|
٢\٧\٢٠١٠
وەزارەتی ئەوقاف
مۆڵگەی پێگەیاندن و پەروەردەی ئیسلامیی سیاسییە لە کوردستان.
- سەبارەت بە
کارنامە و دەستدرێژییه‌کانی وەزارەتی ئەوقافی لە دژی منداڵان
وئازادیخوازان -
موزەفەر عەبدوڵا
وەزارەتی ئەوقاف و کاروباری ئسلامی - چونکە لە واقعدا تەنها بۆ
کاروباری ئیسلامییە - مۆلگەیەکی نهێنی و بەکردەو پڕ داهات و چالاکە بۆ
مەشقپێکردن و ڕاهێنان و پێگەیاندن و پەروەردەکردنی نەوە دوای نەوەی
ئیسلامی سیاسی و سەرکردەکانیان و تیرۆریزمەکەی لە کوردستان کە لە لایەن
دەسەڵاتی پارتی و یەکێتی و هاوپەیمانەکانیانەوە دامەزراوە.
لە ڕاستی دا بوونی ئەم وەزارەتی ئەوقاف و کاروباری ئایینی یە، پوچەڵ
کردنەوەی هەموو ئەو قسانەیە کە لە لایەن دەسەڵاتی پارتی و یەکێتی حیزبە
هاوپەیمانەکانیانەوە دەکرێت سەبارەت بە بونی ئازادی سیاسی و دیموکراسی
بە وتەی خۆیان. چونکە مەرجی سەرەکی بۆ بوون و سەقامگیربوونی ئازادی
سیاسی و دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤ دامەزراندنی دەسەڵاتێکی سیاسی
عەلمانی، یانی جیاکردنەوەی ئیسلامە لە دەوڵەت و پەروەردەو پێگەیاندن و
خوێندن .
هەڵبەت پێویستە جەخت لەوەش بکەینەوە کە بە داخەوە ئەم بوونی دەوڵەتی
عەلمانی یە لەم نیو سەدەیەیی ڕابردووداو، لە ئاکامی ململانێی نێوان
هەردوو جەمسەری گەورەی جهانی ئەمریکا و سۆڤیەتی پێشو ،بە تایبەتی لە
دوو دەیەیەی ڕابردووی دوای هەرەس و کۆتایی هاتنی سۆڤیەتی بەناو
شۆسیالیستی، تەنانەت لە خودی دەوڵەتانی ڕۆژئاواش ،لەوانە فەرەنساش کە
بە بێشکەی عەلمانیەت دادەنرێت، بە هۆی زاڵی بەرەی ڕاستی بۆرژوازی
سەرەڕۆوە کەوتۆتە ژێر فشارەوە. ئیتر ئەوە لە وڵاتانی ڕۆژهەڵات و ئەوەی
پێی دەڵین جیهانی، سێیەم بگەرێین،کە ئەوە لە هەموو مێژویی ڕابردوو تا
ئەمڕۆ هیچ دەسەڵاتێکی عەلمانی نەبووەو تەنانەت بەوەی تورکیای مستەفا
ئەتاتورکیشەوە.جا ئەگەر لەم پێودانگەوە سەرنجی دەسەڵاتی ئیدارەی هەردوو
حیزبی قەومی ،عەشیرەتیی، ملیشیایی ،ئیسلامی، پارتی و یەکیتی بدەین ئەوە
ئەوەندەی لە خودی ئیسلامی سیاسی یەوە نزیکن و خزمەت بە ئیسلامی سیاسی
دەکەن هیچ ئەوەندە لە عەلمانیەتەوە نزیک نی یە، کە دەستەوتاقمە ئیسلامی
یە سیاسی یە تیرۆریستی یەکان بە ناهەق تۆمەتی عەلمانی بوونییان دەدەنە
پاڵ.
چاوخشانێکی کورت و خێرا بە کارنامەو کردەوەکانی وەزارتی ئەوقاف لە
کوردستان و دامو دەزگاکانی و ئاماژە دان بەو ئامارو داتایانەی کە خۆیان
بڵاوی دەکەنەوە باشترین بەڵگەی واقعین بۆ سەلماندی ڕاست و دروستی ئەم
قەزاوەتەی ئێمە لەسەر دەسەڵاتی ئەم حیزبانە کە چۆن وەزارەتی
ئەوقافەکەیان بووە بە پشتی بەرەو مۆڵگەی پەروەردەو پێگەیاندنی نەوە
دوای نەوە بۆ خزمەتی ئیسلامی سیاسی و تیرۆریزەمەکەی بە تایبەتی لە
مەیدانی دەستدریژی کردنە سەر مافەکانی منداڵان و کەسانی ئازادیخوازان
لە کوردستان .
دیارە لە ناو ئەو دەزگایانەی وەزارەتی ئەوقاف ، یەکێتی زانایانی
ئیسلامی لە کوردستان، کە باشتر وایە ناوی لێبنرێت باندی پۆلیسی ئەمر
بالمعروف و نەهی عن مونکر لە کوردستان، لە ڕیزی پێشەوەو مەتەرێز و
ڕەتڵی یەکەمی ئەم مۆڵگەیەو پشتی جەبهەیەی تیرۆریزمی ئیسلامی یە.
با سەیری ئەم ئامارانە بکەین کە ئەو وەزارەتە خۆی بڵاوی کردۆتەوە.
بە پێی ئەو ئامارانە تا ئەمرۆ نزیک بە 4306 مزگەوت لە کوردستان هەیە ،یانی
تەنانەت هیچ گوندیک نی یە مزگەوتێکی تێدا نەبێت .لەم ژمارەیە 206
مزگەوت لە سایەی کابینەی شەشەمی دکتۆر و پرۆفیسۆرە تەکنۆکراتەکان لە
ماوەی کەمتر لە ساڵێک دامەزراوە. نزیک بە 3 هەزار مزگەوتی یان مەلاو
مجێور و بانگدەری تیایەو موچە وەردەگرن لە وەزارەت.دیارە ئەوانەش کە
موچە وەرناگرن زیاتر سەر بە باندە تیرۆریستی یە ئیسلامی یەکانی ترن و
لە لایەن کسانی دەوڵەمەند و ئاغاو دەرەبەگ و بە وەرگرتنی سەرفرترەو
زەکات و دەیان فڕوفێل و خورافەی تر خۆیان دەژێینن و ئەم پیشەیەیان بۆ
خۆیان گەرمو گڕو ڕاگرتوەو لەهەمان کاتدا ئیعتباری کۆمەڵایەتیشیان لێی
بەدەست هێناوە.بە پێی ئامار وەزارەت 15000 ستافیان هەیە لەسەراسەری
کوردستان.
هەر بە پێی ئاماری وەزارەتی ئەوقاف وێرای ئەوەی لە کوردستان سەدان
خوێندنگاو پەیمانگاو کۆلیژی ئیسلامیان کردۆتەوەو بەشێکی گەورەی داهاتی
خەڵکی کوردستان بۆ خۆیان لوش دەدەن، هەروەها وانەی ئیسلامیش، نەک هەر
لە قوتابخانە سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی یەکان بە زۆری زۆرداری
دەخوێنن و تەنانەت بە منداڵانی ساواخانەکانیش دەڵینەوە،بەڵکو لە 3
مانگی پشوی هاوینیش بە یاسایی و فەرمی و بە پڕوپاگەندە و چاوو ڕاوو و
بەناو بەفیرۆنەدانی کاتی پشوی هاینەوە هەزاران منداڵ ڕادەکێشنە
مزگەوتەکانەوەو فێری خورافەی ئیسلامی یان دەکەن و مێشکی ئەو منداڵە پاک
و بێگەردانە پڕ دەکەن لە جەهلو خورافەو ترس و لەرز لە خوداو و دۆزەخ و
شەیتان و مەلائیکەو چیرۆک و شەرە خویناوی یەکانی سەردەمی پیغەمبەر و
خەلیفەکانیان و غەزاکانیان و ...هتد
هەر بە پێی ئاماری خۆیان تا کۆتایی مانگی ئایاری ئەمساڵ زیاتر لە 16
هەزار منداڵیان لەسەرو 6-7 ساڵی یەوە لە کوڕان و کچان ناونوس کردووە بۆ
چونە خوێندنو پەروەردەی ئیسلامی لە مزگەوتەکان.
لە دوا ڕاگەیاندنیاندا هەواڵی کردنەوەی خولی لەبەر کردنی قورئانە لە
لایەن تاقمێک بەناوی ئامۆژگای ئەزهەر لە وەزارەتی ئەوقافی هەرێم ،کە تا
ئێستا 156 خولی کردۆتەوە بۆ ماوەی 45 ڕۆژ بۆ کوڕان و کچان و سەدان کەس
ناوی خۆیان نوسیوە بۆ ئەم خولانە کە بە دوو کاتی جیاواز دەخوێنن .وە لە
کردنەوەی ئەم خولانەشدا هیچ ڕەچاوی تەمەنی ئەو کەسانەیان نەکردوەو.
دیارە کە ئەوانە هەوڵدەدەن بە پلەی یەکەم منداڵان ڕاکێشنە پای ئەم
خولانە تا ئەبو و ئیبن موجاهیدەکان و ئەنسارەکان زیاتر پەروەردە بێت بۆ
باندە ئیسلامی یە تیرۆریستی یەکان.
هەڵبەت لە کاتێکدا کە ئەم وەزارەتەیان ئەم بەرنامانە دادەنێت بۆ
منداڵان لەم لایشەوە بە درۆ ئەم دەسەڵاتە بانگشە و پرۆپاگەندەی
پاراستنی مافەکانی منداڵان دەکەن. بێگۆمان ئەوەش دەزانن کە یەکێک لە
بنەماکانی پاراستنی مافەکانی منداڵان لە زۆربەی ڕێکخراوەکانی بەرگری لە
مافەکانی منداڵان و مافەکانی مرۆڤ و بەڵگە نێو دەوڵەتی یەکان لەبارەی
مافەکانی منداڵانەوە دور ڕاگرتنی منداڵانی خوار 16 ساڵی یە لە ئایین و
کێشەو ململانێ ئایینی یەکان.
ئەمەی لەم بارەیەوە باسم کرد متێشکە لە خەرواری ئەم کارنامەیەی کە ئەم
وەزارتە بەدناوە دەرهەق بە منداڵان وەک بەشێک لە خەڵکی ئازادیخوازی
کوردستان دەیکەن.
خۆ ئەگەر لە ڕوویەکی تریشەوە سەرنجی ئەم وەزارەتە بدەین دەکرێت ئاماژە
بە زۆر کاری نەگریسی تریان بدەین لەوانەی کە لەم دواییانە دەستیان
داوەتێ. وەک پێکهێنانی لێژنەی فەتواو هەروەها لێژنەی داواکاری یاسایی
گشتی بۆ تۆمار کردنی داواکاری یاسایی لە دادگاکان لەسەر هەر کەسێک کە
بەهەر شێوەیەک ڕەخنەی سیاسی و فکری لە ئیسلام و هێماکان و پیرۆزی
یەکانیان بگرێت .وە لەم چەند ساڵەدا چەندین داوایان لە دادگاندا تۆمار
کردەوەو چەندین جار هیرَشی یان بردتە سەر ڕۆشنبیران و نوسەران و
ڕۆژنامەنوسان و کەسان و هەڵسواراوانی سیاسی و عەلمانی و چەپ و کۆمۆنیست
،و داخستنی چەندین ڕۆژنامە و گۆڤار و کتێب و رادیۆ و تەلەفزیۆن، و
ڕاکیشانیان بۆ بەردەم دادگا بێ دادەکەی پارتی و یەکێتی و تەنانەت
هەڕەشەو گوڕەشەیان لێکردون و زیندانیان کردون.
هەر نوسەرو رۆژنامەنوسێک بچوکترین ڕەخنەی لە ئیسلام گرتبێت سەرانی
وەزارەتی ئەوقاف و مەلاکانیان وەک دەم سپی و مختاری ئیسلامی یەکان
بەردەم دادگای لێگرتون و مەلا ڕستکراوەکانی مزگەوتەکانیشیان هانداوە بۆ
هیرَش کردنە سەریان و هەڵبەستنی تۆمەتی ئەخلاقی و هاندان بۆ کوشتیان .دوایین
کاری سەرانی ئەوقاف و مەلاکانیان هێرش بوو بۆ سەر گۆڤاری وێران و
فەرهاد پیرباڵ و زنجیرە درامای گەرمیان و کوێستان و ڕۆشنبیرەکان کە
بۆوە مایەی جەمسەری بەندی یەکی ئاشکرای سیاسی و کۆمەڵایەتی نێوان خەڵکی
ڕۆشنبیران و ئازادیخوازان .لەمەشدا پارتی و یەکێتی نەک هەر چونە پشتی
ئەو مەلایانەوەو دامودەزگاکانیان بەڵکو خۆیان تەرەف بوون لەم کێشمە
کێشە بە قازانجی کۆنەپەرستی ئیسلامی.
جا لەبارەی ئایین و کاریگەری یە نەگێتڤی یەکانی لەسەر کۆمەڵگای
مرۆڤایەتی زۆر دەمێکە مارکس چەند تێزێکی سادەی وتوە لەوانە :ئایین
تلیاکی گەلانە. یان وتوێتی: ئایین گیانی دونیای بێ گیانی ئێمەیە .
هەروەها ئەوەشمان لەبیر نەچێت کە زۆربەی هەر زۆری ڕەهای فەیلەسوف و
بیرمەندو زاناکان و داناکان و ڕۆشنبیرو کەسایەتی یە ناودارە مێژویی
یەکانی سەدەی ڕێنیسانس نەک هەر کەسانی ئاتەئیست (مولحد)بونە لە چەشنی
ڤۆلتر و سبنزواو گالیلۆو باسکال ونیوتن و ئەنشتاین و سەدانی تر ،بەڵکو
بە توندی ڕەخنەی هەمەلانەیان لە ئایین گرتوەو هەمیشە ویستویانە و
هەوڵیان داوە نەک هەر ئایین پەراوێز بخەن لە مەیدانی سیاسی و
کۆمەڵایەتی و فکری دا، بەڵکو کاڵی بکەنەوەو بیسرنەوە لە مێشکی
مرۆڤەکاندا .وە وەک ئەفسانە تەماشای ئایین بکرێت.بەڵام هەمیشە لە نێو
هەموو ئەم فەیلەسوف و بیرمەند و زاناو داناو کەسایەتی یە ناودارانەدا
ناوی مارکس لەهەمویان دراوشاوەتر بووە، چونکە ئەو لەهەمو ڕوییەکی فکری
و سیاسی و کۆمەڵایەتی و بە کردەوە خەباتی کردوە لە دژی ئایین بە گشتی و
دەسەڵاتی سیاسی ئاین بە تایبەتی.
هەر بۆیەش هەموو هێماکان و سەرانی ئیسلام و ئیسلامی یەکان هەمیشە
مۆتەکەو تارمایی مارکس لەسەر دڵ و مێشک و بەبەرچاویاندا زیاتر لە 150
ساڵە دێت و دەڕوات. بە تایبەتی لە دوای دەرچونی مانیفستی حیزبی
کۆمۆنیست و شۆرشی کۆمۆنی پاریس .چونکە مارکس لەهەمو کەسایەتی یەک زیاتر
ڕیشەی سەرهەڵدان و باڵا کردن و پەراوێزخستن و پوکانەوەو پوچەڵ کردنەوەو
سرینەوەی ئابوری و کۆمەڵایەتی و سیاسی و فکری ئاینی لە هەموو کەس باشتر
درک پێکردەوەو خەباتی بە کردوەی بۆ کردەوەو درکی رۆشنی بەوە کردەوە کە
هەتا ئازادی و یەکسانی سەقامگیر تر بیت و جیاوازی چینایەتی و هەژاری و
نەداری کەمتر بێتەوە رۆڵو کاریگەری نەگیتڤی ئایین لەسەر ژیانی جەماوەر
کەمتر دەبێتەوە.
لەمبارەیەوە هەر زوو مارکس لە نوسراوە تیۆری و فەلسەفی یەکانی ،بە
تایبەتی ئایدیۆلۆژی ئەڵمانی و کوێرەوەری فەلسەفەو خێزانی پیرۆزو ...هتد
وتوێتی کە ئایین و دەسەڵاتی ئاییین لە لۆژیکی بوونی یەوە نی یە کە
لسەری هەڵداوەو ماوەتەوە، بەڵکو لە ئەفسانەیی و پیشەیی و
بۆماوەیی(وراسی) بونێوەیەتی .
جا با بڕوانین ئەگەر زیاتر لە 150 ساڵ لەمەبەوبەر مارکس و کەسایەتی یە
ناودارەکانی تر ئاوا ڕەخنەی تیژیان لە ئایین گرتبێت کە ئەو کات
دەسەڵاتی ئایینی مەسیح و کەنیسە لە زۆربەی زۆری وڵاتانی ئەوروپا گوزری
کوشندەی شۆڕشی بۆرژوازی خواردبوو و دەستی ڕەشی پاپا و قەشەکان لەسەر
گیانی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابوری کۆمەڵگای مرۆڤایەتی لابرا بوو،
ئەگەر ئەمڕۆ ئیسلام بە گشتی و ئیسلامی سیاسی و وەزارەتی ئەوقافی هەرێم
و ئەزهەر و ئەو هەموو موفتی و بانگێشە(داعیە) ئیسلامی و جمهوری ئیسلامی
ئیرانی خاوەن 200 هەزار له‌سێداره‌دان و دەسەڵاتی تالبیان و قاعدەو ئەو
هەموو تاوانە گەورە گەورانەو ئەنفال و هەموو ئەمانەی دیبا چ ڕەخنەیەکی
توندتری لە ئایینی ئیسلامی دەگرت و چ کەمپەینێکی سیاسی هەمەلایەنەی
بەرێدەخست لە دژیان.
بێگومانم لەوەی کە لە پێشی پێشەوەی ئێمە دەبوو و ئایینی نەک ئەوسا هەر
بە تلیاک دەچواند ،بەڵکو چەمکو وشەیەکی وای دادەهێنا کە پڕاوپڕی هەموو
ئەو تاوانە گەورانە بێت کە ئەمرۆ لە سایەی دەسەڵاتی ئیسلام دا ڕوودەدات
لەم ووڵاتانەی کە ئیسلام و شەریعەکەی باڵادەستن بونەو کردویانە بە
یاساو نەریت و دایدەسەپێنن بەسەر جەماوەردا بە گشتی و منداڵاندا بە
تایبەتی.
کۆتایی حوزه‌یرانی 2010
ماڵپه‌ڕی موزه‌فه‌ر عه‌بدوڵا
|
