مشتومڕى نێوخۆى ئەمریکا
هۆکارى کەمکردنەوەى هێزەکانیەتى لە عێراقدا .

نووسینی: جیمس کۆمارا سامى
وه‌رگێڕانی: محەمەدى مشیر

 
چەند رۆژى رابردوو ئەمریکا بە دۆخێکى پەشۆکاو و ناهەمواردا گوزەرى کرد ئەگەرچى ئەو دۆخە هێندە جێگەى باوەڕو متمانە نییە. دواى ئەوەى کە هەموو نەخشەو پلان و رێوشوێن و شیکردنەوە و روونکردنەوەکان خرانەڕوو، هێشتاوەڵامى هەندێ پرسیار نەدراوەتەوە، ئایا هیچ بارستاییەکمان لە سیاسەتەکانى ئەمریکالەعێراقدا بینى یا ئەوەى کە هەستمان پێکرد تەنها وێنایەک بوو لەسەر هەبوونى جۆرێک لە گۆڕان؟

سوپایەکى شلوخاو:
ئایا کشاندنەوەى 5700 سەربازى ئەمریکى لە عێراقدا تا سەرى ساڵى تازە، هەروەکو جۆرج بۆش رایگەیاند، جگە لە دانپێدانانێک بەو سنوورەى کە سووپایەکى شلوخاو دەیگاتێ هیچیتر دەگەیەنێت؟یان دەستەواژەى (( گەڕانەوەیەکى سەرکەوتووانە)) کە کۆشکى سپى لەو هەفتەیەدا رایگەیاند ئاماژەیەکە بۆ دینامیکیەتێکى فراوانتر بۆ دەستپێکردنى پەردەداداناوە وەک هۆشدارییەک بۆ کۆتایى هاتنى شانۆگەرییەکە؟ باشە ئەى چى بڵێین لەبارەى پابەندبوونى بۆش بە دۆخى عێراقەوە کە پێدەچێ ماوەکەى کراوەبێت ، ئەو وڵاتەى کە حکومەتەکەى بەپێى دوایین راپۆرتەکانى کۆشکى سپى پێشکەوتنێکى کەمى بەدەستهێناوەو توانیویەتى تەنها نیوەى ئەو 18 پێودانگەى کە ئەمریکا لە بوارى ئاسایش و فەرمانڕەوایەتى بۆى داڕشتووە جێبەجێ بکات؟

هەرەس و رەشبینى:
ئەگەر بەشێوەیەکى گشتى قسەبکەین، دەشێ بڵێین: ئایا ئەو ئەمریکاییانەى رۆژ لە دواى رۆژ پتر هەست بە هەرەس و رەشبینى دەکەن قەبوڵیانە کاتێکى زیاتر بدەنە حکومەتەکەیان لە بارەى دۆخى عێراق؟ چۆنیەتى وەڵامدانەوەى ئەو جۆرە پرسیارانە تارادەیەک متمانەدەکاتە سەر چۆنیەتى روانینە ئەو پیاوەى بووە جێ چاوى رووداوەکانى هەفتە، کە ئەویش ژەنەڕاڵ دێڤید پاتریۆس- ە.ئیدى لەوەتەى چرکەى یەکەمەوە کە رەزامەندى درا لە سەر ئەو راپۆرتەى لەم مانگەدا پێشکەش بە کۆنگرێسى کرد، بووە سەرکردەى باڵاى سوپاى ئەمریکا لە عێراق پتر لەوەى پیاوێکى سەربازى بێت.وەک چرکەیەکى یەکلاکەرەوە سەیرى راپۆرتەککەى کرا کە: یا هەڵمەتى سەربازى ئیدارەى ئەمریکا لەعێراقدا دەگەیەنێتە سەرکەوتن یا هەرەس و شکستى پێدەهێنێت.

شکانى مایکرۆفۆنەکە:
ئەو رووداوەى لە هەمووان پتر مایەى سەرنجى ئامادەبووان بوو شکانى ئەو مایکرۆفۆنە بوو کە بڕیاربوو پاتریۆس بۆ گەواهى دانەکەى لە بەردەم ئەنجومەنى نوێنەرراندا بەکارى بهێنێت. ئەم رووداوە سەرتایەکى ناخۆش بوو بۆ بەڕێوەچوونى دانیشتنەکە، بەڵام یەکێک بوو لەو چرکەساتانەى بەرێککەوت روودەدەن، ئەمەش دوابەدواى هەڵمەتێک لە بوارى پەیوەندییە گشتییەکان کە دوورى دراماتیکیانەى شانۆگەرییەکەى لە بۆنەکەدا دزى.بەڵام ئێمە تا رادەیەکى زۆر ئەوەى مەبەستمان بوو بەدەستمان هێنا: هەڵسەنگاندنێکى تۆکمەى واقعییانە و هێمنانە، بەڵام لە سەرجەمدا پۆزەتیڤ لە بارەى دۆخى عێراق کە لە نوێشکەکەیدا وایدەگەیەنێ کە ئەو باشتربوونە خاکەڕاییەى دۆخى ئاسایشى عێراق، بە تایبەتیش لە پارێزگاى ئەنباردا، رێگەدەدات کە هەندێ لە هێزەکان لەگەڵ هاتنى جەژنى کریسمەس بگەڕێنەوە، بەڵام ئەمریکا پێویستیەتى تا ماوەیەکى درێژخایەن لە ناوچەکەدا بمێنێتەوە، چونکە رووداوە توندوتیژەکانى سەرزەوى باڵیان بە سەر لێکدانەوەکانى واشەنتۆن دا کێشاوە.

کوژرانى ئەبو ریشە:
رۆژى پێنجشەممەى رابردوو شێخ عەبدولستار ئەبو ریشە، کە یەکێکە لەو سەرۆک هۆزە سوننانەى سنوورى پارێزگاى ئەنبار، کوژرا. کوشتنى ئەو لە رێگەى ئۆتۆمبێلێکى بۆمبڕێژکراوەوە بوو دواى ئەوەى تەنها 10 رۆژ بە سەر تەوقەکردنەکەى لە گەڵ سەرۆکى ئەمریکادا تێپەڕیبوو.ئەبو ریشە یەکێک بووە لەو کەسایەتییە بنەڕەتییانەى لە راپەڕینى سوننە بەشداربوون بەرووى رێکخراوى تیرۆریستى قاعیدە لە عێراقدا.لە کاتێکدا کە ئێوارەى رۆژى پێنجشەممە بۆش لە ئامادەباشى دابوو تاوەکو وتارێک پێشکەش بە ئەمریکییەکان بکات، رووداوى کوشتنى شێخى ناوبراو تیشکى خستە سەر لاوازى ئەو چاکسازییانەى لە بوارى ئاسایشدا ئەنجامدراون کە چاوەڕواندەکرا بۆش لە وتارەکەیدا ئاماژەیان پێبکات وەک بەڵگەیەک بۆ ئەوەى کە هەڵمەتە سەربازییەکەى لە عێراقدا بەرهەمى هەبووە تاکو وەرچەرخانێک لە سروشتى ژیانى واشەنتۆن دا بێنێتە ئارا کەتێیدا مشتومڕى سیاسى گەرموگوڕ هەبوو لە بارەى ئەو زانیارییانەى لە راپۆرتەکەى پاتریۆس سەبارەت بە رەوشى عێراق هاتبوو.

ژەنەڕاڵ خیانەتمان لێدەکات:
لەو راگەیاندنەى کۆمەڵەى (موڤ ئۆن دۆت ئۆرگ)ى چەپڕەو لە رۆژنامەى نیۆیۆرک تایمز بڵاویان کردۆتەوە هاتووە :" ژەنەڕاڵ پاتریۆس، یاخود ژەنەڕاڵ پیترى ئەس" واتە ژەنەڕاڵ خیانەتمان لێدەکات، بەرپرسانى کۆشکى سپى راگەیاندنەکەیان بە" سوک و مایەى سوکایەتى پێکردن" وەسف کردووە، لە لایەکى دیکەشدا کۆمارییەکان وەک دەرفەتێک بۆ تۆمەتبارکردنى دیموکراتەکان بەوەى کە هەستى نیشتمانیان نییە بەکاریان هێناوە چونکە نەیانتوانیوە پاتریۆس سەرکۆنەبکەن. لە گەڵ کۆتایى هەفتەدا یەکێ لە پاڵێوراوە کۆمارییەکان بۆ پۆستى سەرۆکایەتى ئەمریکا، کە عومدەى پێشترى نیۆیۆرک بووە، رۆدى جیۆلیانى راگەیاندنێکى تایبەت بە خۆى بڵاوکردۆتەوە کە تێیدا پاڵیوراوى دیموکراتەکان(هێلارى کلینتۆن) تۆمەتباردەکات بە زڕاندنى ناوى ژەنەڕاڵ پاتریوس و سوکایەتى کردن بە کەسایەتییەکەى. جیۆلیانى گومانى هێلارى لە هەڵسەنگاندنەکەى پاتریۆس بۆ رەوشى عێراق بە راگەیاندنەکەى(موڤ ئۆن دوت ئۆرگ) گرێدەدا .

هاوسەنگی دیموکراتەکان:
لە میانەى کەشوهەواى روونکردنەوەى سیاسى دا هێشتا ئەم ئەلقەیەى ئێستا ئاماژە بۆ ئەوە ناکات کە کێشەیەکى راستەقینە بۆ دیموکراتەکان لە ئاردا هەبێت، چونکە ئەوان هاوسەنگیەک دەکەن لە نێوان داواکارییەکانى بنکەکانیان کە دژى جەنگن و لە نێوان ئەو واقعیەتە سیاسییەى کە زۆرینەى سادەى ئەوان لە کۆنگرێسدا دەیسەپێنێ. لەروانگەى پاڵیوراوێکى دیکەى دیموکراتەکان بۆ پۆستى سەرۆکایەتى ئەمریکا، کە ئەویش باراک ئۆبامایە، ئەو زۆرینەیە لە راستیدا زۆر لەوە سادەترە کە تواناى ئەوە ببەخشێتە حزبەکەى هەر یاسایەکى بەسوود تێپەڕێنێت.ئەمە لە حاڵەتێکدا ئەگەر نەتوانین ژمارەیەکى بەرچاوى کۆمارییەکان قەناعەت پێبهێنین کە بێنە نێو کەشتى دیموکراتەکان لەوکاتەیەدا کە ئامادەسازى دەکەن بۆ هەموارکردنى یاساى (الێلاحیە الدفاعیە)، وەک ئەو هەموارکردنەى مۆڵەت بۆ سەربازەکان دەستەبەر دەکات بۆ ئەوەى بگەڕێنەوە نیشتمان بۆ ماوەیەک کە هاوتاى خزمەتى کردەییانە لە سەربازییدا.

کۆمارییە لەرزۆکەکان:
هێشتا لەم قۆناغەدا مەسەلەکە زانراو نییە کە ئایا چەند کەس لە کۆمارییەکان هەڵوێستى خۆیان دەگۆڕن.سەربارى ئەمەش هەندێک لە لەرزۆکەکانى ریزەکانى حزبى کۆمارى وەکو (شین سوزان)، نوێنەرى ویلایەتى ماین، نەتوانراوە بەروونى لە رێگەى قسەکانى (پاتریۆس)ەوە قەناعەتیان پێبهێنرێت، بەڵام ئەوانى دیکە هێشتا راوێژدەکەن و بە قوڵى بیردەکەنەوە بۆ بڕیاردان لە سەر هەندێ لەو پرسانەى رەنگە ئاسەواریان هەبێت لە سەر دووبارە هەڵبژاردنەوەیان لە ساڵى داهاتوودا. رەنگە هەندێ شتى چاوەڕوان نەکراو لە هەفتەى رابردوودا هەبن، بەڵام هێشتا سیناریۆى سیاسى بۆ چەند هەفتەیەکى ئایندەى نزیک نەنوسراوەتەوە.