیرە بەڕێزە ( کاک زریان ) گوێمان لە هیچ
ڕاگەیاندنێک نەبووە دەربارەی نەخۆشی و حاڵەتی خراپ و تەشەنەی بەدی باری
تەندروستی لەم وڵاتە هەتیوەدا ...هەروەها بیرمان نەچێت بە حوکمی
خواردنەوەی ئاشکراو ئازادی باوکان لە نێو خێزاندا ، لاو و گەنجێکی
زۆریش فێری خواردنەوە و جگەرە کێشان و بەکارهێنانی ماددە بێهۆشکەرەکان
بوون کە ئاکامی زۆر خراپیان ئەبێت و کۆمەڵگەی سبەینێش لەوەی ئەمڕۆ
باشتر و ئاسوودەتر و بێوەیتر و بێ ئارشەتر نابێت ... بیرەو ئارەق
خواردنەوە ، ئاستی ویژدان و بەکارهێنانی ویژدانی لە کار و کاسپیشدا کەم
کردۆتەوە .. ئاستی پابەندبوون و ئیلتیزامی بە وڵات و بە ژیان و بە
کارکردن و بە خۆشەویستی و بە متمانەبوونی نێوان تاکەکانی کوردەوەی کەم
و کەمتر کردۆتەوە ......!
لە هەرە کارە گرنگەکانی بیل کلینتۆن ،ئەوەبوو کە جگەرە کێشان و کحوول
بەکارهێنانی بە مودمین بوون و موعتادبوون لە قەڵەم دا و تەنانەت
قەدەغەکردنی ڕێکلامی جگەرە فرۆشتن لە ئەوروپاشدا ڕەنگی دایەوە و قەدەغە
کرا ... ئەمڕۆ لە هەموو دامودەزگایەکی ئەوروپی و ڕۆژاواییدا ، کحوول
بەکارهێنان و جگەرە کێشانیش قەدەغەن و دەستیان خۆش بێت ، چونکە ئەوان
بەرنامە ڕێژن و ماندوون لە پێناوی پێشکەوتنی کۆمەڵگەکەیان و
ئاسوودەترکردنی ژیانی مرۆڤـدا .. نەک سەرخۆشکردن و مەسترکردنی
هاوڵاتییە بێنەوا و هەناسە ساردەکانیان !!
*
توێژەرى کۆمەڵایەتى.
hemea.rasoeL961@yahoo.com
|
