١٥\١٠\٢٠١٠

پێکدادان لە بۆشاییدا..

ئەرسەلان مەحمود

فەوزا چییە؟، ڕەگەزنامەی فەوزەوییەکان چییە؟، پێوەر لەڕێڕەوی راستینەیی میدیای کوردی چییە؟، ئەگەر بریارە هەوڵەکان بۆ بەرپێگرتن بەفەوزاو لارێبوونێکی وەها ناودێرکراو، وەڕێخراون، پێویستە لەدو خاڵ بەڕونی تێبگەین.

یەکەم: هیچ کاروکاردانەوەیەک نابێ‌ لەسەر حسابی سنوردارکردنی ئازادییەکان بێ‌، هەروەک چۆن نایشبێ‌ لەرۆشنایی ئایدیابینییەکی دیاریکراوەوە هەڵسەنگاندن بۆ هیچ کام لەدیاردەو دەرکەوتەکان بکرێت.

ئەوەی رودەدات بەشی هەرە زۆری لەبنەمادا بەرئەنجامی وەها دنیابینی و ململانێیەکی شکڵپێگیراوە، پێویستە زۆر بەوردی لەو راستییە تێبگەین، لەسەروی ئەمیشەوە دەبێ‌ بزانین ئەم حاڵەتە رەنگدانەوەی باکگراوندێکی زۆر شمولییەو، دیاریکردنیشی ئەستەم یا هەروا سادەو ئاسان نییە، یانی تەنێ‌ چین و توێژێکی کۆمەڵایەتی و سیاسی و نوخبەگەراو، ...تاد، لەهەڵایساندنی بەرپرس نین.

لەوڵاتیکدا سیستمێکت نەبێ‌ دەسەڵاتەکانی حکومەت و، دامەزراوەگەلی بریاردەرو جێبەجێکار سنوردار بکاو بەیاسا رێکیبخات، وەک ئەوە وایە ژیان لەو شوێنە، کەوتبێتە ناو ئاشی ئاگرەوەو، هەرچی هات بەڕەوای دەبینێ‌ نۆرەیبێ‌، ڕەنگە ئەمەبێ‌ کرۆکی ئەم فەوزاو لاڕێبوونە.

لەروانگەی ئەم تێگەیشتنەمەوە دەمەوێ‌ بڵێم بۆیە هیچ شتێک لەشرۆڤەکارییەکی وەها شمولی بێمانا تر نییە، چونکێ‌ هەروا ئاسان حەقیقەتی تیادا نادۆزرێتەوە، هۆکارەکەیش ئەوەیە هەر لایەک، هەر یەکێک لەئێمە دەمانەوێ‌ تێگەیشتنی خۆی بسەپێنی، لەکاتێکدا ئەو ناسەپێنرێ‌، بۆ ئەوەیش توانای بەرەنگاربوونەوەی دیاردەو دەرکەوتە خراپ و، لاوەکییەکانت پێبدات، تێگەیشتن دەبێ‌ بەدیبهێنرێ‌، سەرچاوەی وەدیهێنەریش، پاڵپێوەنانی بەشێک و، بوغزاندنی بەشەکەی تر نییە، بەشینەوەی قسەی بازاڕو جوێنیش نییە، ئەمەیش نییە ڕوخاندن بەئامانجبگری و، شتێک نەهێڵیتەوە بکەوێتە دەرەوەی ڕەخنە لێگرتنەوە، وەک ئەوەی لای بەشێک لەرۆشنبیرو رۆژنامەنووس بەداخەوە بووە بەباو.

لەسروشتی ئیشی رۆشنبیرو میدیاکاردا، پێویستە مەعریفەو باوەڕی بابەتی وەک پیشەوەر بەکارببرێ‌، نەک دەمارگیری و کاوێژکاری بکرێتە ریتمی رێکردن، لێ‌، ئایا رێکخراوەکانی بەناو کۆمەڵگەی مەدەنی و، سەندیکای رۆژنامونوسان، ماڵی وەها دەرهاویشتەیەکی رۆشنبیرو میدیاکارانن؟!، بەڕەهاییەوە دەڵێم نەخێر.

هەڵەیە پێمان وابێ‌ تا ئێرە ئەم رێکخراوگەل و، سەندیکایە، توانیبێتیان رۆشنبیرێکی جیددی و رۆژنامەنوسێکی جیاوازیان پێگەیاندووە، بەڵکو بەشی هەرە زۆری ئەم فەوزایە شەتەکدراوی ئەوانە وایکردووە بێنەزمی و، فەوزا لەبوارەکەدا خۆشبێ‌.

نەبوونی سەرکردەی رۆشنبیرە لەناو رێکراوو دامەزراوەگەلی بەناو مەدەنی، نەبوونی نوێنەرایەتییەکی راستینەی میدیاکاری بەدەنگ و متمانەدارە، ئەو پەڕی ناپسپۆری لێکەوتۆتەوەو، وایکردوە هەموومان رەخنەگرو، وتار نووس، رۆژنامەنووس و، ئەو رۆشنبیرە پەتی و دەمارگیر بین بێپەروا بڕیارو، راست و چەپ بەسەر گەشەو پاشەکشێی ژیان و کۆمەڵگدا بهێنین و، پێکدابدەین لەبۆشاییدا!..

دووەم: هەڵە سیاسیە گەورەکانی تایبەت هی ئەم دو دەیەی رابردو، هێشتا دەیەها راستی تازەیان لەهەناودا هەڵگرتووەو، دەبێ‌ بیاندۆزینەوەو بەجورئەتیشەوە پەنجەیان بخەینە سەر، توانابینی پوچەڵکردنەوەی ئەم هەڵانە پێویستی بەمەعریفەو، خۆ رۆشنبیرکردنی زیاترە، یانی زیاتر لەوەی ڕۆشنبیرو میدیاگەلێک هەڵگری سروشتیەتی، ئەو ئەنجامەی پێویستە پێیبگەین بێگومان هەروا عەفەوی نییە.

لەوەیە پێچەوانەی ئەم مەیلکردنە لای کەسانێک پتر سروشتی بێت، تا ئەو تێفکرینەی ئێمە، کەسانێک هەن دەڵێن ئەمەی ئەمڕۆ هەیە لەڕوی پراکتیکییەوە بوونی خۆی سەلەماندوە، ئیتر هەرچۆنێبێ‌ نەقابیلی قسەلێکردنەو نە بۆ رەخناژۆ کردنیشە، چونکێ‌ پیرۆزەو بەخوێن هاتۆتە دی، دەڵێن ئەوەی هەیە بەرهەمی شۆڕشێکی پێشمەرگانەیەو، بزاوتێکی رۆشنبیری رۆڵی لەبونیادنانی دا نەبووە، بەئاشکرا دەڵێن ئەوێڕۆژی دنیا کەڕو لاڵبوو، بێنەخشترین رۆڵگێڕ میدیا بووە، هەر بۆیە بەلایانەوە پاساوی رۆشنبیرو، هەڵڵاو هۆریای میدیا تائێستایش هیچ بایەخێکی نیە، بەڵکو بەکوشندەیش ئەژماریان دەکەن!..

لێ‌، پێداگری هەر دەسەڵات و سیستمێکی ئایدیایی سەرتاپاگیر، تا بەبێ دودڵی پەسەندبکرێت، بێگومان دیدێکە تا بێ‌ ڕۆشنبیران تووڕە دەکاو، میدیاش بەئاڕاستەیەکی لاڕێدا دەوروژێنێ‌.

راست نییە ئاوەدانکردنەوە بەناو بدەیتە دەست کەرتی تایبەت، لەژێرەوەیش کۆمپانی و مقاولەکان لەبنەمادا هێلکەی هەمان کۆختبن، فەوزایی لێدەکەوێتەوە ساڵانە بەتریلیۆن دینارو دۆلار بەناوی کرانەوە، بدەیتە گۆڤارو رۆژنامەگەلێک، لەژێرەوەیش سێبەرو دەنگ و ڕەنگی حزب بن!..

ئایا میدیاکارێک حزب دایمەزراندبێ‌ لەبنەمادا میدیاکارە؟ ئێمە لەکوردستان بەهەزارەها کارمەندی تیڤی و، میدیا جیاکانی تری لەو چەشنەمان هەن، بەڵام ئەوەی بۆینیە وەک خۆی بیر یکاتەوەو، بڵێ‌، هەر ئەمانن، داتاشینی ناوناتۆرەو بەشینەوەی بوغزیش ئەگەر راستیمان بووێ‌ لەو ناوەندانەوە هەلایساو، هێشتایش نەکۆژاوەتەوەو، فرسەتبازانیشی لەپەناو پەسێرەوە هاتوونە ناو، دەیانەوێ‌ لەو رێگەیەوە ئاوێتەیەک لەگولکردنی مرۆڤی کوردو، بەخود نامۆی لەناخیدا بچێنن، ئەمانە ترسناکن و، پێویستە هەڵمەتی ئەم بەر پێگرتنە دواجار بەپێی پێوەرێکی مۆدێرنی گەڵاڵەکراو بیانخاتە لیستی ڕەشەوەو، ناوەکانیشیان بڵاوبکاتەوە.

مرۆڤ دەتوانێت لیستێکی درێژی ئەو جۆرە نەریتە ریزبکات کە لەم دو دەیەدا باڵیکێشاوە بەسەر بیرکردنەوەی ڕۆشنبیرو، میدیاکارانێکدا، بەڵام نابێ‌ ئەوەمان لەبیر بچێت کە تواناو ئازادی ڕەخنەگرتن، تواناو ئازادی گەڕان بەناو پێگە نوێیەکاندا، تواناو ئازادی ئەزموونکردنی دیدگا نوێیەکان، ژینگەیەک دابیندەکات، بەبێ ئەو ژینگەیە، ڕۆشنبیران و میدیاکار ناتوانن هەناسە بدەن، دەبێ‌ هەوڵەکان بۆ گەشەپێکردن و، فراوانکردنی وەها ژینگەیەکیش بن.

ئەو دەسەڵاتەی بوارنەداتە سەر هەڵێنانی رەهای ئەم ڕێچکانە، هیچ پاڵپشتێکی رۆشنبیرانی نابێت و میدیاکارانیش لێی دەکەونە تەقە، پێم وانییە هیچ جۆرە کۆنترۆڵکردنێک ببێتە مایەی خوڵقاندنی شێوە ژیانکردنێکی باشتری مرۆڤی کوردو حکومەتەکەی، پێم وانییە بێدەنگبوون و ڕازیبوون نیشانەی خۆشەویستی و ئینتیمابێ‌ بۆ نەتەوەو، مانەوەی ئەم حکومەتە، بەڵام پێشم وانیە روبەروبوونەوەی دەمارگیرانە، ڕەخناژۆکردنی بێمروەتانە، روخاندنی بێباکانە، دڵڕەقی و، هاتوو هاوار، شتێکی بەمانا بخەنە سەر بوون، بەدڵیناییەوە ستەم هەر ستەمە، هەر کەس و دەسەڵاتێک بیکات، کەس و دەسەڵاتێکی ستەمکارە، لێ‌ ئیشی ئێمەومانێکی نوسەرو رۆشنبیرو میدیاکارێکی کورد، ئەوە نیە لەتێفکرینی ئەوانی داگیرکارەوە تەڕو وشک بەیەکەوە بسوتێنین، ئێمە پێویستمان بەئارگومێنتی بەهێز هەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی وەها گریمانە کردنێک، پێم وایە ئەو ئارگومێنتانە هێشتا وەک پێویست نەخراونەتە ڕوو، تەنێ‌ ئەوە بەس نییە ئاماژە بەکەموکوڕییەکان بکەین، دەبێ‌ هۆکارەکان رونبکرێنەوەو، ئیش بەپلانبکرێ‌.

ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود