تۆ هاوشاریت، شەڕانگێز مەبە.

حەمەی ئەحمەد رەسوڵ

ئەو دیاردەیەی ئەمڕۆ لە زۆر شوێندا بەدیدەکرێت، قەوماندنی شەڕ و تێکبەردانە لە نێو دووکەسدا یان زیاتر لە نێو شارەکانی کوردستاندا و ئیتر خەڵکی ئێمەش وەکو مرۆڤێکی سادیست تەماشای شەڕەکە دەکەن و ناتوانن دووقسەی خێری تێادا بکەن یان رۆڵی ناوبژیوان بگێڕن و نەیەڵن ئەو دیاردە ناشیرینە لە سەر شەقامەکانی ئێمە رووبدات و ئەوەندەی تر دیمەن و ناومان نەزڕێنن. بەڵام ئایا مرۆڤ بوونەوەرێکی شەڕانگێزە یان نا، ئەوە تیۆری و بۆچوونگەلێکی زۆرن، بۆ وێنە هۆبز و کۆنراد لۆرانس لەو باوەڕەدان کە شەڕەنگێزی غەریزەیە و لە مێشکی مرۆڤدایە، بەڵام رۆسۆ و ئێریک فرۆم بڕوایان وایە کە مەیلی شەڕانگێزی و تووندڕەویی مرۆڤ لە ژێر کاریگەریی دەوروبەر و ژینگەی کۆمەڵایەتیدایە، ئەوان دەڵێن، ئەو بڕوایەی کە دەڵێت سروشتی ئادەمیزاد وەهایە کە بە تەبیعەت شەڕانگێز و ویرانکارە کە ئەمەش وادەکات کە دەستێکی بەهێز لە ژوور سەری مرۆڤەوە هەبێت، دەبێت چین و توێژەکانی کۆمەڵگا کۆنتڕۆڵ بکرێت و مەیلی زەبر و زەنگ و تووندوتیژی نواندن و پێکەوە نەژیان بە ئاشتییانە لە رووی یاساوە کۆنتڕۆڵ بکرێت، دەوڵەت پێویستە کۆمەڵگا لە دۆخی دوای جەنگەوە بەرەو کۆمەڵگای مەدەنی ببات...!

کەواتە ئەگەر راست بێت مرۆڤ لە گیانەوەر دڕندەتر بێت، مێژووی مرۆڤایەتیش پڕبێت لە وێرانکاری و جەنگ، بەڵام بڕوام وایە کە شەڕەنگێزی لای ئێمەی مرۆڤ پەیوەندی بە سروشتی گیانداری و غەریزەی باووباپیرانمانەوە نییە، بەڵکو بەندە بە هەلومەرجی تایبەتی ژیانمان، بەندە بە هەلومەرجی سیاسی و ئایدۆلۆژیا و ستایلی حوکمەوە، بەندە بە نەبوونی نادێموکراسییەت و نایەکسانی و نادادوەریی کۆمەڵایەتییەوە! کەواتە فاکتەری هەرە گرنگ بۆ نەهێشتنی مەیلی شەڕانگێزی لە مرۆڤدا، بنیاتنانی کۆمەڵگای مەدەنییە و ئەرکی سەرشانی دەوڵەتە کە دادوەریی کۆمەڵایەتی بچەسپێنێ، ئەگەر بێتو سامان و داهاتی وڵات لە ژێر چنگی دەستەبژێوێکدابێ و بە میلیۆنان خەڵکیش لە هێڵی هەژاریدا بژین (وەکو لای خۆمان) ئەوا هەژاری و بێکاری و نەخۆشی و تاوانکاری سەرهەڵدەدات و ئەمانەش لەناواخنیاندا مرۆڤێکی شەڕانگێز و سادیست بەرهەم دێنن، چونکە مرۆڤی هەژار هەڵگری بنەماکانی مەدەنییەت و مەعریفە و هۆشیارییەکی بەرز نابێت چونکە ناچار کراوە نەخوێندەوار و کاڵفام بێت، دەستەمۆی مەزهەب و هۆز و دابونەریتە سووننەتییەکانە، ژیانی ئابووری و گوزەرانی دژوارە و بڕستی لێبڕاوە بۆ پەیداکردنی بژیوی رۆژانە. بۆیە هەمیشە تووڕە و بێزارە، نائاسوودە و خەمگینە، هەست بە چەوساندنەوە و غوبن وپەراوێزکردن دەکات. لە رزگاربوون لەو رەوش و دۆخەی رۆحی تۆڵەسەندنەوە و بەکارهێنانی تووندوتیژی و تووندڕەوی و پەلاماردان وەکو کاردانەوە لە رەفتار و لە هزریدا جێگیر دەبێت. بۆیە مرۆڤی هەژار بە شێوازی شەڕانگێزییەوە لە هەمبەر خۆی و خێزانی و کۆمەڵگاکەی کرداری کۆمەڵایەتی و ژیانی نومایش دەکات. کاتێک تاکی کورد دەتوانێ شەڕانگێز نەبێت کە هۆکار و کەرەستەکانی تووندوتیژی و زەبروزەنگی لەکۆمەڵگادا سست و لاواز کرابێت، کاتێک یاسا و دەستووری مەدەنی سەروەر بکرێت و یاسای جەنگەڵ (قانون الغاب)ەکەی تۆماس هۆبز یان فەرهەنگی خێڵ و هۆزگەرایی و پەیام و فتوای پیاوانی ئایینی و ئاغا و دەرەبەگ و شێخ و مەلا، قەڵاچۆ بکرێت و لەکار بخرێت، کاتێک لەنێو خێزاندا پەروەردەیەکی مەدەنییانە بۆ مەیسەرکردنی پێگەی تاک و ئازادییەکانی مەیسەر دەکرێت پاش ئەوەی خێزان دەستگایی (موسساتی)دەکرێت و کەسێتی تاکی کورد، مەدەنییانە و عەلمانییانە بونیات دەنرێتەوە، حورمەت و شکۆمەندی بۆ یاسا و دەستوور و حاکم ودادوەر بگەڕێتەوە، تەئیدی روحی تۆڵەسەندنەوە و کوشت و کوشتار و واسیتە و لێپرسینەوە و گەندەڵی و دزین و تاوانکاری و شەڕانگێزی مرۆڤ سنووردار دەکرێت و قەڵاچۆ دەکرێت. ئەو دەمەش مرۆڤی شاری و مەدەنی، پەرەوەردەیەکی مەدەنی ــ ئازادانە و ئاشتییانەی دەبێت، کە دەتوانێت گفتوگۆ و دیالۆگ ساز بدات، خۆشەویستی لە جێی رق دابنێ و ئاشتی لە جێی شەڕ دابنێ، رۆحی لێبووردەیی و قەبووڵکردنی بەرامبەری جیاواز و نەیاری تیادا چەکەرە دەکات.

بەڵام بەداخەوە هەموو ئەو هۆکار و فاکتەرانە لە کوردستانەکەی خۆماندا هێشتاکە ئامادەن و زۆریان ماوە بەرپرس و کارمەند و هاووڵاتییەکی لێبووردە و مەدەنی بەرهەم بێنێ و رۆحی شەڕانگێزی و سادیسم و تووندڕەوی لە نێو تاک و خێزانی کوردیدا بسڕێتەوە و بگۆڕێت بۆ رۆحی لێبووردەیی...!