په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

١\٩\٢٠١٠

پڕۆژه‌ی کوردی.


مه‌هاباد کوردی  

 

کێشه‌ی پێکهێنانی حکوومه‌تی بنکه‌ له‌ به‌غدا هێشتا به‌رده‌وامه‌. لایه‌نه‌ سیاسییه‌ براوه‌کان تا ئێستاشی له‌گه‌ڵدا بێ نه‌گه‌یشتوونه‌ته‌ چ ڕێککه‌وتنێک که‌ کۆتایی به‌م کێشه‌یه‌ بێنێت. دیاره‌ هه‌ر لایه‌نه‌ و ئه‌وی تر تاوانبار ده‌کات به‌وه‌ی که‌ هۆکاری دواخستنی دروستنه‌کردنی حکوومه‌ته‌ له‌ به‌غدا. له‌ لایه‌ک شیعه‌کان له‌نێو خۆیاندا ناکۆکن و له‌ لایه‌کی دیکه‌شه‌وه‌ سوننه‌کان ده‌گه‌ڵیاندا ڕێک ناکه‌ون. کوردیش که‌ بێ ویست و ئاره‌زووی خۆی به‌شێکی خاکه‌که‌ی به‌م عێراقه‌ نه‌فره‌تلێکراوه‌وه‌ لکێنراوه‌، هه‌م به‌ده‌ست باری ناوخۆیی(گه‌نده‌ڵی، چاره‌نووس نادیاری، گرفتی جۆربه‌جۆر و نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری، هێڕش و تۆپببارانی به‌رده‌وامی داگیرکه‌ران، گرانیی ژیانی ڕۆژانه‌ و زۆری تریش)، هه‌میش به‌ده‌ست بنده‌ستی سیاسی(نه‌بوونی قه‌واره‌یه‌کی سیاسیی سه‌ربه‌خۆ و دانپیانراوه‌وه‌) ده‌ناڵێنێت. ئه‌و نیمچه‌ئازادییه‌ی که‌ هه‌شه‌، سه‌ره‌ڕای هه‌بوونی گه‌لێ خاڵی پۆزه‌تیڤانه‌شی که‌ بێگومان نکۆڵییان لێ ناکرێت، لێ هه‌ر ناکاته‌ ئه‌وه‌ی که‌ ڕۆڵه‌کانی ئه‌م گه‌له‌ به‌ ده‌یان و سه‌دان ساڵیشه‌ خوێن و قوربانییان بۆ داوه‌.


جا له‌م ڕه‌وشه‌ پڕ ته‌م و مژاوی و ئاسۆ نادیاره‌دا که‌ هه‌ر که‌س پێشبینی شتی نوێی لێ ده‌کات، عێراقێکی له‌ بنچینه‌دا به‌زۆر پێکه‌وه‌لکێنراو و هه‌رگیز به‌یه‌که‌وه‌ نه‌گونجاو هێشتا به‌ ده‌ردی بێ حکوومه‌تی و چه‌ندین ته‌نگوچه‌ڵه‌مه‌ی گه‌وره‌ی سیاسی و ئابووری و ئه‌منی و زۆری تریشه‌وه‌ به‌ده‌م ئازاره‌وه‌ هه‌وڵ ده‌دات بکه‌وێته‌وه‌ سه‌رپێ. خوا ده‌یکرد ئه‌مه‌ دوایین هه‌ناسه‌ی ده‌بوو و بۆ کورد و کوردستانیش مایه‌ی سه‌ربه‌خۆیی یه‌کجاره‌کی و ده‌ست لێکبه‌ردانی هه‌تایی هه‌تایی ده‌بوو!


له‌ باشووری کوردستان ئه‌و پارت و ڕێکخراوانه‌ی که‌ له‌ژێر ناوی فراکسیۆنی کوتله‌ کوردستانییه‌کان کار ده‌که‌ن، ماوه‌یه‌ک به‌ر له‌ ئێستا پڕۆژه‌(کارنامه‌، پێشنیار،..هتد) له‌ شێوه‌ی چه‌ند داواکارییه‌کیان ئاڕاسته‌ی لایه‌نه‌ براوه‌ عه‌ره‌به‌ شیعه‌ و سوننه‌کان کرد. تا کاتی نووسینی ئه‌م چه‌ند دێڕانه‌ش، به‌گوێره‌ی قسه‌ی خودی به‌رپرسانی باشوور و هه‌ردوو حیزبی ده‌سه‌ڵاتداریش، هێشتانه‌کینێ چ به‌رسڤێکی نووسراو و فه‌رمی و واژۆکراو سه‌باره‌ت به‌م پێشنیار و داواکارییانه‌ی کورد له‌ چ لایه‌نێکی عه‌ره‌بییه‌وه‌ به‌ ده‌ست سه‌رانی کورد و حیزبه‌ سیاسییه‌کانی کوردستان نه‌گه‌یشتووه‌. ده‌بێ ئه‌وه‌ش بڵێین ئه‌و چه‌ند خاڵانه‌ی که‌ وه‌ک داواکارییه‌کانی کورد ڕیز کراون، هه‌ر هه‌موویان شتی که‌ڵه‌که‌وه‌بووی پێشترن و له‌ پاش نه‌مانی به‌عس و ڕووخاندنی ڕژێمی سه‌ددامی گۆڕبه‌گۆڕ، حکوومه‌ته‌ یه‌ک له‌ دوای یه‌که‌کانی به‌غدا پشتگوێیان خستوون و به‌ئه‌نقه‌ست و له‌به‌ر گه‌لێ هۆکاری سیاسی ناوخۆیی و ده‌ره‌کی جێبه‌جێیان نه‌کردوو‌ن. که‌واته‌ ئه‌م داواکارییانه‌ زۆربه‌یان شتگه‌لێک نین که‌ نوێ بن و ڕێک به‌ پێچه‌وانه‌ی دیدی هه‌ندێ شۆڤێنیستانی عه‌ره‌بن، که‌ ده‌ڵێن کورد دیسان (سه‌قف)ی داواکارییه‌کانی خۆیانیان به‌رز کرده‌وه‌!!


جێی خۆیه‌تی لێره‌دا بپرسین داخوا کورد وه‌ک نه‌ته‌وه‌ یان ڕاستتر سه‌رکرده‌ و پێشسوار و هێزه‌ سیاسییه‌کانی، چ له‌ ڕابردوو و چ له‌ ئێستاشدا، به‌ ته‌واوی مانای وشه‌وه‌ چ پڕۆژه‌یه‌کیان هه‌بووه‌ که‌ ناوی لێ بنرێت پڕۆژه‌ی نه‌ته‌وه‌یی و کوردستانی و له‌ هه‌مان کاتیشدا کۆکه‌ره‌وه‌ی ئامانجه‌ نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانییه‌ له‌مێژینه‌کانی ئه‌م گه‌له بووبێت‌؟ به‌رسڤی ئه‌م پرسیاره‌ خۆی له‌ خۆیدا نه‌ک هه‌ر ئاشکراکه‌ری ڕاستییه‌کانه‌، به‌ڵکو لایه‌نێکی گرنگ و ته‌واوکه‌ری پرسه‌که‌شه‌. له‌ باشووری وڵات که‌ له‌پاش نه‌وه‌ده‌کانه‌وه‌ زۆر هه‌ل و ده‌رفه‌تی زێڕین بۆ کورد هه‌ڵکه‌وتووه‌، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ ئه‌م هه‌ل و ده‌رفه‌ته‌ ده‌گمه‌ن و مێژووییانه‌ ته‌نانه‌ت له‌ لایه‌ن کورد خۆشیه‌وه‌، به‌ پله‌ی یه‌که‌م سه‌رکرده‌ و ڕێبه‌ر و هێزه‌ ده‌ستڕۆیشووه‌کانییه‌وه‌، له‌بار براون و نه‌قۆزراونه‌ته‌وه‌. ئه‌مه‌ له‌ لایه‌ک و له‌ لایه‌کی تریشه‌وه‌ هه‌ر گه‌لێک، هێز و ڕێکخراوێک ئه‌و کاته‌ ده‌توانێت پڕۆژه‌ی تایبه‌تی خۆی به‌سه‌ر لایه‌نه‌کانی دیکه‌دا بسه‌پێنێت، که‌ خۆیشی به‌ جوانترین و زیره‌کانه‌ترین شێوه‌ توانیبێتی پێشوه‌خت سوود و په‌ندی ته‌واوی له‌ هه‌ل و ده‌رفه‌ت و هه‌ڵه‌ و شاشییه‌کانی تایبه‌ت به‌ خۆی وه‌رگرتبێت، ئینجانه‌کینێ بێت پێشنیار و داواکاری ئاڕاسته‌ی ئه‌م و ئه‌و بکات. ئایا له‌ باشووری کوردستان پارتی و یه‌کێتی تا چه‌ند کارێکی وایان ئه‌نجام داوه‌ تاکو هه‌نووکه‌ بتوانن ڕه‌وشی نائارامی و پشێو‌ی عێراق له‌ خزمه‌تی ئامانجه‌ نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانییه‌کانی کورددا به‌کاربێنن؟! ئه‌وانێک که‌ له‌ بنچینه‌دا به‌دوای (عێراقیبوون)ی پله‌ یه‌که‌مدا شێت و سه‌رگه‌ردان بن، قه‌ت ئاسان نییه‌ له‌ کوردستانێتیشدا پله‌ی یه‌که‌م به‌ده‌ست بێنن!


من پێموایه‌ هه‌ر شتێک که‌ ناوی پڕۆژه‌ی کوردی، کارنامه‌ و کاخه‌زی کوردی، پێشنیار و داواکارییه‌کانی کوردی لێ بنرێت، هه‌رنا ده‌بێ به‌لانی که‌مه‌وه‌ گشت چین و توێژ و باڵه‌ سیاسییه‌ جیا جیاکانی باشووری کوردستان و نوێنه‌رانی هه‌موویان جێ ده‌ستیان له‌و به‌ناو پڕۆژه‌یه‌دا دیار بێت. پڕۆژه‌یه‌ک که‌ به‌ ناوی کورده‌وه‌ پێشکه‌ش بکرێت، پێویسته‌ کورد وه‌ک نه‌ته‌وه‌ و میلله‌ت ده‌نگی تێدا خویا بێت، نه‌وه‌ک به‌ته‌نێ له‌ لایه‌ن چه‌ند که‌سانێکی حیزبی و بیر ته‌سکه‌وه‌ ئاماده‌ کرابێت. ئاخر که‌ی کورد ڕۆژێک له‌ ڕۆژان ڕازی بووه‌ ده‌نگدان له‌سه‌ر شارێکی کوردی و کوردستانی بکرێت که‌ هه‌ر له‌ بنه‌ڕه‌تدا شوێنێکی کوردنشین و کوردستانیش بووبێت؟ ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر دۆڕانی سیاسی و فه‌شه‌ل هێنانی بیری ئاماده‌که‌رانی ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ نه‌بێت ده‌بێ چی بێت؟!


له‌ عێراقی ئه‌مڕۆدا که‌ لایه‌نه‌ سیاسییه‌ عه‌ره‌به‌کان سه‌رقاڵی پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌ حیزبی و مه‌زهه‌بی و نه‌ته‌وه‌یی و ده‌وڵه‌ته‌ پاڵپشته‌کانی خۆیانن، وا پێده‌چێ هێشتا بۆیان نه‌گونجابێ پاش ئه‌م هه‌موو ڕۆژه‌ چاوێک به‌ پێشنیاره‌کانی لایه‌نی کوردیدا بخشێنن. بێگومان ئه‌مه‌شیان خۆی له‌ خۆیدا سووکایه‌تیکردنێکی ته‌واوه‌ به‌ لایه‌نه‌ سیاسییه‌کانی کوردستان و کورد خۆیشی. عه‌ره‌به‌کانی نه‌ته‌وه‌ی سه‌رده‌ست له‌ عێراقدا ته‌نیا له‌ دوای هه‌ڵبژاردنی گشتی و ده‌مه‌ده‌می پێکهێنانی حکوومه‌تی ناوه‌ندی ڕوویان له‌ کوردستانه‌ و به‌ شان و باڵی ئه‌م میلله‌ته‌دا هه‌ڵده‌ڵێن. ئه‌م کاره‌ی ئه‌وان که‌ سه‌رچاوه‌که‌ی زۆرزانی و فێڵبازی و له‌خشته‌بردنی ئه‌وانه‌شه‌ که‌ ئێستا ده‌سه‌ڵاتی باشووری کوردستانیان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌، له‌ کۆتاییشدا هه‌ر به‌ قازانجی عه‌ره‌ب و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانیان ده‌شکێته‌وه‌.


هه‌موومان له‌ چاوه‌ڕوانیداین. له‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ین داخوا ئه‌م جاره‌ش کورد ده‌کرێته‌ کارتی به‌رژه‌وه‌نییه‌کانی ئه‌م و ئه‌و یانیش نا. هه‌روه‌ها له‌ چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ش داین گه‌لۆ پارتی و یه‌کێتی که‌ ئه‌وڕۆکه‌ له‌ باشوور ده‌سه‌ڵاتدارن، تا چ ڕادده‌یه‌ک له‌سه‌ر ئه‌و داواکارییه‌یان سوورن که‌ په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ به‌ستنی هاوپه‌یمانێتی له‌گه‌ڵ هه‌ر لایه‌نێکی عه‌ره‌بیدا، به‌ مه‌رجێک ئه‌م جاره‌ په‌یماندان هه‌ر سه‌رزاره‌کی نه‌بێ و به‌ نووسراو و واژۆکراو و له‌ دیماهیشدا جێبه‌جێکراو بێت.


لێره‌دا هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ماوه‌ بڵێین بژی هه‌ر پڕۆژه‌یه‌ک، له‌ بارێکدا گه‌ر کورد هه‌ر پڕۆژه‌ی هه‌بێت؟، که‌ بۆنی نه‌ته‌وه‌یی و کوردستانی و نیشتمانی و پارێزه‌ری مافه‌ ڕه‌وا و دێرینه‌کانی ئه‌م نه‌ته‌وه‌ و خاکه‌ی لێ بێت!


 30\8\2010 - ستۆکهۆڵم ‌

ماڵپه‌ڕی مه‌هاباد کوردی