٨\٧\٢٠١٦

قامچی وەک هێمایەک لە نێوان دوو کلتووردا.
- خوێندنەوەیەک بۆ ڕۆمانی (قامچی) -

ناڵە حەسەن      

لەو سەفەرەی ئەوجارەم بۆ کوردستان و لە گەڕانەوەم بۆ کەنەدا ، چەند کتێبێکم لەگەڵ خۆمدا هێنایەوە . لە نێویاندا دوو ڕۆمانی هاوڕێی ئازیزم ( کاروان عەبدوڵا ) ی نووسەر و ڕۆماننووس بە ناوەکانی ( قامچی و پەیڤەکانی دیوار ) . کە لەلایەن خۆیەوە پێشکەشی کردبووم . هەرزوو ڕۆمانی ( قامچیم ) خوێندەوە . بە شێوەیەک ئاوێتەی بووم ، ئەم تێبینی و سەرنجانەم لەلا گەڵاڵە بوون بە پێویستمزانی بیاننووسمەوە.

ڕۆمانی قامچی ، ڕۆمانێکی قەبارە مامناوەندییە ، واتە ڕۆمانێکی زۆر درێژ نییە ، ژمارەی لاپەڕەکانی هەر دووسەد و شەش لاپەڕەیەک دەبێ . نووسەر لەم ڕووبەرە مامناوەندییە توانیویەتی زۆر شتمان بۆ باسبکات ، یان باشتر بڵێم ، خۆی لە قەرەی زۆر بابەتی گرینگ و جودا بدات . زمانی ڕۆمانەکە ، زمانێکی نەرم و بێ گڕێ وگۆڵە ، ئەوەی زۆر تووشی وردبوونەوە و ڕامانی کردم لە پەیوەند بە زمانی ڕۆمانی ( قامچی ) ، ئەوەبوو ، نووسەر هەوڵیداوە زمانێک بەکاربهێنی ، کە زمانی گشتی و ئەو زمانەی پێی دەڵێن زمانی خەڵکە ، ئەو زمانە گشتییە لە بەرگێکی ئەدەبی و جوانکاریدا پێشان بدات . ئەوەی کە زێتر سەرنجی ڕاکێشام و سەرسامی کردم ئەوەبوو ، کە خۆی لە هیچ وشەیەک نەپاراستووە...! هەموو وشە ڕۆژانەییەکانی سەرزاری خەڵکی بەکاریهێناوە ، بە بێئەوەی ترسی لەوە هەبێ وەک دەڵێن ، ئەم وشە ئەدەبی نییە یان ئەمەیان مۆسیقی نییە ...، هەموو ئەم قسە تەقلیدییانەی فەرامۆشکردووە ، ئەوەی خۆی باوەڕی پێبووە ئەوەی کردووە ، لە ڕووی زمانەوە پشتی بە تواناکانی خۆی بەستووە ، بۆ نموونە هەندێک لەم وشانە ( بەشک کەوتن ، نەڕاندن ، سەبوورە ، نۆبەت ، سەقف ، عەجول ، قوتارکردن ، بابلباب ، عادز ، حەپس ، پیلپیلکە ، شەپازللە ، حەلەق و مەلەق ، سیحەت ، زۆرانیتر ... ) . من بۆ خۆم ، زۆر چێژم لەم وشانە بینی و هەستم بە هیچ لەنگی و ناشازییەک نەکرد ، بەپێچەوانە ، پڕاوپڕ بوون لە ناسکی و جوانی . ( کاروان عەبدوڵا ) بەم کارەی دەیەوێ پێمان بڵێ ، ( هەموو وشەیەک بەشێک لە جوانییان تیایە نووسەر دەبێ بیاندۆزێتەوە ...! ) . جوانی وشەکانیش ، لە شوێن بەکارهێنان و چۆنیەتی بەکارهێنانییان و هەروەها لە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ وشەکانیتر دەردەکەون . خاڵێکی تر کە دەکرێ باسی بکەین / ڕووداوەکانە ، ڕووداوەکان هێندە پەیوەندیان بەیەکەوە هەیە هەستناکەی ئەوە ڕۆمانێک دەخوێنیتەوە ، بێئاگا لە خۆت دەکەویە نێو ڕووداوەکان و دەبی بە بەشێک لە ڕووداوەکان ، وادەزانی ڕووداوەکان لە ژیانی تۆ ڕوو دەدەن ، بە تایبەتی ساڵەکانی خوێندنی سەرەتایی ..! ، بۆ خولقاندنی ڕووداوەکان و گێڕانەوەیان ، نووسەر سوودی زۆری لە ئاستی وشیاری خەڵک و بیرکردنەوە و کاریگەری ئایین و سەردەم و شوێن و زەمانەکان ، وەرگرتووە .. تەواوی ڕۆمانەکە ( باس لە تەمەنی خوێندنی کەسێک بە ناوی ( سەرمەد ) کە پاڵەوانی ڕۆمانەکەیە دەکات ، شەش ساڵی خوێندنی قۆناغی سەرەتایی ، سێ ساڵێ ناوەندی ، دوو ساڵی خانەی مامۆستایان و یەکدوو ساڵیش مامۆستایەتی .. ) ، لە نێوان ئەم ( دوانزە یان سیانزە ) ساڵەدا زۆر ڕووداوی گرینگ ڕوودەدەن ، کە ڕاستەوخۆ پەیوەندییان بە ژیانی سەرمەد و هاوڕێکانی و پەیوەندییان بە تەواوی ژیانی دەوروبەریان دا هەیە ، هەندێک لە ڕووداوەکان پڕن لە دروشم لە دەربڕینی جۆراوجۆر ، کە بەزمانێکی شیعری و مۆسیقی زۆر جوان دەریانی بڕیوە ، بۆ نموونە هەندێک لەم دروشمانە):

 
چیتان دەوێ شێتەکان ... زیندانی بۆ عاقلەکان ..!
سەرمەد کوڕە هەژارە ... بمرن ئاغای ئەم شارە ..!
سەرمەد باوکی پۆلیسە ... بۆیە داییم موفلیسە ..!
بژی شفتی و گندۆرە ... ثاغاکەمان سەرمۆرە ..!
شفتی و گندۆرە خۆشە ... چونکە گیرفانمان بۆشە ..!

ئەمانە و چەندانی تر ، ) هەست دەکەی نووسەر تواناو بەهرەیەکی شیعری باشی تیایە لە سەلیقە و دەسەڵاتی بەسەر زمان و شیعردا . دروشمەکانیش ڕەهەندێکی کۆمەڵایەتی و مەعریفیشییان لە پشتە . ڕووداوەکانی ناو پۆل بە تایبەت شەش ساڵی قۆناغی سەرەتایی ، پەیوەندی نێوان قوتابییەکان ، یان مامۆستاو قوتابییەکان ، یان خوێندنەوەی باری دەروونییان ، هەروەها بەکارهێنانی دار و توندوتیژی و پەروەردەیەکی سەقەتی ساڵانی حەفتا و هەشتاکان ، کتومت وەکو خۆی باسی کردوون ، باسی هەموو جولانەوەیەک و بچووکترین ڕووداوی نێو پۆل دەکات ، من بۆ خۆم گەڕامەوە نێو قوتابخانە و ڕۆژانی قوتابییەتی منداڵی خۆمم بیرکەوتەوە ، گەڕامەوە ناو پۆل لەگەڵ سەرمەد و ڕەیحانە و سەبۆ و قوتابییەکانیتر ، یەک یەک مامۆستاکانی خۆم بیرکەوتەوە ، ئەو ڕۆژانەم بیرهاتەوە کە هەندێک لە مامۆستاکانمان ، چەند غەدار و زاڵم بوون لەگەڵ برادەرە هاوپۆلەکانم ، مامۆستا چ دەسەڵاتێک و هێزێکی بەکار دەهێنا ...! نەک لە نێو قوتابخانە ، تەنانەت لەدەرەوەی قوتابخانەش لە گەڕەک و کۆڵانەکان ، گەر مامۆستایەکمان بینیبا ، دەبوایە خۆمان بشارینەوە یان بە ئەدەب ڕابوەستین تا ئەوان تێدەپەڕن ، گەر لە کۆڵان و گەڕەکێش شەڕ و بێعاریمان کردبا ، بۆ بەیانییەکەی لە قوتابخانە لێپێچینەوەمان لەگەڵدا دەکرا ، بەڵام من بۆ خۆم قوتابییەکی زیرەک بووم ، من قوتابخانە و مامۆستا و هاوڕێکانی خۆم خۆشدەویست ، خۆشترین کاتم ئەوکاتانە بوون کە لە قوتابخانەدا بووم ، لێرەدا سەلیقەیەک و بیرتیژییەکی بێوێنەی نووسەرمان بۆ دەردەکەوێت ، لە گێڕانەوەی ئەو نۆستالیژیا و ئەو بیرەوەرییانەی سەردەمی خوێندنی سەرەتایی و پێشاندانی سیستەمی پەروەردە و فێرکردنی نەوەکانی ئەوکاتە ، ئەو ڕۆژانە مامۆستاکان بە ئەندازەی دیکتاتۆرەکان هێزیان هەبوو ، قوتابخانەکان شوێنی بەرهەمهێنانی ترس و تۆقاندن بوون . هاوکات شێوە ژیانی خێزان لە کۆمەڵدا و پەیوەندی نێوان خەڵک و ئاغاکان و هەروەها ڕەسمکردنی ئەو سەردەمانە بە شێوەیەکی ڕاستودروست لە هەمانکات ، ڕاستگۆیی و ئەمانەتێکیش لە گێڕانەوە و هەڵدانەوەی لاپەڕەکانی ئەم مێژووە دەبیندرێ ، هاوکات بوونی ڕەیحانە و ئەم عەشقە پاک و خۆڕسکییەی لەگەڵ سەرمەد هێندەی تر تاموچێژ و جوانکاری بە ڕۆمانەکە بەخشیوە . لە گێڕانەوەی ئەم ڕووداوە یەکبەدوای یەکانە بە شێوەیەکی نەرم و هێمنانە ، بە زمانێکی شیرین و پاراو ، ئەوەمان بۆ دەردەکەوێت / مەرج نییە بۆ نووسینی چیڕۆک یان ڕۆمان ، پشت بە ڕووداوی گەورە و مێژوویی ببەستین...!

دەکرێ ژیانی هەرکەسێک چیڕۆک و ڕۆمانێکی زۆر چێژبەخش و کاریگەر بێت . کاروان عەبدوڵا لە ڕۆمانی ( قامچی ) لە سفرەوە دەست پێدەکات ..! بە مانای لە دەستپێکی ڕۆمانەکە و پێشوەختە سەرنجمان بۆ بوونی هیچ ڕووداوێک ڕاناکێشێ ، هێدی هێدی لە خاڵە بچووکەکانەوە دەست پێدەکات ، لە باریکە ڕێگاکانەوە بەرەو نشێوەکان شۆڕ دەبێتەوە ، دواتر بەسەر هەورازەکان دەکەوێت و دیسان شۆڕ دەبێتەوە و سەردەکەوێتەوە ، بەدوایخویدا بەرەو کۆتاییەکان دەمانبات . خاڵێکی تر ، بیرکردنەوە و مامەڵەکردنمان لە گەڵ زیندەوەر و ئاژەلەکان / ئەویش لە پەیوەندی نێوان ( قامچی و مار ) دا دەبیندرێ .. لە نێو ڕۆمانەکە پەیوەندی نێوان ( قامچی و مار ) پەیوەندییەکی ڕێک و هاوتەریب و توندوتۆڵە .. قامچی هێمایە بۆ( توند و تیژی و ترس ) بەهەمانشێوە ماریش .. هەموومان ئەوە دەزانین لە باری ناخودئاگایی کۆمەڵگە یان هەر تاکێک ، ئەمە جێگیر بووە کە ، مار ترسهێن و زیان بەخشە ، هەندێک جۆری مار یەکێکن لەو زیندەوەرانەی کە مرۆڤ لێیان نزیک ببنەوە دەتوانن بەرگری لە خۆیان بکەن و زەرەر بە بەرامبەرەکەیان بگەیەنن ، بەڵام خۆ ئەگەر لە مار نزیک نەبینەوە یان خۆمان لێیان بەدوور بگرین ، ئەوا هیچ زەرەر و زیانێکیان بۆ هیچ لایەکمان نابێت ، دەبێ لەوەش تێبگەین ماریش وەک هەر زیندەوەرێک گیانلەبەرە و هەناسە دەدات ، بە ئازاردانی ئازار دەبینێ و بە هەراسانکردنی خەمناک و دڵتەنگ دەبێت ..! ، لە دنیای مٶدێرن و لە کۆمەڵگە پێشکەتووەکان ، رق لە هیچ زیندەوەرێک هەڵناگرن ، ئاژەل و زیندەوەرەکانیان خۆشدەوێ و بە ڕەحم و بەزەیین لە گەڵیاندا ، ئەگەر دیقەت بدەینێ دەبینین ، تەنانەت لەسەر بەرگی کتێبەکەش قامچییەک لە شێوەی مار نەخشێندراوە ، ئەوەتا لە شوێنێکی ڕۆمانەکە دەڵێ ( تا هێزی تیا بوو قامچیەکی بۆم ڕاوەشاند ، قامچی لەبەر چاوم بوو بە مار ، مارێک زۆر بە خێرایی خۆی لە ملم ئاڵاند .. ل٢٠٥ ) ، لە کۆمەڵگە پێشکەوتووەکان ئاژەل و زیندەوەرەکان ناکوژن ، پەیوەندی نێوان مرۆڤ و ئاژەلەکان ، پەیوەندییەکی ئارام و تەندروستە ، من دەزانم بە تایبەت لە نووسینی ڕۆماندا ، لە شوێنەوار و بیئەی سلبی ، پاڵەوان و کەسایەتی سلبی دروست دەبێ ، بەڵام مەبەستمە ئەوە بڵێم ( لە ڕاستای هەوڵەکان بۆ بە مەدەنیکردنی کۆمەڵگە دەبێ لە شتە بچووکەکانەوە دەست پێبکەین :" هەرچەندە ئەمە بچووکیش نییە مەسەلەیەکی جدییە " ) بە مانای هەر نابێ تەنها قسەمان لەسەر ( دەسەڵات و دیموکراسی ) و ئەم چەمکە سواو و ڕەزاقوڕسانە بێت ، دەکرێ هەندێک لە ڕەخنەکانیشمان ئاراستەی بیرکردنەوەکانی خۆمان بکەین ..! ) ئەم خاڵە بۆ نووسەر بە تایبەت بۆ ڕۆماننووسەکان زۆر گرینگە ، دەبوا دیقەتی زێتری لێ بدرابا .. لە پەیوەند مامەڵەکردنمان لەگەڵ ئاژەلاندا ، دەکرێ بیرکردنەوە نادروستەکانی بەتایبەت ، ئەوانەی لە نێو بیرکردنەوەی ناخودئاگایی کۆمەڵگە جێگیربووە هەوڵدەین بیانگۆڕین ، بە شێوەیەکی شارستانییانە مامەڵە لەگەڵ ئەم چەمکانە بکەین . چونکە ڕۆمانی ( قامچی ) یەکێکە لەو کتێبانەی دەتوانم بڵێم ، هەوڵدانێکە لە ڕاستای بە مەدەنیکردنی کۆمەڵگە دەکرێ حسێبی بۆ بکەین.

لەم ڕۆمانەدا نووسەر بە ئاگاهانەوە باسی کلتوورێکمان بۆ دەکات ، کلتوورێکی دواکەوتوو ، خێڵەکی ، بنەماکانی ئەم کلتوورە لەسەر چەوساندنەوە و پێشێلکردنی ماف و ئازادییەکانی تاک بنیاتنراوە ، پەیوەندییەکان پەیوەندییەکی توندوتیژ و ناتەندروستن .. سەرمەد و برادەرەکانی لەو ڕۆژەوەی پێ دەنێنە قوتابخانە تا کۆتایی لەگەڵ ترس و دڵەڕاوکێ و نیگەرانی ڕووبەڕوون .. پەیوەندی مامۆستا و قوتابییەکان هێندە ناڕێکە ، قوتابییەکان هەمیشە بەدوای دەرفەتێک دا دەگەڕێن ، تا پشت لە قوتابخانە بکەن ! ، ( قامچی و دار ) هێمای ئەم کلتوورە و هێمای قوتابخانە و هێمای سیستەمی پەروەردە و فێربوونن .. لە پشتی هاوکێشەی ( مامۆستا و قوتابی و دار ) ، دیمەنێکی ترسناک لە ترس و تۆقاندن و شێتبوون دەبیندرێ ، یان دیمەنێک لە ڕق و یاخیبوون ..! بەڕێوەبەر و مامۆستاکان ، وا بیر دەکەنەوە کە قوتابییەکانی ئەوان فریشتە نین ، گەر دار بەکارنەهێنن قوتابییەکان ئامادەنین گوێیان لێبگرن ، یان دەیانکەنە قەشمەر و گاڵتەجار . ئەنجامی ئەم بیرکردنەوە هەڵەیە ، هەندێک لە قوتابییەکان قوتابخانە جێدەهێڵن ..! ، هەندێک شێت دەبن ..! یان گوو لەبەردەم قوتابخانەکان دەکەن ، یان نەخشەی سووتاندنی قوتابخانەکان دادەنێن ..! نەک تەنها لە قوتابخانە لە ماڵەکانیش بەهەمانشێوە ، باوک و برا گەورەکان ، وەک مامۆستاکان بە شێوەیەکی ناڕێک و نا تەندروست پەنا بۆ قامچی و هێز دەبەن . لە هەموو شوێنەکان ، دیوەخانی ئاغاکان ، قوتابخانە و مزگەوت و ماڵەکان ، هەمان بیرکردنەوە ، هەمان قامچی و هەمان کوێخایەتی و هەمان زەلیلکردنی مرۆڤەکان . لەم کلتوورە دواکەوتووانە و لەم جۆرە کۆمەڵگەیانە ، سیستەمی پەروەردە لە قوتابخانە و ماڵەکان لە جیاتی فێرکردن و پێگەیاندنی کەسایەتییەکان ، ئیشیان / بچووککرنەوە و تێکشکاندنی کەسایەتییەکانە ..! ئەوەتا کەسەکان هەموو شتێکیان لێدەبێتە قامچی ، چونکە هەمیشە لەگەڵ ترس و تۆقاندن گەورەبوونە سەرمەد لە شونێکدا دەڵێ .. ( ئەو تفەنگەی کە بەشانی چەکدارەکەوە بوو ، لەبەر چاومەوە دەبوە قامچی ، دروست لە قامچیەکەی باپیرەم دەچوو ، کە زیاتر بۆ ترساندنی ئێمە هەڵیدەواسی .. ! ل١٩٤ ) ، بۆیە مرۆڤەکان ، شەرمن و نەخۆش و کەسایەتی لاوازییان لێ دروست دەبێت .. لە کۆمەڵگە خێڵەکی و دواکەوتووەکاندا ، هەموو شتێک قەدەغەیە ، عەشق و هەست و سۆزی مرۆڤەکان شتی توورەهات و بێمانان .. ( ڕەیحانە و سەرمەد ) هەر لەبەر ئەوەی یەکترییان خۆشدەوێ ، بۆ تەنها ساتێک حەوانەوەیان نییە ، ( عەزە گڕوو ) ی کوڕی ئاغا ژیانی لێکردوون بە دۆزەخ .. کلتوورێکی ناتەندروستی لەم شێوە بێگومان ، بەرهەمی کۆمەڵگەیەکی ناتەندروست و میتۆدی بیرکردنەوەیەکی ناتەندروستە ...! نووسەر بە هێمنی هەوڵدەدات ئەم کلتوورە بگۆڕێت ، لە ڕێگەی ( بەردەوامبوون لە خوێندن ..! ) ، واتە پشتبەستن بە زانست و مەعریفە ! هەوڵدەدات کۆمەڵگە بەرەو پێشەوە ببات ، ڕوویەکی پێشکەوتووترمان پێشان بدات ، یان دروستر بڵێم / کلتوورێکی جودا بەرهەم بهێنێت . سەرمەد لە خوێندن بەردەوام دەبێت !، دەگاتە خانەی مامۆستایان ، ئەم قۆناغەش بە سەرکەوتوویی دەبڕێت و دەبێ بە مامۆستا ..! ئێستا نەوەیەکی نوێ ، بە بیرێکی نوێوە پێدەگات ، سەرمەدی مامۆستا ! کە هێمایە بۆ نەوەیەکی نوێی پێشکەوتووخواز ، خاوەن بیرکردنەوەیەکی نوێ و ڕەفتارێکی نوێیە .. سەرمەد هەوڵدەدەدات قامچی و دار بەکار نەهێنێ ! ، هەوڵدەدات لە قوتابییەکان نەدات ، دەیەوێ قسەیان لەگەڵ بکات ، پرسیاریان لێبکات ، دەستیان بەسەردا بهێنێ ، نەرم و نیان بێت لەگەڵیاندا ، دەیەوێت لێیان تێبگات ! دەیەوێ مۆدیل و شێوازێکی تر پەیڕەو بکات ، کە جیاواز بێت لە مۆدیل و شێوازی کۆنە مامۆستاکانی خۆی ..! نووسەر دەیەوێ لە بەرئەنجامی خوێندن و زانست ، کلتوورێکی کراوە و پێشکەوتووترمان پێشان بدات . هەرچەندە مامۆستاکان ئەم شێوازە تازەیەی سەرمەدییان لەلا ناڕاست و نادروستە . نەک دژایەتی و بەربەرەکانی دەکەن بەڵکو گاڵتە و قەشمەریشی پێدەکەن. لەم دوو پەرەگرافانەی خوارەوە نووسەر جیاوازییەکانمان پێشان دەدات ، وێنەی دوو کلتووری جیاواز و دوو دنیای جیاوازمان بۆ ڕەسم دەکات..!

پەرەگرافی یەکەم / سەرمەد پاش ئەوەی دەبێ بە مامۆستا ، لە هەمان ئەو قوتابخانەیەی کە خۆی تیا قوتابی بوو ، دەڵێ .. ( ئاخر ڕۆژانە بەزمی جارانم بە چاوی خۆم دەبینییەوە ، بە هەمان شێوەی جاران ، ئەو مامۆستایانەی کە ناوبانگیان بە تۆقێنەر و زەبروەشێن دەرکردبوو ، بە شانازییەوە بۆیان دەگێڕامەوە کە چۆن دەست و پەنجەی قوتابیەکانیان شین و مۆر کردووە ، جاری وا هەبووە ، گلەییان لە یەکتر دەکرد کە چۆن مامەڵەی توندتریان لەگەڵ قوتابییە شەڕاوییەکان نەکردووە ، من بۆخۆم هەوڵم دەدا دەست لە هیچ قوتابییەک نەوەشێنم ، کەچی مامۆستاکان سەرزەنشتیان دەکردم و زۆرجاریش گاڵتەیان بەو ڕەفتارەی من دەهات ، بە ئاشکرا پێیان دەوتم " ئەگەر وا بڕوا نەک هەر دەبیتە قەشمەرجاری قوتابییەکان ، بەڵکو مامۆستاکانی دیکەش لەبەر چاوی قوتابییان بێحوڕمەت و ڕەزاقوڕس دەبن ... ! ل١٦٧).

پەڕەگرافی دووەم / بەڕێوەبەری قوتابخانە لە یەکەم ڕۆژی دەستبەکاربوونی سەرمەد پێی دەڵێ ( خۆت دەزانی لەهەر قوتابخانەیەک ، کەسانی هەمەجۆر هەن ، من ناڵێم هەموویان خراپن ، بەڵام بە دڵنیاییەوە دەتوانم بڵێم زۆربەیان لە هەناویاندا گەرای شەیتانییان هەڵگرتووە ... ! دوابەدوای بەڕێوەبەر سەرمەد درێژە بە قسەکان دەدات و دەڵێ " من لە یەکەم ڕۆژی دەستبەکاربوونمدا وەک مامۆستایانی دیکە بەلای ئەو دار حەیزەران و مازووانە نەچووم کە وەک ڕیزە تفەنگێک بە دیوارەکەوە هەڵواسرابوون ! یەکسەر ڕووم لەو ژوورە کرد کە لەوێدا دەرسگوتنەوەم هەبوو ، ئەوکاتەی چوومە پۆلەکە سەرلەبەری قوتابییان بە سەرسەڕمانەوە لە هەردوو دەستمیان دەڕوانی ، زانیم من شتێکم کردووە لە عورفی قوتابخانە بە دوورە ... ! " ل١٦٨ ) . نووسەر دەیەوێ پێشان بدات نەوەی نوێ وا پێویست دەکات عورفێکی نوێ و پەیوەندییەکی جودا لە نێوان مامۆستا و قوتابییەکان دروست بکات .! دوو کلتوور و دوو نەوەی لە یەکتر جیاواز دەبینین .. کلتوور و نەوەی کۆن دەست بۆ قامچی دەبەن و لە قامچییەوە نزیکن ، کلتوور و نەوەی نوێ ، دەست بۆ قامچی نابەن و دەیانەوێ لە قامچی دوور کەونەوە ! بەمانایەک ئەوەمان بۆ دەردەکەوێت کەوا ( قامچی ) خاڵی هاوبەش و یەکلاکەرەوەی نێون ئەم دوو نەوە و ئەم دوو کلتوورە جیاوازەیە ..! واتە ئەوەی لە قامچییەوە نزیکە لە وشیاری و زانست و پێشکەوتنەوە دوورە ..! بە پێچەوانەوەش ، ئەوەی لە قامچییەوە دوورە لە وشیاری و زانست و پێشکەوتنەوە نزیکە ..! ، بە ئاشکرا ئەوە دەبینین کە قامچی هێمایە بۆ دوو نەوە و دوو کلتووری جیاواز . نووسەر لەوەش وشیار و ئاگادارە کە گۆڕانی کلتوور و کۆمەڵگە بەرەو شارستانییەت و دنیایەکی نوێ ، پڕۆسەیەکی هێواش و سەبرۆکەیە . بۆیە دەبینین نەوەی نوێ ، سەرمەدی مامۆستا جارجارە هەمان هەڵە دووبارە دەکاتەوە و دەست بۆ قامچی یان دار دەبات ، هەرچەندە باوەڕیشی پێی نییە ، لێرەدا بەوە دەگەین کەوا نەوەی نوێ ناتوانن وا بە ئاسانی لەژێر کاریگەری بیرکردنەوەکانی نەوەی کۆن ڕزگاریان بێت ، ناتوانن وا بە ئاسانی تەپوتۆزی دنیای کۆن لە خۆیان داماڵن ، کە ساڵەهایە بەرگ و جەستە و سیمایانی داپۆشیوە . سەرمەدی مامۆستا ، نەک هەر قوتابییەکانی بەڵکو دەست لە ڕەیحانەی خۆشەویست و هاوسەریشی دەوەشێنێ ، بەڵام جیاوازییەکان لێرەن ، سەرمەدی نەوەی نوێ بەم کارانەی تا ئەندازەی مەرگ ناڕەحەت دەبێ و بە ئەندازەیەک پەشیمان دەبێتەوە بە چۆک دادێ ، دواتر دڵی ڕەیحانە ئاشت دەکاتەوە ، دووبارە باوەشی پیادەکاتەوە ، بەخۆیەوە دەینوسێنێ و لەسەر سینگی ڕەیحانە خەوی لێدەکەوێت ، بەڵام عەزە گڕوو و مامۆستاکانی نەوەی کۆن ، نەک هەر پەشیمان نین بەڵکو ، شانازی بە ڕەفتارەکانیان و بە بەکارهێنانی قامچیەکانییان دەکەن ، لە بەرامبەر ژنان و منداڵان و قوتابیەکاندا ...! ئیدی لە کۆتایی ئەم ڕۆمانە نووسەر دەیەوێ ئەو مەسیجەماب پێبڵێ ، کەوا ژیان کاروانێکی بەردەوام و نەوەستاوە، هێدی هێدیش بەرەو پێشەوە دەڕوات ...!

سەرەتای تەمووزی ٢٠١٦

ماڵپه‌ڕی ناڵه‌ حه‌سه‌ن