|
١٦\١٠\٢٠١٤
کورتە سەرنجێک
لەسەر پیلانی تورکیا.
سوارە کەمال
نزیک بە نەوەت و دوو ساڵە ئیمبراتوریەتی ئوسمانی هەرەسی هێناوە ،
هەفتاو شەش سالێشە کەمال ئەتاتورک لە ژێر خاک نراوە ، کەچی سیاسەتوانی
تورک لە ئێستاشدا هەمان قەوانی بیرو هزری کەمالی و ئوسمانی دەژەنن.
پاش ئەوەی حکومەتی بەغداد کەوتە دەست " شیعەکان " ، و بەشێک لە خاکی
رۆژئاوای کوردستانش کەوتەوە دەست کورد ، پارتەکانی تورک بەگشتی ، دادو
گەشەپێدانی رەجەب تەیب ئەردۆغان بەتایبەتی ، ئەم گۆڕانكارییانه‌یان وەک
هه‌ڕه‌شه له‌سه‌ر ئاسایش و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی تورک هێناویانەتە
ئەژمارکردن ، بۆیە زۆر بەوردی کەوتنە دارشتنی پیلان بۆ گەراندنەوەی ئەو
سەنگ و پێگەیەی کە لە رابردوودا لە ناوچەکە هەیان بووە . بۆ ئەو
مەبەستە چەندین پیلانیان پیادەکردووە ، لێردا تەنها کورتە سەرنج لە سەر
سێیان دەدەین:
یەکەم: بە مەبەستی لێدانی پێگەی ئیران ، حکومەتی ترک ، بە زمانی
کلتووری ئیسلامی کەوتە هاندان و فریودانی سننەی تورکمان ، عەرەب و
بەشێک لە کورد، بۆ ئەوەی هەر لایەنەو بەو شێوازەی بۆی مەیسەر دەبێ
دەستبکات بە دروستکردنی گرژی و ئاڵۆزی لە نێو ئیراق.
دووەم: واژووکردنی رێکەوتننامەی پەنجا ساڵی لەگەل " حکومەتی هەرێم " ،
جگە لە بەدەستهێنانی سامانێکی بێژومار ، مەبەستی بووە هەرێم
دووربکاتەوە لە کۆماری ئیسلامی ئیران ، و بە کوردانی باشوورش بەتایبەت
پارتی سنووری تورکیا لە گەریلاکانی پەکەکە بپارێزی.
سێیەم: پشتگیری کردنی ئۆپۆزسیۆنی ئیسلامی ( داعش و بەرەی نسرە )،
بەمەبەستی تێکشکاندنی هێزی پەیەدە و روخاندنی رژێمی ئەسەد.
دیارە ناکوکی نێوان ئەسەدو و تورکیا ، هۆکارێ مێژینەی هەیە ، لەوانە
هاوسەنگەربوونی سوریا لەگەل ئیران ، بوونی لایەنگرانێ بێ ژوماری پ ک ک
لە رۆژئاڤای کوردستان ( کە دەگەرێتەوە بۆ سەردەمی ئەسەدی باوک ) . واتە
کەوتنی رژێمی سوریا بە حساباتی تورکیا ، بە کەوتنی دوو دوژمن ، دەرەکی
و ناوخۆیی هاتووتە ئەژمارکردن.
پرسیار ئەمەیە تورکیا لەم پیلانە سەرکەوتوو دەبێت؟
لەبەر ئەم هۆکارانەی خوارەوە پێم وایە حکومەتی تورک بە هەڵەدا چووە.
یەکەم: پێگەی پ ک ک لە رۆژئاڤا ، ئەو قۆناخەی تێپەراندووە بە پیلانی
تورکیا تێکبشکێت، لە بەر چەندین هۆکار ، لەوانە : پ ک ک زیاتر لە ٩٠٠٠
هەزار شەهیدی رۆژئاڤایین ، ئەگەرچی لەمرۆدا زڵهێزەکان بەپاساوی ئەوەی پ
ک ک لە نێو لیستی تیرۆردایە نەتوانن راستەوخۆ هاوکاری بکەن ، بەڵام
حیزبی یەکێتی دیموکراتی کوردستان (پەیەدە) کە رابەرایەتی رۆژئاڤا دەکات
، بەپێی پێوەرو پێوانەكانی یاسای نێودەولەتی دەبێ لەبەرەی دژە تیرۆردا
ئەژماربکرێت ، بۆیە وڵاتانی هاوپەیمان ناچارن بەشێوازێک راستەوخۆبێ یان
بە رێگای سێیمەوە هاوکاریان دەبن .
دووەم: ئەو ئوپوزسیونەی تورکیا پالپشتی کردووە (داعش و نسرە) دەیان
قەیرانی لێدەکەوێتەوە ، زۆر سەختە تورکیا بەبێ باج لێی دەرباز بێ ،
لەبەر دوو هۆکار، یەکەم تورکیا یەکێکە لەو وڵاتانەی بەرهەم هێنی
ئیسلامی سیاسیە ، ئاسان نیە بتوانی بەکردەوە دژایەتی دەوڵەتی ئیسلامی (
داعش ) بکات ، ( بەپێی چەندین سەرچاوەی نافەرمی لە ١٠٪
چەکدارانی داعش تورکن ) . ئەگەر ناچاربکرێت دژایەتیان بکات ، بێگومان
بەشێکی بەرچاو لە تورکەکان رازی نابن و دەکەونە دژایەتی ئەم دەسەڵاتەی
ئەردۆغان . لەهەمان کاتدا ئەگەر بەپاساوی جوراوجور خۆی لە بەرەی دژە
تیرۆر بدزێتەوە ، لەمەشیاندا بەمانای بەشداربوو لە زیان گەیاندن بە
ئاسایش و ئارامی ناوچەکە دەناسرێت . کەواتە تورکیا بەشداربێت لە بەرەی
دژە داعش یان نەبێ ، یەکێکە لەو ولاتانەی محالە ئەمجارەیان بە بێ زیان
دەربازی بێت.
دەبێ حیزبە کوردستانیەکان چیبکەن؟
پێم وایە ئەردۆغان ، بەرانبەر بە پرسی کورد وێرای ئەوەی ناچاربووە
ملدابدات بۆ چەند مافێکی ڕووکەش ، بەڵام لە جەوهەردا ئەگەر لە
حوکمدارەکانی پێشووتر خراپتر نەبێ ، باشتر نابێ ، بۆیە دەبێ حیزبەکان
ئەگەر لەمرۆدا نەتوانن کۆنگره ی نه ته وه یی ببەستن ، لایەنی کەم دەبێ
دەستبکەن بە دارشتنی ستراتیژێكی هاوبه‌ش ، بەپێی ئەوەش بکەونە ئاراستە
کردنی ڕووداوەکان تا بە قازانجی گەلی کوردستان تەواو بێ.
swarekemal@yahoo.com
_________________________________
هەموو بابەتەکان دەربارەی
''داعش'' لێرە ببینە:
www.emrro.com/dosyeydahish.htm
|
