|
٢٨\١٠\٢٠١٤
لە پەراوێزى
سمینارەکەى د. عەلى قەرەداغى دا.
کاردۆ محەمەد
لە دواى سەرهەڵدانى داعشەوە توندوتیژیی
ئاینى ومەزهەبى و کاریگەرییەکانى بووەتە باس و خواسێکى گەرمى میدیاکانى
جیهان و زۆربەى کایەکانى ژیانى گرتووەتەوە ،رۆژانە لە رۆژنامەو گۆڤار و
ماڵپەڕە ئەلیکترۆنییەکانەوە دەیان بابەتى لەبارەوە بڵاودەکرێنەوە ،و
لەئاستى جیهاندا تائێستا دەیان کۆڕ وکۆبوونەوەى بۆ سازکراوە ، لەگەڵ
ئەوەشدا تائێستا نەتوانراوە لەئاستێکى باڵاوکاریگەردا دەستنیشانى
نەخۆشیە کوشندەکەبکرێت ،ئەو لایەنەى کە پەیوەستە بە کێشەکەوە تائێستا
بێ ئاگایە لەوەى مێژوو یەکى درێژخایەنى هەیە لەدابڕان و خۆبەدوورگرتن
لەو گۆڕانکارییانەى بەسەر هزردا هاتوون ، دەرئەنجامى ئەو داخرانەشى
کارەساتێکى خوڵقاندووە کە نازانێت چۆن پاساوى بۆ بهێنێتەوە، ئەو
لایەنەى من مەبەستمە تێکڕاى دامەزراوە ئاینییەکانە لە جیهانى ئیسلامى
دا کە تا ئیستا بە فەتواى رۆژگارى سەدە کانى رابردوو حوکم لەسەر ئێستا
دەدەن ئەوان کەوتوونەتە دۆخێکەوە رێگاى دەربازبوون نادۆزنەوە ،
هۆکارەکەشى ئەوەیە جورئەتى گومان وپرسیارکردنیان نییە ،پێیانوایە پیاوى
ئاینى نابێت گومان بکات وپرسیارى هەبێت تەنانەت لەبارەى ئەو
تێکستانەشەوە کە زانائاینییەکانى سەدەکانى رابردوو لەبەر رۆشنایى
هەلومەرجى رۆژگارى خۆیان نووسیویانەتەوە و وەک فەتوا رەوایەتیان
پێداوە.
لەچەند رۆژى رابردوودا د. عەلى قەرەداغى ئەمیندارى گشتى یەکێتى
زانایانى جیهان لەشارى سلێمانى سەبارەت بە رۆڵى زانایان لە
رووبەڕووبوونەوەى هزرى توندوتیژیی سیمینارێکى سازکرد، و ژمارەیەکى
بەرچاوى زانایانى ئاینى لەکوردستان ئامادەى بوون.
ئەوەى زۆر بەلامەوە سەیر بوو ئەنجامى سیمینارى کەسایەتییەکى گەورەى
ئاینى وەکو د. عەلى قەرەداغى کە هاوکات جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى
ئەورپایە بۆ فەتوادان و توێژنەوەى ئیسلامى بەچەند رێنماییەکى ئینشائى و
دووبارە و سەد بارە کۆتایى پێ بێت!
وەک دواتریش لە راگەیاندنەکانەوە بڵاوکرایەوە سمینارەکەى د.عەلى
قەرەداغى جەختى لەسەر ئەوەکردبووەوە کە توندوتیژیی لە نێو ئیسلامدا
جێگەى نابێتەوە و داعشیش دژى ئیسلامە.
ئێمە رۆژانە ئەم جۆرە قسانەمان بەرگوێ دەکەوێت کەچى داعش دێت و بە
ئایەتى قورئانى و فەرموودە رەوایەتى بە کردەوە قێزەوەنەکانى دەدات
وێنایەکى تاریک و رەشى ئیسلام نیشاندەدا ، ئەوەتا ئایەتەکانى جیهاد و
فەرموودەکانى پێغەمبەر دەکرێنە بنەما بۆ رفاندنى کچان و ژنانى ئێزدى و
کوشتنى خەڵکى بێ تاوان و بەتاڵانبردنى سەروەت وسامانیان،ودەیان کارى
دیکەى نەشیاوو دژ بە مرۆڤایەتى ئەنجامدەدرێن.
بۆ ئەوەى جیهان لەوە تێبگات کە داعش پەیوەندى بە ئیسلامەوە نییەو
ئەجێنداى گەورەتر جێبەجێدەکات ئاخۆ ئەوەندە بەسە بڵێین ئیسلام دژى
توندوتیژییە و هیچى تر؟
یان پێویستە کەسانى وەکو بەڕێز عەلى قەرەداغى قووڵتر بیربکەنەوە و
بگەڕێنەوە بۆ بنەڕەت و هۆکارە راستەقینەکانى سەرهەڵدانى بیرى
توندوتیژیی لە ئیسلامدا؟
رەنگیشە بەڵام هێشتا کات ماوە بۆئەوەى
بەشێوەیەکى زانستى لێکۆڵینەوە لە هەلومەرجى مێژوویى دابەزاندنى
ئایتەکانى قورئان بکرێت ،و لەوەتێبگەین کام ئایەتى قورئان پەیوەستە بە
(شوێنکات)ێکى دیاریکراوەوە و ئەشێ ئەحکامەکانیشى بەپێى (شوێنکات )ى
جیاواز گۆڕانکاریان بەسەردابێت!
بۆ ئەوەى بگەینە جومگە هەستیارەکان و بەرچاو رووینیمان هەبێت لەسەر
یەکەم ساتەوەختى قۆرغکردنى قورئان لەپێناو شەرعییەتدان بە داگیرکارى و
بیرى ناسیۆنالیزمى عەرەبى پێویستە زمان وئاماژەکان لە تێکستەکانى
قورئاندا بەباشى لێکۆڵینەوەیان لەسەربکرێت و رزگاربکرێن لە
لێکدانەوەیەک کە بەرژەوەندى شەخسى لەپشتەوەیە.
پیاوان و زانایانى ئیسلام بۆ ئەنجامدانى چاکسازى وگۆڕانکارى کارى
ئێجگار زۆریان لەسەرە پێشتر پێوستە بە داواى لێبووردن دەسپێبکەن، دەبێ
داواى لێبوردن لە تێکڕاى مرۆڤایەتى بکەن کە ئاینەکەیان کراوەتە
ئامڕازێک بۆ کوشتن و تۆقاندن، پاشان دەبێ گوزەرێکى درێژخایەن بکەن بە
کووچە و شەقامەکانی مێژوودا بڕۆن سەردانێکى ئیبن روشد (١١٢٦ز - ١١٩٨ز)
بکەن و داواى لێبووردنى لێبکەن کە بەر لە مەسیحییەتى ئەوروپا ئاین و
فەلسەفەى بەیەک ناساند و داکۆکى لە رۆڵى عەقڵ دەکرد لە گەشەپێدانى
فیکرى ئیسلامى بەڵام خودى فەندەمێنتالیستەکانى ئیسلام کتێبخانەکەیان
سووتاند و کردیان بە خۆڵەمێش، زاناکانى ئیسلام دەبێ بزانن*
"جیهانى ئیسلامى هەتا ئەو سیستمە فیکرییە کۆنەى کە هەیەتى
هەڵنەوەشێنرێتەوە هەنگاو بەرەو شارستانییەت نانێت " هەتا لەهەڵەکانى
رابردووى و ئێستاى بەئاگانەیاتەوە ئایندەشى لێ روون نابێت، بۆیە بەڕێز
عەلى قەرەداغى و هەموو ئەوانەى کە خۆیان بەرابەرى ئیسلام دەزانن ئەبێ
دڵنیابن لەوەى گەشەسەندنى فیکرى ئیسلامى و نەهێشتنى بیرى توندوتیژیی
لەنێو پەێرەوانى ئاینى ئیسلام پێویستى بە ئەزموونێکى دوور و دژوار هەیە
هاوشێوەى ئەو ئەزموونەى کە مەسیحییەت لە ئەوروپا پێیدا گوزەرى کرد و
دەرئەنجام توانى قەناعەت بەوە بهێنێت کە دەبێت عەقڵ و ئاین پێکەوە
کاربکەن و لەگەڵ پێشڤەچوونى قۆناغەکانى مرۆڤایەتیدا هەنگاو بەهەنگاو
بەرەو پێش بڕوات و لە قاوغێکدا خۆى قەتیس نەکات.
____________________________
*
بڕوانە: (نحو نقد العقل الاسلامى / محمد
ارکون).
ماڵپەڕی کاردۆ
محەمەد
_________________________________
هەموو بابەتەکان دەربارەی
''داعش'' لێرە ببینە:
www.emrro.com/dosyeydahish.htm
|
