|
١١\٩\٢٠١١
پەرتووکو پولو
یەکەمو سەرەتایی بە هۆرامی.
فیرگەو هۆرامی
 فیرگەو
هۆرامی، یەکەمین پەرتووکی هورگیڵنیاو پولو یەکەمو سەرەتایی کەرو بە
دیاری ساڵی تازو وەنەی، پێ ئا وەنیارە خنجیلانا، کە ئیساڵ پێ یەکەم
جاری ملا فیرگەو فیرو وەنەی و نویستەی با. بە هیواو ئانەیە کە فیرکاری
فیرگەکا ناوچەو هۆرامانی چی بارۆ بە ئەرکو سەرو شانەو ویشا وەراوەرو 'زوانی
ئەﮆایی'یشا هورزا و دەسیاری زاڕوڵا و ئەﮆا و تاتەو زاڕوڵەکا کەرا و
هامکات ئەﮆا و تاتە هۆرامی-زوانەکی گرد ڕویو شان بە شانو واناو وانەو
زوانی (کوردی - سۆرانی) یا فارسی، هۆڵ دا پا بە پاو ئانەیە کە
زاڕوڵەکیشا فیرگەنە فیری با، فیرو وەنەی و نویستەی هۆرامیشا کەرا.
وەنەی 'زوانی ئەﮆایی' ، هەم یون چە مافە بنەڕەتیی و سەرەتاییەکا مروڤی
و کوڵەکو پاریزینای فەرهەنگی و هەم نیشانەو مافی یەکسانی؛ پیسەو بەشیو
چە نەتەوەی و پیسەو تاکو کومەڵگەو کوردستانی. ئەگەر گردیما
هەمنەتەوەینمی، مشیو گردیما مافی یەکسانیما با، چونکە نەتەوە یا بییەیش
نییا، یا ئەگەر هەن، مشیو گردیما چە مافەنە یەکسانی بیمی. ئەگەر پیمانە
پێ وەنەو زوانی ، بییەی بنەما ڕیزمانیی و زوانەوانییەکی با، ئانە
هۆرامی هەم خاوەنو ڕیزمانیوی توکمەیا و تەنانەت خەڵکو هۆرامی میانو
قسەکەردەی ڕووانەی و نویستەیشەنە جیاوازی نییا و هەر بە سروشتو
هورکۆتەو زوانەکەی، خەڵکەکەش بەپاو بنەما ڕیزمانییەکا قسی کەرو، ئینە
کاتیوەنە زوانە کوردییەکا تەریەنە ئی دیاردە یا بییەیش نییا یا فرە بە
لاوازی ئامادەییش هەن و تەنانەت نویسەری و ڕوشنویری و وانیارەکیشا
بەتەمامی مەتاوا بە ویشا چە بیبنەمایی ڕیزمانی زوانی ڕوژانەیشا ڕزگار
کەرا. بەپێچەوانۆ خەڵکو هۆرامانی خوبەخو بەبی ئانەیە کە ڕیزمانی وانیا
و ئەرەنیاشا بو، بە پاو سروشتو زوانەکەی، چ چە یانە و میانو
خانەوادەیەنە، چ چە نویستەی و قسەوباسی ئەدەبی و ڕامیاریی و فەلسەفەیی
و ئایینییەنە، بەپاو بنەما ریزمانییەکان زوانی قسی کەرا.
بەڕیزا، پیسەو تەمامکەریی کارەکەو شمەی ئازیزی؛ نویسەرا و
سەرپەرشتیکەرا سایت و گوڤار و رونامە و کومەڵە و ناوەندە هۆرامییەکا چە
هۆرامان و چە بەرو هۆرامانییەنە، 'فیرگەو هۆرامانی' هەنگامی یەکەمەنە،
خەریکو هورگیڵنای پەرتووکەکا قوناخو سەرەتایی وەنەیا پێ هۆرامی، تاوەکو
زاڕوڵەکیما شان بە شانو وەنەی چە فیرگەنە، هامکات هەمان وانەی بە
هۆرامی بوانا و چی ڕاوە، وردە وردە فیرو وەنەی و نویستەی هۆرامی با.
هەنگامی دووەمە، ئەرەنیای پەرتووکی تایبەتینی پیسەو یاگەگیر (ئەڵتەناتیڤ)و
پەرتووکەکا ئیسەی، چونکە ئی پەرتووکی هەم سەردەمشا سەرشییەن و هەم چنی
ئاستو زانستی بوارو وەنەو ئاروی مەگونجیا. چی بارۆ و چیگەنە راو
سەکووەکا شمەی ئازیزیۆ، داوا چە گردو ئا ئازیزا، کە بە جوریو چە جورەکا
سەروکاریشا چنی زوان و فەرهەنگی هۆرامی هەن یا بوارە هونەرییەکانە
پیسەو (نیگارکیشی) دەسڕەنگینینی، یا توان و ئامادەییشا پێ هورگیڵنای
پەرتووکە کوردییەکاتەرو قوناخو سەرەتایی پێ هۆرامی هەن، دەسو هامکاری
پێ ئی پروژە ویبەخشانە و سەربەخووە زوانەوانییە، دریژ کەرا، بە هەر
جوریو کە ویشا پنەشا وەشا چ کارەکیشا بە نامو ویشاوە وەڵاکریاوە یا چ
بە نامو (فیرگەو هۆرامی)ۆ، چی بارۆ هیچ گرفتیو نییا، گرنگ
خزمەتکەردەییا بە زوانی هۆرامی و سەپنایش چە سیستەمو وەنەی ناوچەو
هۆرامانییەنە (چە ئێرانەنە ، یا عیراقەنە)، هەم پیسەو مافیوی سەرەتایی
مروڤی و هەم پیسەو مافی یەکسانی چەنی ناوچەکا تەریو کوردستانی، پێ
نموونەی سۆرانییەکی بە (سۆرانی) موانا و کرمانجەکی بە (کرمانجی)، چە
باکوورەنە زازایەکی خەریکو داواکاری وەنەیەنی بە 'زوانی ئەﮆایی' ویشا،
هەر پاسە کە کرمانجەکی ڕا بە ویشا مـﮆا، کرمانجی بوانا و بنویسا و چە
سیستەمو پەروەردەیەنە جیگیر کەرا.
نەواچییا نەمەنووە، تەنیا ئامانجو ئی فیرگەیە، وەنەی و نویستەی و
پاریزنای (زوانی ئەﮆایی) و فەرهەنگو ناوچەو هۆرامانیا، کە بە فۆتیایش،
بەشیوی گۆرە و دۆڵەمەننو زوان و فەرهەنگی کوردی فۆتیو. هەر دژە-پاگەندە
یا هۆڵو شیونای ڕاستی و ئامانجو ئی کارییە و ئاژاوە دروسکەردەی دژو
وەنەی و نویستەی بە 'زوانی ئەﮆایی' دژایەتی بەیاننامەو مافو مروڤی و
مافە بنەڕەتییەکا مروڤی مزانمی. ئیمەی هۆرامیچ پیسەو چ پیسەو تاکی و چ
پیسەو کومەڵی، هەر پیسەو گردو مروڤەکا سەرو گو زەمینی، مافو ویمانە کە
بە زوانی 'زوانی ئەﮆایی' ویما بنویسمی و بوانمی و کاروبارو ڕوژانەو
ویما بەرمی ڕاوە، هەر کەسیو کە لاریش چی مافە بنەڕەتییەو ئیمە پیسەو
مروڤی هەن، وەڵی گرد چیویویەنە مشیو جەنگو جاڕنامەو مافو مروڤی کەرو و
پاگەندەنە نەتەوەییەکا وزو چیرو پرسیاری. پیسە واتما، ئەگەر گردیما
سەربە یەک نەتەوەنمی، کەواتە مشیو گردیما، مافی فەرهەنگی و رامیاریی و
ئابووریی و کومەلایەتی یەکسانما بو، ئەگەر نا، نەتەوە و هاموڵاتیبییەی
واتاش مەمەنو و جاریوتەر و بەجوریوتەر پلەدوویی مروڤەکا، هەر ئانە کە
هیزی سەردەمو ڕژیمو بەعسو عیراقییەنە یا ئاروو سایەو ڕژیمو ئیسلامی
ئیرانی و کەمالی تورکییەی و بەعسیی سوریەیەنە بی و هەن، چە سەردەمو
عیراقو دماو دیکتاتوری و هەریمو کوردستانی ئازادییەنە، ویش دووبارە
کەرووە.
تیبینی: وەرو ئانەیە کە یەکانیگیرییو میانو ئی پروژەیە و پروژەکا
تەریەنە بو، ناچار پێ دەنگو لاوازو (ڤ) چە هۆرامییەنە، هەمان هیماما
بەکاربەردینە، کە دەسەو نویسەرا گوڤارو هۆرامانی چە باشوورەنە بەکارش
بەرا. بەڵام پیسە بەرگنو، چە ئینتەرنێتەنە ئی پیتە/هێما (ﯟ) چە
گردو سیسیەمەکانە پشتیوانیش نییا، هەر چیگۆ داوا چە گردو شارەزایا و
دڵسوزا زوانی هۆرامی کەرمی، کە ویریو پێ چارەسەرو گرفتو نویستەی هۆرامی
بەتایبەت پیتە جیاوازەکی کە تەنیا کوردی- هۆرامییەنە چ (ئارامی- ڕاس پێ
چەپی) و چ بە (لاتینی- چەپ پێ ڕاسی)یەنە هەنی، کەراوە و چارەسەریوی
گونجیا و دروسشا بە وەروچەمگیرتەی ئاسانکاری و کورتی و بواری
ئینتەرنێتی بیزاوە.
پێ ئەرەگیرتەو پەرتووکو پولو یەکەمو سەرەتایی کلیکو ئی نویستەیە یا ئی
لینکەیە کەردی:
www.horamy.files.wordpress.com/2011/01/pertuky-horamy-print.pdf
پێ پەیوەندی گیرتەی چنی فیرگەو هۆرامانی کلیکو ئی نویستەیە یا سەردانی
پیگەو ئنتەرنێتی فیرگەو هۆارمی کەردی:
www.horamy.wordpress.com
firge.w.horami@googlemail.com
|
