قڕکردنى ڕۆژنامەنووسان،
ئەنفالى نۆ.

نیا کامیل     

ئەنفال ووشەیەکى عەرەبیە و لە دەقێکى قورعانەوە وەرگیراوە ، مەغزا و ناوەرۆکى ئەم ووشەیە واتاى دەست کەوت و غەنیمە و تاڵانى جەنگە . بەڵام لاى کورد واتا و مەغزایەکى ترى هەیە ، واتاى قڕکردن و جینۆسایدکردنى مرۆڤى کورد دەگەیەنێت . لەسەر دەستى حکومەت و حیزبى بەعسى ڕەگەزپەرست . شاڵاوەکانى ئەنفال لە 23/2/1988 ەوە دەستى پێکرد ، بە هەشت قۆناغى یەک لە دواى یەکى مونەزەم و ڕێکخراو ، لە پانتاییەکى فراواندا ، بە لەبەین چوونى 180000 ئینسانى بێدیفاع لە 6/9/1988 کۆتایى هات .

بەڵام ئەنفالى نۆ ، یان قڕکردنى ڕۆژنامەنووسان ، دەمێکە دەستى پێکردوە لەسەر دەستى دەسەڵاتدارانى کوردستان ، مەعلومیش نیە کەى کۆتایى دێت و قوربانیەکانى چەند دەبن . بەڵام مەعلومە کە ڕۆژانە ڕیکۆردى قوربانیەکانى سەردەکەوێت ، بە چاو سورکردنەوە ، هەڕەشەکردن ، لێدان ، فڕاندن ، هەڕەشەکردن بەنامە و مۆبایل ، تادەگاتە حوکوم دان ، زیندانیکردن ، تیرۆرکردن . لە تۆمارێکى ڕەشدا پەڕەکانى ڕۆژانە زیاددەکات و کەڵەکە دەبێت .
نرخى هەموو ئەمانەش ، پەڕەگرافێکە یان چەند ڕستە و ووشەیەکە لە ڕاستى و حەقیقەتى وەزعێک کە لە کوردستاندا بەڕێوە دەچێت ، لە ناعەدالەتى کۆمەڵایەتى ، نەبوونى ئازادى سیاسى و هەڵسوڕان ، نەبوونى ئازادى دەربڕین ، لە بەین چوونى ژیانێکى شایستە بە ئینسانى سەردەم ، فەسادى ماڵى و ئیدارى و ئەخلاقى ، تادەگات بە ئاشکراکردنى سەفەقاتى ژێربەژێر ، وە ئاشکراکردنى هەموو ئەمانە ش لەسەر دەستى ڕۆژنامەنووسان بەڕێوە دەچێت .
دیارە ئەم شاڵاوە ، ئەم باهۆزى خەزانەى کەلە گەڵا و گوڵى تەمەنى ڕۆژنامەنووسان هەڵى کردوە ، قۆنتەرات قەڵەم و مۆزەفەکانى نووسینى خیزب و دەسەڵات ناگرێتەوە . ئەمانە حیزب دەستى بە عەمریانەوە گرتوە . ئەوانەشى ئەم شاڵاوى ئەنفالە ئیدارەدەکەن خودى دەسەڵاتداران و ئەوانەن کە وچانێکیان لە ژێر بالڕ و ڕەشماڵى ئەواندا گرتوە .

ئەو لیتەیەیى کە ڕۆژانە بەسەر خەڵکى هەژار و زەحمەتکێشدا دەیبارێنن واخەریکە لە بینەقاقایان توند دەبێت ، دەسەڵاتێک کە میلەتى نوقمى بآمافى و نەهامەتى کردووە . بەشێوەیەکى لێهاتوە لە سێبەرەکەى خۆشى دەترسێت . نەک ڕۆژێک لێى جودابێتەوە و بەشێک لە گەندەڵى و شتە شاراوەکانى ئاشکرا بکات . لەڕاستیدا ڕۆژنامەنووسان وەک تارمایى بەشوێن ئەم دەسەڵاتەوەن لێناگەڕێن بەئاسانى خەونێکى خۆش ببینێت ، وە کارێکى زۆر ئاسایشە بۆ ئەمان ، بەڵام بۆ بەرانبەرەکەیان نەهامەتى و بەڵان ، بۆیە تەنها یەک رۆژنامەنووس نیە لەدەرەوەى ئەم خەو زڕاندنەى توشى هیچ یەکێک لەو پەلامارانە بوبێتەوە . بۆیە کاتێک ئەم تارماییە خۆیى نیشاندان ، ئەمان هەڵسڵەمینەوە و چەندین هەنگاو هاتنە دواوە ، یاسایەکى کارى ڕۆژنامەنووسیان سەپاند کە جێگەى نەفرەت و ناڕەزایەتى ڕۆژنامەنووسان بوو ، تا لەڕێگەیەوە دەستى پۆلیس و ئاسایش واڵا بکات ، لە کویا و کەى و لەبەهەرشتێک کە ویستیان ، ڕۆژنامەنووسان بکەنە دواى موسەلەحەکانیانەوە ، لەزگە بدەن لە دەم و زمانیان .

ڕاستیەکەى دەسەڵاتى کوردى بەو پیاوەدەچێت کە تاڵە تاڵەى قژى سپى بووە ، چۆن بەبآ سڵەمینەوە بەشوێن شتێکدا دەگەڕێت تا دانە دانەى تاڵەکانى پێى دەربهێنێت و لەبنەوە بیانبڕێت ، کە دیارە ئەم کارەش بۆ ئەوە دەکات تا لەو ترس و دڵەڕاوکێ یە نەجاتى بدات کە نیشانەى پیر بوون و لاوازبوون و کۆتایى و نەمانیەتى . بۆئەوەى وانیشانبدات هێشتا لە هەڕەتى لاویدایە و دورە لە مەرگ و نەمانەوە ، ئاوەها ئەمیش یەک یەک بە شوێن ئەو ڕۆژنامە نووسانەوەیە کە بەڵگەى گەندەڵ بوون و پیربوون و نەخۆش کەوتنى دەخەنە ڕوو . بۆیە بەهەمان شێوە جێگەى بێزارى و ترسى و نیگەرانین بۆ دەسەڵات . ئێستا ئەوەى ڕۆژنامە نووسان چاوەڕوانین سەرەکەیانە دواى کامە برادەر و هاوکاریانە ، وە کامە چارەنووس و سزا بەر ئەم دەکەوێت ، ئایا لەمەرگ نەجاتى دەبێت .

بە هەرحاڵ ئەمانە لە حەسەناتەکانى دەسەڵاتى کوردین ، وەدیارى دەستیەتى بۆ ئێمە . بۆیە کارێک کەدەبێت ئێمە پێى هەستین لەدەورى یەک کۆببینەوە ، فشار بخەینە سەر دەسەڵات و ناچارى بکەین دەست هەڵبگرێت لەم کارە ، وە دەستى هەموو ئەوانەش کۆتابکات کە زات دەکەن دەست لە ڕوى ڕۆژنامەنووساندا هەڵبڕن . ڕێگە نەدات کەس ببێتە سەرچاوەى مەترسى بۆ سەر ژیان و گیانى ڕۆژنامەنووسان ، ئەرکى پاراستنى ڕۆژنامەنووسانیش لەئەستۆ بگرێت .تا کۆتایى بەم ئەنفالە بهێنرێت .

nyakamil@hotmail.com