٨\٢\٢٠١٢

سوار هاتن پەیا چوون.*

شرۆڤە و بەدواداچوون: هۆشیار حوسێن

“ئەو رەوشەی ئەمڕۆ ئاکەپە لە نێو تورکیا و باکوری کوردستان بۆ کوردەکانی خولقاندووە، ساڵانی نەوەدەکانی "تانسۆ چیللەر و دیمیرەل و دۆغان گورەیش و محەمەد ئاغار"مان دێنێتەوە یاد”

٣٥ ساڵی رابردووی تورکیا، ھەم بۆ کوردان و ھەمیش بۆ تورکەکان دژواری و دەردەسەری و نەھامەتی بوو. بۆ ٢٨ ساڵیش دەچێت، لەگەڵ ھەڵگیرسانی شەڕی چەکداریدا، قۆناخێکی خوێناوی تێپەڕی.

پێداگری دەوڵەتی تورک لە بەڕێوەبردنی سیاسەتی نکۆڵی و لەناوبردنی گەلی کورد، کوردانی ناچاری بەرەنگاربوونەوە و خۆپاراستن کرد، ھەموو دامودەزگا گرنگ و بڕیار بەدەستەکانی دەوڵەت، ھەروەھا حکومەتە یەک لەدوای یەکەکانیان، سوپا و دەزگا ئەمنییەکانیان، دیسان پەرلەمان و دەزگاکانی داد، ھەر یەکەیان لە لایەنی خۆیانەوە و تەنانەت بەیەکەوە و ھەماھەنگیش، مانگ بە مانگ و ساڵ بەساڵ، سۆز و پەیمان نوێدەکەنەوە کە ئەمجارە نا ئەمجارە، کۆتایی بە بزاڤی کوردان دەھێنن و وەک یاخیبوونەکانی پێشتر و پێشووتریش قەڵاچۆیان دەکەین.

سات ھات و چوو، ساڵ ھات و رۆی، دەیەی یەکەم و دووەم و سێییەم و وا چوارەمیش تەواو دەبێت، ئەو بزاڤە گەلییە کۆتایی پێنەھات، پێچەوانەکەشی یاخیبوون بوو بە سەرھەڵدان و شەڕی چەکداریش، کز نەبوو گوڕتر بوو.

لە١٩٧٨ وە لەگەڵ دروستبوونی پەکەکەدا ھەر سەرکۆمارێک ھات، پەیمانی قەڵاچۆی دوو بارە و چەندبارە کردەوە و کاری بۆ کرد، یەک ھات و یەک چوو، لەو ماوەیەدا ٨ سەرکۆمار (**) کۆتاییان ھات، شەڕیش ھەر تیرتر و کێشەش گەورەتر.

سەرفەرماندارەکانی سوپا بەر لە سەرھەڵدانی دوایین بزاڤی کوردان، ئیلاھی ئاسا سەیر دەکران کە لە شکان نایەن، ١١ سەرفەرماندار (***) بێئەنجام کۆتاییان ھات و بزاڤی گەلیش زیندوو.

لە ساڵی ١٩٧٨ بە دواوە، پروپاگەندە و رۆژەڤی ھەر ھەموو ھەڵبژاردنەکان بۆ پەرلەمان و پێکھێنانی حکومەتەکان، ھەڵوێست لەبەرامبەر کێشەی کورد خاڵی یەکەمی چارەنووسی ئەنجامەکانە، تەنانەت ھۆکارە سەرەکییەکانی قەیرانی زۆربەی حکوومەتە ھەڵوەشاو و سەرنەکەوتووەکانیش، چارەسەرنەکردن و پیادەکردنی سیاسەتی سەربازییانە بووە لە بەرامبەر کێشەی کورد.

لە ماوەی ٣٣ ساڵی سەرھەڵدانی کوردانی باکوری کوردستاندا، ١٢ جار سەرۆکی پەرلەمان (****) گۆڕاوە و ٢٢ جار حکوومەت (*****) دامەزراوە و ھەڵوەشاوەتەوە، تەنانەت تەمەنی ھەندێکیان لە چەند مانگێک تێپەڕینەکردووە، کەچی پەکەکە ناوە ناوە زەبریشی بەرکەوتبێت، بەڵام لەڕووی پێگەی جەماوەری و ھەیکەلی رێکخستنەکانی بەرفراوانتر بووە.

ئەوا جارێکی دیکەش حکوومەتەکەی ئاک پارتی، بە ھاوپەیمانی لەگەڵ جەماعەتی فەتحوڵڵا گولەن، بەڵێن و مزگێنی کۆتاییھاتنی پەکەکە و کێشەی گەلی کورد بە تورکان دەدات، ئاک پارتیش وەک ئەوانی دیکە، دەڵێت حکوومەتەکانی پێش من نەیانتوانی پەکەکە و تیرۆر لە ناوبەرن، بەڵام من بە ھێز و توانام و بەشەڕی سەرتاسەری و ھەمەلایەنە نزیکی سەرکەوتن بووینەتەوە.

ئەو رەوشەی ئەمڕۆ ئاکەپە لە نێو تورکیا و باکوری کوردستان بۆ کوردەکانی خولقاندووە، ساڵانی نەوەدەکانی "تانسۆ چیللەر و دیمیرەل و دۆغان گورەیش و محەمەد ئاغار"مان دێنێتەوە یاد، کە تەنیا لە ماوەی ٥ تا ٦ ساڵدا نزیکەی ٠٠٠.٢٠ مرۆڤی کوردیان کوشتوبڕ کرد، سەرەڕای ئەوەش لە ئەنجامی ئەو کار و سیاسەتەیاندا خۆیان لەناو چوون و حکومەتەکانیشیان ھەڵوەشایەوە.

ئەوەی لێرە مەبەستە ئەوەیە کە دەبێت ئاکەپە بەو سیاسەتەی خۆیدا بچێتەوە، چارەسەری سەربازی تا بڵێی تاقیکرایەوە، بەڵام کێشەکەی چارەسەر نەکرد، بە پێچەوانەوە قووڵتر و گرانتر بوو، تا بەڕۆژی ئەمڕۆ گەیشت، ئەگەر نا، دەوران و حەتمیەتی مێژوو ئەردۆغان و پارت و دارودەستەکەیشی رادەپێچێ.

_________________________________________
بەڵگەنامەکان:
* "سوار هاتن پەیا چوون" پەندێکی کوردییە، لە زاراوەی کرمانجی سەروو بەکاردێت، مەبەستی ئەوەیە کە "بەسواری ئەسپ هاتوون، بەڵام پیادە گەڕاونەتەوە"، زیاتر بە دۆخی شکستی لایەنێکی هێرشکار دەگوترێت.

** سەرکۆمارەکان:

*** سەرفەرماندارەكانی سوپا:

**** سەرۆكەكانی پەرلەمان:

*****  سەرۆك وەزیرەكان و پارتەكانیان:

ماڵپه‌ڕی هۆشیار حوسێن