١\٩\٢٠١٤

فێمینزم چیە؟

تاڤگە سابیر      

- بەشی چوارەم -

من لە لاپەڕەکانی پێشوودا هێمام بە چەند هۆکارێکی دروستبوونی شەپۆلی دووەمی هێمینیزمم کرد، لێرەدا گرنگترینی ئەو هۆکارانەی دیکە، کە کاریگەریان لە سەر دروستبوونی ئەم شەپۆلەی فێمینزم هەیە باس دەکەم:

١- وشیاربوونەوەی ژنان بەرامبەر بە هەلومەرجی ژیانی خۆیان لە دوای جەنگی جیهانی دووهەمەوە، لە سەردەمی جەنگەکەدا حکومەتەکان و دەسەڵاتداران ، کە لە زۆر ڕووەوە حکومەتی پیاوان و دەسەڵاتێکی نێرینەیی بوون کۆمەڵێك وادە و مژدەیان بۆ ژنان هەبوو ، کە لە واقیعی دوای جەنگدا پیادەدە نەکران ، ئەوان لەکاتی جەنگدەکەدا باسیان لەوە دەکرد ، کە هەمووان لە نایەکسانی و جیاوازییە کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکانی نێوان پیاو ژن هەر لە گەورەبووندا بوون، ژنانی شووکردو هێشتا هەر لە ماڵەوە دانیشتبوون و کاری سەرەکییان خزمەتکردنی پیاو منداڵان بوو، لەدەرەوەی ماڵدا ژیانێکی ئەوتۆیان نەبوو، ئەگەر ئیشێکیان بدۆزیایەتەوە زۆربەی جار ئیشێکی نزم بوو بەرامبەر بە پارەیەکی زۆر کەم.

٢- هۆکارێکی گرنگی تر گۆڕانی کەش و هەوای فەرهەنگی و کولتووریی ئەوروپایە لە ساڵانی شەستدا . لەو ساڵانەدا فۆرمەکانی دەسەڵاتی تەقلیدی و دەسەڵاتگەرە سوونەتییەکان کەوتنە بەر ڕەخنەی هەمەجۆر و بەردەوامەوە، لە ڕووی سیاسییەوە پەیوەندییە سوونەتییەکانی دەسەڵات کەوتنە ژێر فشارێکی قورس و هەمەلایەنەوە ، ئەمەش لە سەرێکەوە وابەستەی جەنگی دژی کۆلۆنیالیزمی جیهانی سێ و دەرنجامی لە دایکبوونی بزوتنەوەی کۆمەڵایەتی نوێ بوو بۆ نموونە " بزوتنەوەی هێزی ڕەش" لە ئەمەریکادا.

لە ئاستیکولتووریشدا چەندان بزوتنەوەی دژ بە دەسەڵاتگەرێتی لە دایکبوون ، کە پایە و بونیادەکانی دەسەڵاتی تەقلیدیان ناچار بە گۆڕانکاریی قووڵ دەکرد، لەوانەش بزوتنەوەی دژ بە دەزگا سایکۆلۆژییەکان ، بزوتنەوەی ئاشتی لە دایکبوونی چەپی نوێ ، بزوتنەوەی قوتابیان ، کە لە بزوتنەوەی کرێکاران نزیکدەکەوتەوە و گەنگی پی ئەدات ، بەڵام تەنانەت لە نێوا ئەم بزوتنەوە ئەلتەرناتیڤییە دژ بە دەسەڵاتگەریانەدا ڕۆڵی ژنان سنووردار بوو.

٣- هۆکارێکی دیکە بەرزبوونەوەی ئەگەر و ڕادەی خوێندەواری بوو لە ناو بەشە جیاوازەکانی کۆمەڵگادا ، لەو سەردەمەدا تا دەهات ژمارەی ئەو کچە خوێندەوارانەی سەر بە چینە داراکان و ژمارەی ئەو کوڕانەی سەر بە چینەکانی خوارەوە بوون زیادی دەکرد ، بەڵام تا شەستەکانیش ئەو کچانەی ، کە لە خێزانی هەژار و کرێکاریەوە هاتبوون بە دەنگمەن لە زانکۆکاندا هەبوون.

٤- بوونی جنسی بە باتی گفتوگۆ و لێدوان و هاتنەکایەی بیروبۆچوونی نوێ لەسەر ژیانی جنسی ، ئەم گفتوگۆیانە بوونە هۆی ئەوەی ، کە مەسەلەی جنسی و ژیانی جنسی ڕۆڵێکی گەورەتر ببینن لە جاران ، لە ساڵانی پەنجادا جنس تەنها لە پەیوەنددیدا بە شووکردن و منداڵ بوونەوە باسدەکرا ، ئەو ێنەیەی بپ ژن هەبوو بریتیبوو لە بوونەوەرێك ، کە کاری تەنها منداڵ بوونە لە ڕووی جنسییەوە تەواو نییە و هەمیشەش ئامادەیە بۆ بەدەمەووەچوونی خواستە جنسییەکانی پیاو ، لە ڕاستیدا شەپۆلی دووهەم تا ڕادەیەکی زۆر دژ بەم وێنەیەی ژن دێتەکایەوە.

داهێنانی حەبی دژی سکپڕ بوون لەو ساڵانەدا بووە هۆی ئەوەی ، کە چیدی قەدەری ژن ئەوە نەبیت ، کە بەردەوام منداڵی ببێت ، دۆزینەوەی حەبی دژی سکپڕ بوون بووە هۆی ئەوەی بکرێت بە مەسەلەی ژنانی جنسی لە مەسەلەی سکپڕ بوون و منداڵ بوون جیابکرێتەوە ، جنسی بێت بە چالاکییەك لە دەرەوەی چالاکی دروستکردنی منداڵدا ، جنس جیاببێتەوە لە زاوزێکردن.

٥- هۆکارێکی دیکە بریتییە لە زیادبوونی ژمارەی ژنانی لە پیاو جیابووەوە لە ساڵانی پەنجا و شەستدا ، ئەم جیابوونەوەیە بووە هۆی ئەوەی ژمارەیەکی زۆر ژن تەنیابکەون ، بەڵام کەهەمانکاتد بووە هۆی ئەوەی ژمارەی ئەو ژنانە زیادنکات ، کە تێبگەن ژیانی کۆمەڵایەتی و ئەخلاقی و یاسایی ئەو کۆمەڵگایان بەشێوەیەك ڕێکخراون ، کە لە قازانجی پیاو دابێت ژن بکەنە پاشکۆ و پابەندی پیاو ، ژنانی جیابووەوە زۆر بێماف بکەن ، لە هەمەنکاتدا ئەمە وایکر ژمارەی ئەو ژنانە زیاد بکات ، کە لەو ڕاستییە تێبگەن کە دەزگات خێزان و شووکردنی تەقلیدی ژن دەکاتە پابەندێکی تەواوی پیاو.

قوتابخانەکانی فێمینزم.

لەسەرەتای ئەم نووسینەدا باسی ئەوەمان کرد ، کە باڵە جیاوازەکانی ناو بزوتنەوەی فێمینزم لەسەر دوو گریمانە ڕێکن.

یەکەمیانئەوەی کە ژن کراوەتە ژێردەستەی پیاو، دووهەمیان ئەوەیە ئەم ژێردەستەییە دەبێت کۆتایی پێبهێنرێت، بەڵام دەربارەی هۆکارەکانی بوونی ژن بە بوونەوەرێکی ژێردەستە و دەربارەی چۆنییەتی کۆتایهێنان بەم ژێردەستەییە ئەم بزوتنەوەیە لەناوخۆیدا بەسەر دید و قوتابخانەی جیاوازدا دابەشە، کە هەر یەکێکیان ووەڵامی جیاوازی بۆ ئەو مەسەلانە هەیە ، ئەم بەشەی باسەکەمان تەرخانە بۆ نیشاندانی گرنگترین ئەو وەڵامانەی باڵ و لایەن جیاوازەکانی فێمینیزم بەم دوو ڕەهەندە گرنگەی ژیانی ژنانیان دراوە، سەبارەت بە قوتابخانە فێمینیستییەکان ماکلارین لەو کتێنەدا ، کە لەسەر پەیوەندی نێوان فیکری فۆکۆ و فێمینزم نووسیویەتی هەشت قوتابخانەی فێمینیستی بەم ذێوەیەی لای خوارەوە لە یەکدی جیادەکاتەوە.

یەکەم: قوتابخانەی فێمینزمی لیبراڵ.

کاراکتەری سەرەکی فێمینزمی لیبراڵ پێداگرتنە لەسەر دوو مەسەلە ، یەکەمیان یەکسانی نێوان ژن و پیاوە ، واتە ژن و پیاو دوو بونەوەری یەکسانن.

دووهەمیان لێکچوونی ژن و پیاوە ، واتە ژن و پیاو لێکدەچن و وەك یەك وان، لە دیدی ئەم گروپە لە فێمینیستەکاندا ئەوەی ئەم دوو لایەنە دەسەلمێنێت، ئەوەی وادەکات کە ژن و پیاو هەم لێکبچن و هەم یەکسانبن عەقڵە، پیاو و ژن دوو بوونەوەری عاقڵن ، عەقڵ ئەو سەرزەمینە هاوبەشەیە، کە ئەم دوو بوونەوەرە وەك یەك لێدەکات و بەیەکدیش یەکسانیان دەکات . ژن و پیاو لەم دیدەدا هەڵگری هەمان تواتای عەقڵین و کەسیان لەویان عەقڵی زیاتر یان کەمتر نییە ، ئەم خاڵە گرنگییەکی تایبەتی هەیە مادامەکی ژن و پیاو هەمان توانای عەقڵیان هەیە و کەسیان لەویدیان عەقڵیزیاتر یان کەمترنییە بۆیە پێویستە هەردووکیان هەمان مامەڵە بکرێن، وەك یەك تەماشابکرێن و وەك یەکیش بنرخێندرێن . بێگومان ئەم فێمینیستانە نکۆڵی لەوە ناکەن ، کە ئەم یەکسانییە لە ڕووی مێژووییەوە ناڕێکی بەرامبەر کراوە، بەشداری ژن لە بەرهەمهێنانە عەقڵییەکانی کێژووی مرۆڤایەتیدا لاوازترە لەهی پیاو، بەڵام ئەوان ئەم لاوازییە ناگەڕێننەوە بۆ کەمی یان لاوازی توانا عەقڵییەکانی ژن ، بەڵکو دەیبەستنەوە بەو هەلومەرجە مێژووییەوە ، کە ژن تێیدا ژیاوە ، ئەگەر ژن هەمان هەلی خوێندنی لەبەدەمدابێت و هەمان شێوازی پەروەردەکردنی هەبێت و هەمان مامەڵەی لەگەڵدابکرێت ، کە لەگەڵ پیاودا دەکرێت هەمان کاری پێببەخشرێت ،کە بە پیاو دەبەخشرێت هەمان شانسی سیاسی لەبەردەمدا کراوەبێت ، کە لە بەردەم پیاودا کراوەیە ئەوکات دەتوانێت تواناکانی نیشانبدات و بیسەلمێنێت، کە بوونەوەرێکی زیزەکە بەمەش کۆتایی بەو دۆخی پەراوێزی و پاشکۆییە دەهێنن کە تێیدا دەژین.

بەکورتی فێمینزم لیبراڵ گرنگییەکی گەورە بە مەسەلەی عەقڵانیەت و توانا عەقڵییەکانی ئینسان ، بە ژن و پیاواوە دەدات ، لە دیدی ئەمانەدا عەقڵ و عەقڵانییەت کاراکتەری سەرەکی هەموو ئینسانێکە بە ژن و پیاوەوە، ئەم توانا عەقڵیەش وەك بنەمای یەکسان بوون و ئوتۆنۆمبوون و ئیرادەی ئازاد دەبینن، تەنانەت سەربەخۆبوونی ئەخلاقی و سەربەخۆبوونی سیاسیش هەر لە پەیوەندیدا بەم کاراکتەرە عەقڵانییەی ئینسانەوە دەبینن.

بەڵام عەقڵ و عەقڵانییەت بۆ ئەوەی بتوانن دەستبەکاربن و بە تەواوی چالاکبن پێویستییان بە ئازادی هەیە ، عەقڵ بەبێ ئازادی ناتوانێت چالاکبێت، ناتوانێت خۆی بناسێت و دواهەمین سنوور و تواناکانی کارکردنی خۆی بخاتەگەر ، ئازادی ئەو دەرگایەیە ، کە لێیەوە عەقڵ دەچێتە ناو جیهان و ناو کۆمەڵگا و پەیوەندییەکان ، داخستنی دەرگاکان بەڕووی ژندا داخستنی دەرگاکانی عەقڵیەتی بەڕووی جیهان و بەطووی گەشەی ناوەکی خۆیدا ، برندکردنی ژن لوناوماڵدا و دابڕینی لە مەجالی گشتی کۆمەڵگا سنووردانانە بۆ توانای گەشەکردنی عەقڵی و ڕێگرتنە لە پیادەکردنی عەقڵانیەت و لە کرانەوە و پراکتیکردنی توانا عەقڵانییەکانیدا.

لای ئەم گروپە لە فێمینیستان کردنەوەی دەرگای ئازادی لە ژنان بە کردنەوەی دەرگای ئازادی سیاسی دەستپێدەکات ، کاتێك ژن مافی سیاسی هەبوو ، دەنگی دا خۆی کاندید کرد ، بەشداربوو لە بڕیاردانی سیاسیدا ئەوکات دەتوانێت بە ئاراستەی نەهێشتنی نایەکسانییەکان بڕیاربدات و کۆتایی بە پرۆسەی بە پەراێزکردنی خۆی بهێنێت ، ئەم باوەڕەیە وادەکات ئەم فێمینیستانە بەردەوام پێ لەسەر بەشداری سیاسی تەواوەتی ژنان لە پرۆسە و بڕیارە سیاسییەکاندا دادەگرن و داوای ئەوەش دەکەن ، کە ژن و پیاو دەبێت لە ڕووی یاساییەوە بەیەکدی یەکسان بن ، ئەمان باوەڕیان وایە گەر بەشداری ژنان لە ژیانی گشتی کۆمەڵگادا فەراهەم بوو ئەوکات نایەکسانی نێوان پیاو و ژن لەناودەچێت.

چەکی " ماف" لای فێمینیستە لیبراڵەکانی سێنتراڵترین چەمکێکە ، کە گرنگی پێبدرێت ، لای ئەمان زیادکردنی لەسەرخۆی مافەکانی ژن و یەکسانبوونیان بەو مافانەی پیاو هەیەتی ، کۆتایی بە کێشەکانی ژن دەهێنێت ئەم فێمینستانە باوەڕیان وایە ، کە کۆمەڵگا بۆ ئەنجامدانی ئەم پرۆسەیە واتە بۆ بەیەکسانکردنی مافەکانی ژن بە پیاو پێویستی بە شۆڕشی کۆمەڵایەتی و گۆڕانی ژێرەوژوور و ڕادیکاڵ نییە ، بەڵکو پێویستی بە گۆڕانی لەسەرخۆی یاساکانی و دەزگاکان و باوەڕەکان هەیە ، لە دەزگا سیاسی و ئابوورییەکانەوە بۆ دەزگا یاساییەکان.

بە کورتی فێمینیستە لیبراڵەکان بۆ بەرپاکردنی گۆڕان لە بارودۆخی ژناندا بە کۆمەڵێك چەمك کاردەکەن ، کە بریتین لە چەمکەکانی ماف ، ئۆتۆنۆمی ، ئازادی یەکسانی و دادپەروەری ، ئەمڕۆکە یەکێك لە نۆێنەرە هەرە بەناوبانگەکانی ئەم گروپە لە فێمینیستی لیبراڵ فەیلەسوفی ئەمریکی مارت نوسباومە ، ئەم ژنە باوەڕی وایە ، کە دەشێت لە ڕێگای دروستبوونی بزوتنەوەی سیاسی و و گۆڕین و دەسکاریکردنی یاساکانەوە گۆڕانی گەورە پیادەبکرێت ، بۆیە گرنگیدان بە بەشداری سیاسی خاڵێکی هێجار گرنگە لە دیدی ئەم فێمینیستەوە.

دووەم: قوتابخانەی فێمینیستە ڕادیکاڵەکان.

لەباتی پێداگرتن لە سەرئەوەی ، کە پیاو ژن لەیەکدەچن ئەم گروپە لە فێمینیستان پێ لەسەر لێکنەچوونی پیاو و ژن دادەگرن ، لەباتی ئەوەی لە عەقڵ و عەقڵانییەتدا بەداوی زەمینەی لێکچوونی ژن و پیاودا بگەڕێن ، لەدووی ئەو جیاوازیان دەگەڕێن ، کە پیاو لە ژن جیادەکاتەوە ئەمان لەو باوەڕەدان ، کە کۆمەڵێك جیاوازیی بایۆلۆژی لە نێوان ژن وپیاودا هەیە ، کە ناکرێت پشتگوێبخرێن و باسنەکێن. لە هەمووشیان گرنگتر تواتای ژنە بۆ بەردەوامیدان و نوێکردنەوەی ژیان لە فۆرمی منداڵبووندا ، ئەمان ژن وەك سەرچاوەی پاراستنی ژیان دەبینن ، ژن وەك هێزێك کە ناهێڵێت ڕەگەزی ئینسان قڕنکات و لەناوبچێت بێگومان هەڵوێستی فێمینیستە ڕادیکاڵەکان لەمپێناسکردنەی ڕۆڵی ژن لە پاراستنی ژیاندا جیاواز بووە ، نەوەی یەکەمی ئەم فێمینیستە ڕادیکاڵانە منداڵبوونیان وەك شتێکی نێگەتیڤ وێناکردوە وەك ڕێگرێك لەبەدەم گەشەکردنی ژندا بینیویانە ، لە کاتێکدا نەوەکانی دواتریاننرخێکی گەورە بۆ منداڵبوون دائەنێن و وەك ڕووداوێکی بەرز دەنرخێنن.

یەکێك لەو بابەتانەی ، کە فێمینیستە ڕادیکاڵەکان گرنگیەکی گەورەی پێئەدەن لەش و ژیانی جنسی ژنانە لای ئەمان ژن دەبێت خۆی ببێتە خاوەنی لەشی خۆی و جنسیش کارێك نییە تەنها منداڵبوونی لێبکەێتەوە ، جگە لەمە پەیوەندی نێوان ژن و پیاو بە تاقە شێوازێکی پەیوەندی جنسی نازانن ، بابەتێکی دیکە کە ئەم فێمینیستانە گرنگی پێئەدەن مەسەلەی بەرکاهێنانی توندوتیژییە بەرامبەر بە ژن ، ئەمان مەسەلەی توندوتیژی نێو خێزان و توندوتیژی نێر بەرامبەر بە مێ دەکەنە بابەتێکی گرنگی نووسین و باسکردنی ئاشکرا ، لەپاڵ ئەمەشدا گرنگییەکی تایبەت بە مەسەلەی تەندروستی ژن ئەدەن.

ئەم فێمینیستانە داوای دامەزراندنی کۆمەڵێك دەزگا دەکەن ، کە گرنگی بە دازوازی و پێویستییەکانی ژن بدات ، لە مێژووی فێمینستی ڕۆژئاوادا ئەم گروپە چەندان دەزگای تایبەتیان بە ژنان دامەزراندووە بۆ نموونە لە کۆتایی شەستەکاندا و هەفتاکاندا لەژێژ کاریگەری ئەم فێمینستانەدا کۆمەڵێك دەزگا دامەزرا بۆ گرنگیدان بە پێویستییەکانی ژنان ، لەوانە دامەزراندنی سێنتەرێك بۆ گرنگیدان بەو ژنانەی ، کە دەستدرێژی جنسیان دەکرێتە سەر دروستکردنی کۆمەڵێك خانوو بۆ ژنانی هەڵاتوو لە دەست توندوتیژی مادی و مەعنەوی ناو خێزان دروستکردنی سێنتەری تایبەتی بۆ گرنگیدان بە تەندروستی ژنان ، سەرەڕای ئەم کارانە ئەم گروپە چەندان خۆپیشاندان و چالاکی دیکەیان دەستپێکتد ، کە تیایاندا داوای ئەوەیان دەکرد ، کە گرنگی بە مەسەلەی خوێندن و پەروەردەی ژنان بدرێت.

بەپێچەوانەی فێمینستە لیبراڵەکانەوە ئەم گروپە ڕادیکاڵە باوەڕیان وایە ، کە دەزگا و دامەزراوە باڵادەستەکان دەبێت بەشێوەیەکی ڕادیکاڵ بگۆڕێن و لەشوێنی ئەوانەدا دەزگا و دامەزراوەی نوێ دامەزرێن، ئەمان باوەڕەدان ، کە دەزگا باڵادەستەکان لە بنەڕەتەوە لەسەر ئەو نایەکسانیان دروستبوون ،کە لەنێوان پیاو ژندا هەن ، بۆیە دەسکاریکردنیان ناتوانێت بنەما نایەکسانەکانیان لاندات. لێرەوە لا باتی دەسکاریکردن و پینەکردنی دەزگا باڵادەستەکان ئەمان داوای دروستکردنی دەزگا نوێ دەکەن ، کە لەسەر ئەو نایەکسانییانە دروستنەبووبێت ، کە بەرامبەر بە ژن لە ئارادان ،ئەمان باوەڕیان وایە بۆ ئەوەی هەلومەرجی ژن گۆڕانی ڕاستەقینەی بەسەردابێت پێویستە هەمەوو دەزگا باڵادەستەکانی ئیستا دەزگا سیاسییەکان ، یاساییەکان ، ئابوورییەکان، پزیشکییەکان ، کەلتوورییەکان، بەشێوەیەكی ڕادیکاڵبگۆڕێن و شوێنیان بەکۆمەڵێك دەزگای نوێ پربکرێتەوە ، کە لەسەر یەکسانی نێوان ژن و پیاو دروستبووبن ، دواخستن و ئەنجامنەدانی ئەم کارە مانای مانەوەی بارودۆخی ژنانە وەك خۆی.

خاڵێکی دیکە، کە فێمینستە ڕادیکاڵەکان گرنگیان پێئەدەن زمانە لەم ئاستەشدا قسە لە دوو مەسەلە دەکەن .

یەکەمیان بریتییە لە پاککردنەوەی زمان لەو ووشە و دەستەواژە و چەمکانەی ژن بەشتێکی کەم و نزم و بێنرخ دادەنێن، لەم ئاستە تایبەتەی دەسکاریکردنی زماندا ئەم گروپە ڕادیکاڵە لەگەڵ فێمینیستە لینراڵەکاندا یەکن ، چونکە ئەوانیش هەمان داواکاریان هەیە و باس لە پاککردنەوەی زمان دەکەن لەو ناشیرینیانەی بەرامبەر بە ژن هەڵگریەتی ، بەڵام ئەمان چەند هەنگاوێك زیاتر دەڕۆن و باس لەوەش دەکەن ، کە زمان باڵادەست زمانێکە ناتوانێت توعبیر لەو ئەزموونە تایبەتانە بکات ، کە ژنان هەڵگرین، هەندێكیان هەڵەێستێکی پەڕگیرتر وەردەگرن و دەڵێن زمانی باڵادەست سیستمێکە پیاو دایڕشتوە ، بۆیە دەربڕ و نوێنەری ئەزموون و خیبرەی پیاوانە ، بۆئەوەی عەزموون و هەست و خیبرەکانی ژن تەعبیریان لێبکرێت، ئەوا گەر زمانێکی تەواو تازەش پێویست نەبێت ، ئەوا دەبێت ووشە و دەستەواژەی تازە دروستبکرێت ئەم گروپە باوەڕیان وایە زمان تەنها وەسفی واقیع ناکات ، بەڵکو واقیعیش دروستدەکات.

فێمینیستە ڕادیکاڵەکان لەو باوەڕەدان گەر دان بەوەدا نەنرێت ، کە پیاو و ژن لێکجیاوازن ئەگەر بەردەوام قسە لە لەیەکچوونی پیاو ژن بکرێت ئەوکات بەردەوام شتەکان لە قازانجی پیاو و زیانی ژندا دەمێننەوە ، ئەمان ڕایان وایە کە پاتریارکیەت تەنها لە سیستمی سیاسی و ئابووری و یاساداناندا ئامادە نییە ، بەڵکو لە هەموو کون و قوژبنێکی ژیاندا ئامادەیە، تەنانەت لەناو مەعریفە و تیورە و میتۆدەکانیشدا ، پاتریارکیەت لەدیدی ئەم گروپەوە ، بنەمای ڕێکخستنی هەموو ژیانی کۆمەڵایەتییە و لە هەموو شوێنێکدا سەروەرە، بێگومان ئەمان کە باس لە جیاوازی ژن لە پیاو دەکەن باس لەوە ناکەن ، کە ئەم جیاوازییە دەبێت وابکات یەکێکیان لەویدیکەیان مافی زیاتر یان کەمتربێت ، ئەمان وەك لیبراڵەکان باوەڕیان وایە ، کە ژن دەبێت بەشێوەیەکی یەکسان مامەڵەبکرێت و هەمان فرسەتی پێبدرێت بۆ چوونە ناو ژیانی کۆمەڵایەتییەوە، بەڵام لە دیدی ئەماندا ئەم یەکسانییە بەس نییە . دەزگاکان دەبێت بگۆڕێن و دەبێت دید و ئەزموون و خیبرەی ژنان ، کە دید و ئەزموون و خیبرەیەکی جیاوازە لەهی پیاو ببنە بەشێك لە پێکهاتی ئەو دەزگا نوێیانەی ، کە دروستدەکرێن ئەمە جگە لەوەی ، کە دەبێت کۆمەڵێك دەزگا دابمەزرێت کە تایبەت بن بە ژنان.

____________________________________

بەشی سێیەم: www.emrro.com/femenizimciye3.htm  

بەشی دووەم: www.emrro.com/femenizimciye2.htm

بەشی یەکەم: www.emrro.com/femenizimciye.htm

ماڵپەڕی تاڤگە سابیر