په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢٥\١٢\٢٠١١

چۆنیەتی چارەسەری کێشەکان بە شێوازێکی شیاو.
لەپه‌رتووکی بڕیاردان: بابەتی ژمارە: دوو.

                                                                                                                                               

نووسینی: میکائیل کڕۆکڕەس                                                                                               وەرگێڕانی: مستەفا رابه‌ر


ئەم پەرتووکە فەلسەفیە ١٧٤ لاپەڕەی قەوارە بچووکە لە لایەن رۆژنامەنووسی سەربەخۆی جەرمەنی (میکائیل کڕۆکڕەس) نوسراووە، جینی پینینگ کردویە بە ئینگلیزی و ئەمساڵ لە بەریتانیا چاپ کراوە، پەرتوکەکە باس لە ٥٠ شێواز (مودێل) دەکات بۆ بیرکردنەوەی ستراتیژی ، پێشتر بابەتێکمان بەناوی مۆدێلی قـــــوی رەش بلاوکردەوە .


بابەتی ئەمجارەش بەناوی شێوازی چارەسەری ململانەکانە:


دەرونناسەکان کۆکن لەسەر ئەوەی مامەلەکردن لەگەل ململانەکان دەبی لەپێناوی ئەوە بیت ووتووێژ نەگاتە بنبەست نەبیتە هۆی یەکتر تاوانبار کردن ، پێویستە بۆ گەراندنەوەی سەقامگیری و پێوەندی یەکان بن.


پرسیارەکە ئەوەیە چۆن؟


بە پێی بنەماکان شەش رێگەی جوراو جۆر هەیە بۆ هەلس و کەوتکردن لەگەل بارودۆخی ململانەکان: ڕاکردن ، شەڕکردن ، وازهێنان ، خۆدزینەوە لە بەرپرسیاری ، چارەسەری مامناوەندی ، ڕێکەتن.


ڕاکردن: راکردن رێک وەکو خۆلادان وایە واتە هەلسوکەوت نەکردن لەگەل ململانەکە دەبیتە هۆی ئەوەی بارودۆخەکە وەکوو خۆی بمینێتەوە کارێکی وایە هێچ لایەکی بەشداری ململانەکە دەسکەوتیان نەبیت بەواتایەکی تر وەکوو ئەوە وایە هەردولا ڕەوشەکە بدۆڕێنن .


شەڕکردن: ئەوانەی بۆ تۆندو تیژی مامەلە لەگەل بارودۆخەکە دەکەن تەنیا یەک ئامانجیان هەیە ئەویش بردنەوەیە . بەلام بەتەنیا بردنەوە بەس نیە لەکاتێکدا لایەکەیتر ئەدۆڕێ ، ئەو جۆرە هەلسوکەوتە بۆ نابوتکردن و داگیرکردنی لایەنی بەرامبەرە ، دووپاتکردنەوەی هەلوێستە بەرامبەر ڕوبە ڕوبونەی بەرانبەر ، ئەنجامیش حالەتێکە لایەنێکی سەرکەوتو - لایەنێکی دۆڕاو.


دەست بەرداربون: ئەوانەن بە پاشەکشەکردن واز لە ڕۆل و هەڵوێستی خۆیان دێنن لە چارەسەرکردنی ململانەکە واتە دۆڕاندنی کێشەکە ئەنجامیش لایەنێکی براوەو لایەنێکی دۆڕاوە.


خۆلادان لە بەرپرسیاری:ئەوانەن هەست بەهەرەس و بەڕوخان دەکەن بەزۆری بڕیارەکە بە خەلکی ڕادەسپێرن چونکە ڕوبەڕۆی دەستەلاتێکی لە خۆیان بەهێزتر دەبنەوە ئەو نوێنەرە کێشەکەیان بۆ چارەسەر دەکات بەلام مەرج نیە چارەسەرێکی عادیلانە بیت یان بە پێی پێویست لە بەرژەوەندی لایەنی نوێنەری ڕاسپێردراو بیت ، مەترسی ئەوەش هەیە هەردو لایەنی ململانەکە بدۆڕێنن واتە حالەتی دۆڕاو - بەدۆڕاو سازشکردن :پەیوەستە چۆن تێی گەیشتوی چارەسەی سازشکردن ڕێگەچارەیەکە هەردوو لایەن پێی ڕازین هەر چەند ئەگەری ئەوەش هەیە کە چارەسەرێکی نمونەیی نەبیت بەلام چارەسەرێکی ژیرانە و مامناوەندی یە بە هۆی هەل ومەرج و بارودۆخەکە هەلبژێردراوە.


کۆدەنگی و ڕێکەوتن: گەیشتن بەڕێکەوتن لە سەر بنەمای گەشەکردن و دۆزینەوەی ڕێگەچارەی نوێ لەلایەن هەردوو لایەنی ململانە بەپێچەوانەی سازشکردن چارەسەرێکە براوە - براوەیە بۆ هەردو لایەن لەبەر ئەوەی هیچ کەسێکیان ئیتر سوڕنابیت لەسەر ململانەکەیان ، لەباتی ئەوە هەردو لایەن بەیەکەوە ڕێگەی سێیەم هەلدەبژێرن

لەبابەتی ئایندەدا باسی کاردانەوەی مۆدیلی رەخنەو پیاهەلگۆتن دەکریت کە لە پەڕاوێزیدا ئەم ئامۆژگاریانەی خوارەوەی لە (تەلموود) وەرگرتوە ، تەلمود: کتێبێکی پیرۆزی ئایینی جولەکەیە واتە فێرکاری‌و پەروەردەیە.
ئاگاداری هزرو بیرکردنەوەی خۆت بە چونکە ئەوان دەبنە ووشە.
ئاگاداری ووشەکانت بە چونکە دەبنە کردار.
ئاگاداری کردارەکانت بە چونکە دەبنە خوو ، نەریت.
ئاگاداری خوو و نەریتی خۆت بە چونکە دەبنە تایبەتمەندی کەسایەتیت .
ئاگاداری تایبەتمەندی کەسایەتیت بە چونکە ئەو قەدەر و چارەنوستە.
 

ماڵپه‌ڕی مسته‌فا رابه‌ر

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک